بیش از یک ماه است که شیرخشک‌های خاص رژیمی به صورت تک فروشی در داروخانهها و مغازه‌ها کم‌یاب شده‌اند. پدربزرگ یک نوزاد به «ایران‌وایر» می‌گوید به خاطر ترس از کم‌یاب شدن شیرخشک نوه نوزادش، چند کارتن شیرخشک از مناطق مخالف تهران تهیه کرده است.
ترس از کم‌یاب شدن شیرخشک در ایران، بسیاری از خانواده‌هایی که توان مالی دارند را مجبور به احتکار این ماده غذایی برای نوزاد خود کرده است. یک کارشناس مسایل اقتصادی که نمی‌خواهد نامش گفته شود، به «ایران‌وایر» می‌گوید مسوولان سازمان غذا و دارو در جلسات خصوصی مطرح کرده‌اند که در پی حذف ارز ترجیحی، احتمالا قیمت شیرخشک خاص سه برابر خواهد شد.
«ایران‌وایر» با «محمدرضا بنی طباء»، دبیر «انجمن شیر و لبنیات» در این خصوص تماس گرفت ولی این مقام مسوول حاضر به پاسخگویی نشد.
***
بیش از یک ماه است که کم‌یاب شدن شیرخشک نوزادان و به ویژه شیرخشک خاص و رژیمی برای نوزادانی که امکان مصرف شیرخشک معمولی ندارند، خانواده‌ها را نگران کرده است.
دولتی که گفته بود در طرح اصلاح یارانه‌ها، فقط قیمت چهار کالا تغییر می‌کند، در حال حاضر باید جواب‌گوی احتمال افزایش سه برابری قیمت شیرخشک خاص رژیمی برای نوزادان باشد.
قطار کمبودها سرعت گرفته است، مردم چه کار کنند؟
وزیر کشور ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ با اعلام حذف ارز ترجیحی از برخی اقلام اساسی گفت: «در طرح اصلاح یارانه‌ها، قیمت مرغ، تخم مرغ، لبنیات و روغن می‌تواند تغییر پیدا کند و هیچ کالای دیگری حق افزایش قیمت ندارد.»
با گذشت کمتر از یک ماه، گرانی سرسام‌آور یقه همه اقلام خوراکی و غیرخوراکی را در ایران چسبیده است. آخرین گزارش‌های رسمی از بازار شیرخشک در ایران، افزایش حدود ۲۷ درصدی قیمت و فروش تا ۵۰ هزار تومانی هر قوطی ۴۵۰ گرمی آن را نشان می‌دهند.
شیرخشک به عنوان کالای اصلی مصرفی نوزادان یکی از همین اقلام گران شده حیاتی است. خانواده‌ها می‌گویند نوزادی که مشکل سوءهاضمه دارد و نمی‌تواند با شیر مادرش یا شیر معمولی تعذیه شود، یا باید شیر مخصوص دریافت کند یا گرسنگی بکشد.
با آغاز اجرای سیاست اصلاح نظام یارانه‌ای، شیر خشک جزو اقلامی است که در ایران کم‌یاب شده است؛ به ویژه نوع خاص رژیمی مختص نوزادان با شرایط ویژه.
یک کارشناس حوزه اقتصادی که نخواست نامش عنوان شود، به «ایران‌وایر» می‌گوید: «داروخانه‌داران می‌گویند زمزمه‌هایی شنیده‌اند که قرار است یارانه شیرخشک حذف شود و قوطی‌های ۴۰۰ گرمی که الان حدود ۴۰ هزار تومان هستند، به حدود ۱۲۰ هزار تومان افزایش پیدا کنند. ظاهر قضیه این است که در سبد مصرف یک خانواده با مصرف حدود هزار و ۵۰۰ گرم شیرخشک در ماه، هزینه‌ای حدود ۵۰۰ هزار تومان خواهد داشت. اما این نگرانی وجود دارد که بخش قابل توجهی از خانواده‌های کم درآمد ممکن است نتوانند نیاز تغذیه ای نوزادان را به خوبی تامین کنند و یک سوء تغذیه وسیع ٰپیش‌بینی می‌شود.»
سازمان غذا و دارو به طور مکرر اعلام می‌کند که قیمت‌های ارزان باعث قاچاق می‌شوند ولی یک قاچاق‌چی با واسطه به «ایران‌وایر» می‌گوید: «شیرخشک به صورت گسترده قاچاق نمی‌شود چون فروش آن خیلی سخت است. تنها شیرخشک صنعتی که بسته بندی‌های متفاوتی دارد، قاچاق می‌شود. شیرخشک صنعتی تا یکی دوماه قبل از عید نوروز بر اساس سهمیه‌ای مشخص از تولید هر کارخانه امکان صادرات داشت ولی اخیرا کیلویی ۱۰ هزار تومان مابه‌التفاوت ارزی را باید به دولت برگرداند. این رقم برای افرادی که ثبت سفارش سیستمی نکرده‌اند، ۱۶ هزار تومان است.»
گفتنی است که آزاد سازی صادرات از هشت دی ۱۴۰۰ آغاز شده است.
این قاچاق‌چی هم‌چنین می‌گوید: «در مسیر کردستان که ما فعالیت می‌کنیم، تا به حال ورود و خروج شیرخشک ندیده‌ام ولی شنیده‌ام که قبلاً چون ممنوع بود، شیرخشک صنعتی به ترکیه از طریق قاچاق ارسال می‌شد که مدتی است خبری نیست. مسیر کار ما خیلی پردردسر است و کلی باج به نیروی انتظامی و سپاه می‌دهیم. برای همین مجبوریم فقط کالاهای خیلی پرسود را کار کنیم، نه شیر خشک.»
بر اساس توضیحات این قاچاق‌چی، گزینه قاچاق شدن شیرخشک رژيمی یا متابولیک نیز مردود به نظر می‌رسد چون این کالای ارزشمند برای نوزادان نیازمند به در منازل ارسال می‌شود.
مساله بیشتر تزریق قطره چکانی شیرخشک به بازار به منظور افزایش قمیت آن است.
مگر شیرخشک صنعتی و سنتی دارد؟
شیرخشک صنعتی در واقع شیر تازه گاو است که در شرایط استریل، پس از عملیات تغلیظ در خشک‌کن‌های مخصوص تبدیل به شیرخشک می‌شود و در صنايع غلات، شیرینی و شکلات ( نان‌های صنعتی، ماکارونی، بيسكويت، انواع شیرینی، کيک، کلوچه، تافی، شکلات، آب‌نبات، اسنک‌ها، چیپس‌ها و پفک‌ها استفاده می‌شود. هم‌چنین در تمام صنایع لبنی، از جمله در تولید ماست، دوغ ، کشک، پنیر، بستنی و تمام صنایع گوشت هم‌چون تولید انواع همبرگر، سوسیس، ناگت، کالباس و صنایع تولید کننده غذاهای آماده و سوپ‌ها به عنوان طعم دهنده طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از شیر خشک در تهیه انواع پودر بدن‌سازی و مکمل غذایی نیز استفاده می‌شود.
اما شیرخشک رژیمی برای نوزاد متفاوت است. فرمولاسیون شیرخشک اهمیت بسیار بالایی دارد. در تولید این فرمولاسیون، ترکیبات مشابه به شیر مادر به کار برده می‌شوند.
این شیرخشک‌ها که عمدتا مخصوص نوزادان نارس و آلرژیک هستند، با نامهای «آپتامیل پپتی»، «پپتی جونیور» و «پی‌دی‌اف» در داروخانهها و با تشخیص و دستور پزشکان توصیه می‌شوند.
شیرخشک‌های رژیمی برای نوزادانی هم که به پروتئین شیر گاو موجود در برخی شیرخشک‌ها حساسیت دارند یا به بیماری‌های متابولیک مبتلا هستند، تولید می‌شوند.
یک قوطی شیرخشک چند؟
یک وب‌سایت معتبر در ایران که نرخ روزانه شیرخشک موجود در بازار را اعلام می‌کند، نشان می‌دهد که نوسانات ارز، بهای یک قوطی شیرخشک ۴۰۰ میلی‌گرم را از ۳۸ هزار و ۱۰۰ تومان تا حدود ۵۰ هزار تومان رسانده است. این در حالی است که حداقل دستمزد کارگران در ایران چهار میلیون و ۱۷۹هزار و۷۵۰تومان است و حداقل دستمزد روزانه از ۸۸ هزار به ۱۳۹هزار تومان رسیده است.
تامین هزینه شیرخشک نوزاد که تغذیه روزانه او را در بر می‌گیرید، برای بسیاری از خانواده‌ها در ایران یک دغدغه جدی شده است.
آیا حذف ارز ترجیحی دارو شیرخشک را نایاب کرد؟
بهمن پارسال، رییس «انجمن تولیدکنندگان شیرخشک نوزاد» در نامهای به مدیرکل امور فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو اعلام کرد که حذف ارز ترجیحی باعث سه برابر شدن قیمت شیرخشک خواهد شد؛ هشداری که جدی گرفته نشد.
یک ماه بعد، در اسفند ۱۴۰۰، «سیاوش سلیمی»، رییس انجمن شیر خشک صنعتی از دو برابر شدن قیمت شیرخشک با حذف ارز ترجیحی خبر داد. گزارش مرکز آمار ایران در رابطه با وضعیت قیمت کالاهای خوراکی در فروردین ۱۴۰۱، گویای آن است که قیمت هر قوطی ۴۵۰ گرمی شیرخشک از متوسط حدود ۳۶ هزار تومان در فروردین پارسال به ۴۵ هزار و ۶۰۰ تومان در فروردین سال جاری افزایش پیدا کرده است؛ به این معنا که شیرخشک نسبت به پارسال ۲۶.۹ درصد گران‌تر شده است.
رسانه‌های داخل ایران چه می‌گویند؟
روزنامه «دنیای اقتصاد» نیز ۱۶ خرداد در گزارشی با اشاره به کمبود شیرخشک‌های خاص رژیمی در بازار خرده فروشی نوشت: «این شیرخشک‌ها به سختی یافت می‌شوند.»
این روزنامه به وعده‌های مسوولان سازمان غذا و دارو اشاره کرد که پیش‌تر گفته بودند: «شیرخشک رژیمی بیش از تقاضای بازار در انبارهای گمرکی وجود دارد و به‌زودی این کمبود مرتفع خواهد شد.»
اما گزارش‌های میدانی از داخل ایران نشان می‌دهند هرچند شیرخشک یافت می‌شود ولی بازار در این زمینه با کمبود مواجه است و از هفته نخست خرداد ۱۴۰۱ شیرخشک بدون لاکتوز در داورخانه‌ها به سختی پیدا می‌شود. به تعبیری، پیدا نمی‌شود مگر با «پارتی» بازی.
ادامه حیات برخی نوزادان در ایران و به ویژه نوزادان زیر شش ماه که مشکل هضم شیر دارای لاکتوز دارند، به شیرخشک‌های خاص رژيمی وابسته است. این شرایط در تهران قابل مدیریت است ولی در شهرها و روستاهای کوچک و دور افتاده که مردم دسترسی به انواع شیرخشک ندارند، شرایط سخت‌تر هم می‌شود.
یک داروخانه‌دار به روزنامه دنیای اقتصاد گفته است: «نیاز کشور به شیرخشک رژیمی با میزان دریافتی داروخانهها برابر نیست.»
او توضیح داده است که در چندین‌ماه گذشته در هر داروخانه نزدیک به چهار قوطی شیرخشک رژیمی توزیع شده است که با توجه به حجم تولدها و نیاز نوزادان تازه متولد شده به این شیرخشک‌ها، پاسخ‌گوی متقاضیان نیست.
دوم اردیبهشت ۱۴۰۱، سخن‌گوی سازمان غذا و دارو از ورود و توزیع یک میلیون قوطی محموله جدید شیر خشک مخصوص نوزادان مبتلا به آلرژی به گمرک خبر داد.
آمارهای رسمی می‌گویند در سال ۱۴۰۰، یک میلیون و ۱۰۶ هزار و ۷۲ نوزاد در کشور متولد شده‌اند. حکومت در ایران سیاست‌های افزایش جمعیتی خود را روز به روز گسترده‌تر می‌کند ولی نوزادانی که از راه می‌رسند، نه امنیت غذایی تضمین شده دارند و نه از رفاه معیشتی برخوردار.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر