موضوع تقلب در انتخابات ایران، از اولین انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی مطرح بود. در نخستین دوره انتخابات مجلس پس از انقلاب ۱۳۵۷، حدود دو هزار نفر برای ۲۷۰ کرسی این مجلس رقابت کردند؛ رقابتی که چندان آرام و بی‌دردسر نبود. آنچه از روزنامه‌های منتشرشده در دوران نخستین انتخابات مجلس برمی‌آید، نشان می‌دهد باوجود فضای انقلابی، بسیاری از کاندیداها سعی داشتند با «تقلب» از یکدیگر پیشی بگیرند.
پیش از انتخابات، موضوع استفاده از تلویزیون برای تبلیغات انتخاباتی به نفع برخی نامزدها خبرساز شد و برخی گروه‌ها خواستار جلوگیری از سواستفاده تبلیغاتی به پشتیبانی و یا رد کاندیدا از رادیو و تلویزیون و سایر وسایل ارتباط‌جمعی و مجامع مذهبی شدند.
پس از برگزاری نخستین دوره انتخابات در ۲۴اسفند۱۳۵۸، سازمان مجاهدین خلق در نامه‌ای به «ابوالحسن بنی‌صدر»، رییس‌جمهور وقت، خواستار تجدید انتخابات شدند؛ تجدیدنظری که هرگز به‌طورجدی صورت نگرفت.
این نامه در روزنامه کیهان ۲۶اسفند۱۳۵۸ منتشر شد. آیت‌الله «مرتضی پسندیده»، برادر آیت‌الله «خمینی» هم در نامه‌ای به ابوالحسن بنی‌صدر، به «تقلبات چشمگیر» که در جریان انتخابات توسط حزب جمهوری اسلامی صورت گرفت، اشاره کرد و خواستار رسیدگی سریع به این مساله شد. افزون بر این‌ها، شیخ «علی تهرانی» که از چهره‌های مخالف حزب جمهوری اسلامی بود نیز ازجمله فعالان سیاسی بود که سلامت انتخابات را مخدوش اعلام کرد. او در گفتگو با خبرگزاری پارس انتخابات شهر مشهد را مخدوش و خواستار تجدید آن شد. شیخ علی تهرانی همسر خواهر «علی خامنه‌ای»، از شاگردان آیت‌الله خمینی و نماینده مشهد در خبرگان رهبری بود.
کاندیداهای سازمان چریک‌های خلق هم با صدور اطلاعیه‌ای خواستار ابطال انتخابات تبریز شدند. در ماه فروردین هم گروهی از کاندیداها با ارسال تلگرام‌هایی به بنی‌صدر، انتخابات را «نامشروع و غیرقانونی» و مجلس را «بی‌اعتبار» دانستند.
تخلفات و تقلب‌هایی که بیشترین اعتراض را در پی داشت به این شرح بودند:
- تخلفات در تبلیغات انتخاباتی
- رفتار هواداران کاندیداها در شعب اخذ رای
- نوشتن برگ رای افراد بی‌سواد
- خوانده شدن آرا به نفع تعدادی از کاندیداها
- توقیف صندوق‌های اخذ رای
این تخلفات صدای اعتراض بسیاری از نهادهای صنفی و کارکنان دولت را بلند کرد.
اعتراضات خیابانی و آغاز دستگیری‌ها
اعتراضات پس از برگزاری این انتخابات به دستگیری عده‌ای هم منجر شد که چنانچه در اطلاعیه سازمان مجاهدین خلق منتشرشده در روزنامه اطلاعات در تاریخ ۲۶ اسفند آمده بود، «از ناظر و بازرس انتخابات تا خبرنگار» در میان آن‌ها وجود داشت. ۳۰ نفر از دانشجویان دانشگاه شریف هم در میان دستگیرشدگان بودند.
پس از انتخابات همچنین اعتراض‌های بسیاری نسبت به آنچه دخالت افراد و ارگان‌های صاحب نفوذ در انتخابات خوانده می‌شد، صورت گرفت. به نوشته روزنامه اطلاعات در تاریخ ۲۵اسفند۱۳۵۸، افرادی ازجمله وابستگان به گروه موتلفه اسلامی، در حوزه ۱۸۷۰ واقع در نزدیکی بزرگراه بعثت تهران، اسامی کاندیداهای موردنظر خود را در برگ رای افراد بی‌سواد می‌نوشتند. «شهریار امیری»، ناظر ستاد نظارت و بازرسی وزارت کشور نیز تخلفات مشهود این حوزه را تایید کرد و اظهار داشت: «این حوزه تحت نفوذ گروه موتلفه اسلامی است.»
تعلیق انتخابات در شهرهای کردنشین
یکی از تخلفات انتخاباتی نخستین دوره مجلس، لغو یا معلق اعلام شدن انتخابات برخی شهرها بود. هیات نمایندگی خلق کُرد در نامه‌ای به ابوالحسن بنی‌صدر، رییس‌جمهور وقت، دراین‌باره نوشت که «از سوی سرپرست وزارت کشور، انتخابات مجلس شورای اسلامی در شهر سنندج بدون هیچ دلیل موجهی معلق اعلام شده است.»
بسیاری دیگر از شهرهای کردنشین هم با این مساله روبرو بودند. پس از برگزاری انتخابات، فرمانداری‌های سقز، بانه و مریوان، برخلاف اعلام وزارت کشور مبنی بر تعلیق انتخابات، اقدام به برگزاری انتخابات کردند. روزنامه کیهان در تاریخ ۲۵ اسفند به نقل از مسوول امور اداری فرمانداری مریوان نوشت: «دستور وزارت کشور در ساعتی به دست ما رسید که انتخابات برگزار شده بود.» و روز ۲۶ اسفند روزنامه کیهان به نقل از «زین‌العابدین واردی»، معاون ستاد انتخابات وزارت کشور، درباره انتخابات این شهرها نوشت: «این انتخابات بر اساس قانون از نظر وزارت کشور رسمیت ندارد.»
روزنامه اطلاعات در تاریخ ۲۷اسفند۱۳۵۸ نامه «کریم سنجابی»، کاندیدای حوزه انتخابیه کرمانشاه را منتشر کرد که در آن آمده است: «بااینکه در انتخابات مجلس شورای ملی شهرستان کرمانشاهان، این‌جانب بیش از ۴۶ هزار رای آورده و از نفر دوم ۱۴ هزار رای اضافی داشته‌ام و بااینکه مجموع آرا ماخوذه این شهرستان در حدود ۹۱ هزار رای بوده و این‌جانب واجد اکثریت مطلق بوده‌ام، مع‌التاسف، مقامات استانداری کرمانشاه به‌منظور آنکه این‌جانب را از امتیاز انتخاب شدن در مرحله اول محروم نمایند، با حساب‌سازی قریب یک هزار رای بر جمع آرا ماخوذه اضافه کرده‌اند و قصد دارند به‌این‌ترتیب تمام انتخابات این شهرستان را دومرحله‌ای نمایند.»
واکنش مسوولان به تخلفات انتخاباتی
روزنامه اطلاعات در تاریخ ۲۷اسفند۱۳۵۸ با استناد به خبرگزاری پارس به نقل از آیت‌الله «مهدوی کنی»، سرپرست وزارت کشور نوشت که «تقلب به آن حدی نیست که انتخابات را باطل کند.»
«صادق قطب‌زاده»، سخنگوی شورای انقلاب اعلام کرد که کمیسیون ۷ نفره‌ای از ششم فرودین کار رسیدگی به تخلفات انتخابات را به عهده گرفته و یک ماه مهلت دارد نتیجه کار خود را گزارش کند. این هیات با تاخیر و در تاریخ ۲۴ اردیبهشت بخشی از نتیجه بررسی خود را اعلام کرد. بنا بر بررسی‌های این هیات تا این مرحله، تنها انتخابات شهرستان ساوه باطل اعلام شد.
اعلام نتایج بررسی‌های کمیسیون رسیدگی به تخلفات انتخابات به‌صورت قطره‌چکانی و ناکامل و همچنین واکنش مسوولان به اعتراضات گسترده حاوی یک نکته بود و آن اینکه تخلفاتی صورت گرفته ولی نتیجه انتخابات تغییر نمی‌کند. مجلس اول در چنین فضایی شکل گرفت.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر