فرامرز داور
«محمدجواد ظریف»، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، پس از بروز تنش‌هایی میان ایران و ترکیه، در توییتی به سبک ویژه خود از مقام‌های این کشور دلجویی کرده است.
ظریف در توییتر خود با هشتگ «اول همسایگان» نوشته است: «اعتیاد ایالات متحده به تحریم و تحقیر حقوق بین‌الملل بار دیگر خود را به منصه ظهور رساند. ما تحریم‌های اخیر آمریکا علیه ترکیه را قویا محکوم می‌کنیم و در کنار مردم و دولت این کشور می‌ایستیم.»
ایالات متحده بخش لجستیک و پشتیبانی تسلیحاتی صنایع دفاعی ترکیه را به دلیل خرید سامانه موشکی اس-۴۰۰ از روسیه که آن را منافی سیاست‌های دفاعی «سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)» می‌داند، تحریم کرده است. ظریف این تحریم را فرصتی برای همراهی مستقیم با ترکیه و به شکل غیرمستقیم با روسیه دانسته است و با توییتی که در ظاهر از پشتیبانی «دولت و مردم ترکیه» می‌گوید، تلاش کرده است، روند رو به افزایش تنش‌ها میان دو کشور را کنترل کند.
در جریان حضور «رجب طیب اردوغان»، نخست‌وزیر ترکیه، در رژه نظامی باکو به مناسبت بازپس‌گیری بخش‌هایی از قره‌باغ از ارمنستان، این مقام ترکیه شعری خواند که اشاره به دلتنگی سرزمین‌های قفقاز بابت جدایی از ایران در جریان جنگ‌های دویست سال پیش ایران و روسیه داشت.
اردوغان این شعر را برای نشان دادن همبستگی با مردم جمهوری آذربایجان خوانده بود، اما در ایران مقامات که هم‌زمان با اعدام «روح‌الله زم» در معرض اعتراضات شهروندان در شبکه‌های اجتماعی بودند، به سرعت این شعرخوانی را حمل بر «دخالت» نخست‌وزیر ترکیه و تشویق جدایی آذربایجان ایران جلوه دادند و خواستار اعلام موضع ظریف در برابر «گستاخی» نخست‌وزیر ترکیه شدند.
سرانجام ظریف که گفته است از نوشتن فارسی در توییتر برای احترام به فیلترینگ آن از سوی جمهوری اسلامی پرهیز دارد، در توییتی به فارسی به اردوغان تاخت نوشت: «به اردوغان نگفته بودند شعری که به غلط در باکو خواند مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادری‌شان ایران است! آیا او نفهمید که علیه حاکمیت جمهوری آذربایجان سخن گفته است؟ هیچ کس نمی‌تواند درباره آذربایجان عزیز ما صحبت کند.» وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی هم سفیر ترکیه در تهران را در اعتراض به شعرخوانی اردوغان احضار کرد.
متعاقب این واکنش‌ها، سفیر جمهوری اسلامی در آنکارا هم از سوی مقام‌های ترکیه احضار شد. دلیل این احضار به گزارش منابع رسمی ترکیه «اعتراض به توییت ظریف و ادعاهای بی‌پایه و اساس ایران درباره رئیس‌جمهور اردوغان» عنوان شد. پس از بروز این وضعیت، «حسن روحانی»، رئیس‌جمهور ایران، تلاش کرد موضوع را با تماس تلفنی وزیر خارجه ترکیه و توضیح درباره احترام اردوغان به تمامیت ارضی ایران فیصله‌یافته اعلام کند.
در حالی که مقام‌های ایران و ترکیه در حال اعتراض و احضار نمایندگان طرف مقابل بودند، گزارش‌هایی مبنی بر استفاده جمهوری اسلامی از باندهای تبهکار برای ربودن «حبیب اسیود»، از رهبران یکی از گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی، و انتقال او از ترکیه به ایران منتشر شدند و ساعاتی بعد اعلام شد که ترکیه ۱۳ نفر را در ارتباط با این پرونده بازداشت کرده است.
دستگیرشدگان اتباع ترکیه و اعضای باند فردی به نام «ناجی شریفی زیندشتی»، یک قاچاقچی بین‌المللی که اصالتا ایرانی است، معرفی شده‌اند.
ماموران اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی بر اساس اسناد منتشرشده در ۴۲ سال اخیر، از جمله یادداشت‌های روزانه «اکبر هاشمی رفسنجانی»، به طور پیوسته در حال عملیات علیه اتباع ایرانی در ترکیه بوده‌اند. مقررات لغو ویزا میان دو کشور به ماموران ایرانی اجازه می‌دهد، بدون این که چنین مانعی داشته باشند، هر آن که اراده کنند دست به عملیات در خاک ترکیه علیه شهروندان ایرانی بزنند.
در یک نمونه هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود در آبان ۱۳۶۷ نوشته است: «دکتر [علی اکبر] ولایتی اطلاع داد که چند مامور ایران در ترکیه در حالی که یکی از سران منافقین را بازداشت کرده و در اتومبیل نمره دیپلماتیک گذاشته [بودند] و به طرف ایران می‌آمدند، دستگیر شده‌اند و ترک‌ها خواستار خروج دو دیپلمات شده‌اند و سه نفر دیگر را حبس کرده‌اند. در مورد راه حل مشورت کرد. گفتم به مسئله رسیدگی دقیق کنند و سعی نمایند سروصدا کم شود. روزنامه‌های ترکیه خبر را نوشته‌اند.»
در سال‌های اخیر کشته شدن سه ایرانی از جمله مدیر یک شبکه تلویزیونی فارسی‌زبان در ترکیه، انگشت‌های ظن و اتهام را به سوی جمهوری اسلامی برده است.
ترکیه هر چند به تحریم‌های ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی عمل کرده و این وضع باعث شده است که مراودات تجاری دو کشور به شکل محسوسی کاهش یابد، اما یکی از کشورهایی است که مقام‌های ایرانی از آن با تاسیس شرکت‌های صوری یا استفاده از موسسات مالی برای دور زدن تحریم‌ها یا کم اثر کردن آن استفاده کرده‌اند.
علی‌رغم تنش‌هایی که جمهوری اسلامی با اغلب همسایگان خود دارد و دولت روحانی هم نتوانسته است وعده‌های خود را برای بهبود این وضعیت عملی کند، رابطه ایران و ترکیه یک استثنا بوده و این کشور در هفت سال اخیر روابط بهتری با جمهوری اسلامی نسبت به دوره ریاست‌جمهوری قبلی ایران داشته است.
ظریف با انتشار توییتی در همراهی نشان دادن با ترکیه تلاش کرده است، در حد خود مانع بازگشت اختلافات سنگین گذشته به روابط دو کشور شود؛ امری که ممکن است از ناحیه دخالت‌های امنیتی جمهوری اسلامی در ترکیه آسیب ببیند.
از همین بلاگ بخوانید:
دعوت توهین‌آمیز؛ توییت ظریف برای مذاکره با عربستان و متحدانش
تبریک ظریفانه و ابراز علاقه به مذاکره با بایدن
توییت ظریف خطاب به پمپئو؛ نگرانی وزیر خارجه ایران از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل
ارزیابی گمراه کننده ظریف؛ توییت وزیر خارجه ایران درباره بی‌علاقگی ترامپ به جنگ گرم
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر