خبرگزاری «جام جم» در گزارشی با عنوان «وارونه‌گویی فارسی‌زبان‌ها از پیادهروی اربعین» مدعی شد: «موکب‌های برپا شده در مسیر پپاده‌روی اربعین از سوی مردم است و دولت در آن هیچ نقشی ندارد.» جام جم در این گزارش که روز ۱۴ شهریور ۱۴۰۱ منتشر کرده، اعتراضات نسبت به ریخت و پاش‌های برگزاری مراسم اربعین توسط دولت را وارونه‌گویی رسانه‌ها دانسته و نوشته است: «با فرا رسیدن ایام مذهبی نظیر عید غدیر، شهادت یا ولادت امامان معصوم و هر مناسبت مذهبی دیگر، عده‌ای منتظر نشسته‌اند تا به محض توزیع نذری، جمله نخ‌نما شده لزومی دارد این همه هزینه برای نذری شود، همین پول را به فقرا کمک کنید! را بزنند.»
آیا دولت در برپایی موکب‌های مسیر پیادهروی اربعین هیچ نقشی ندارد؟ آیا خدماتی که توسط موکب‌ها به زائران ارایه می‌شوند، مردمی هستند و از بودجه و امکانات دولتی برخوردار نیستند؟
«ایران‌وایر» در این گزارش می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد.
***
موکب و دلیل برپایی آن چیست؟
موکب‌ها، ایستگا‌ه‌های خدمات‌رسانی به زائران هستند که هر ساله در مسیر پیادهروی مراسم اربعین برپا می‌شوند تا به زائرانی که با پای پیاده به سمت کربلا در حرکت هستند، خدمات ارایه کنند. این خدمات طیف وسیعی را شامل می‌شود؛ از اقامت و اسکان گرفته تا رفاه، تغذیه، نوشیدنی، اینترنت، مخابرات، بهداشت و درمان و ایاب و ذهاب. اما پرسش اصلی این است که آیا هزینه این خدمات را مردم متقبل می‌شوند یا از خزانه دولت و سازمان‌های عمومی تامین می‌شود؟
اطلاعات موکب‌ها چندان شفاف نیستند که به طور دقیق بتوان گفت چه بخشی از هزینه‌های آن‌ها از محل نذورات مردمی و چه بخشی توسط دولت و نهادهای عمومی و شهرداری‌ها تامین می‌شوند. حتی روشن نیست دقیقا چند موکب توسط مشارکت‌کنندگان مردمی و چند موکب توسط سازمان‌ها و نهادهای دولتی و عمومی برپا می‌شوند. ولی آن‌چه روشن است، این که سهم دولت و سازمان‌های عمومی بسیار کلان‌تر از آن چیزی است که تصور می‌شود.
به عبارتی، به دستور رییس جمهوری، تمام امکانات دولتی پای کار است تا مراسم اربعین باشکوه برگزار شود. این خبری است که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت «ابراهیم رئیسی»اعلام کرده و گفته است: «ریاست محترم جمهوری تاکید دارند که تمام ظرفیت‌های وزارت‌خانه‌ها برای هر چه باشکوه‌تر شدن این رویداد به کار گرفته شود.»
استاندار تهران نیز از تامین برنج، روغن و اقلام دولتی مورد نیاز موکب‌ها خبر داده و گفته است: «هر موکبی که مراجعه کرده است، برنج، روغن و اقلام دولتی در اختیارشان قرار دادیم.»
یعنی ممکن است برخی اقلام توزیعی توسط موکب‌ها، نذورات مردمی باشند ولی بخش عمده آن‌ها دولتی هستند که در اختیار موکب‌ها قرار گرفته‌اند.
برآورد ستاد مرکزی برگزاری اربعین از حضور حداقل پنج میلیون نفر در مراسم راهپیمایی اربعین حکایت دارد. ضمن این که تنها هزار و ۵۰۰ موکب در استان خوزستان فعال شده‌اند.
«محمود موسوی»، رییس ستاد بازسازی عتبات و عالیات خوزستان گفته است: «در خوزستان هزار موکب با شناسنامه و پروانه‌دار وجود دارد که در اربعین این مواکب از چهار گلوگاه ورودی به خوزستان در شهر‌های اندیمشک، دزپارت، بهبهان و هندیجان تا محل پایانه‌های مرزی استان استقرار می‌یابند.»
او با بیان این که ۶۰۰ موکب از گلوگاه‌های ورودی خوزستان مستقر می‌شوند، اضافه کرده است: «در مرز شلمچه از ۲۴۰ موکب، ۱۸۰ مورد پروانه‌دار و در مرز چذابه از ۲۲۰ موکب، ۱۷۰ مورد پروانه‌دار هستند. هم‌چنین ۶۰ موکب در عراق مستقر می‌شوند. در مجموع، هزار و ۵۰۰ موکب در خوزستان و عراق مستقر می‌شوند که از این تعداد، ۸۲۰ موکب مجوز دریافت کرده‌اند و ۲۶۰ پروانه بین شهری و بین راهی صادر شده است.»
به گفته معاون وزیر کشور و سخن‌گوی ستاد برگزاری مراسم اربعین، موکب‌های ایرانی از روز ۲۱ محرم تا دو روز پس از برگزاری مراسم اربعین فعال خواهند بود؛ یعنی حدود ۲۰ شبانه‌روز.
گردش مالی سفر پنج میلیون زائر بسیار بزرگ‌تر از آن است که توسط خیرین و از محل نذورات مردمی تامین شود. برگزاری چنین آیینی، بدون هزینه‌کرد بودجه‌های دولتی ممکن نیست. دولت نیز منکر تخصیص بودجه‌های میلیاردی برای برگزاری این مراسم نیست. بخش علنی و اعلام شده بودجه‌های دولتی که در این مراسم هزینه می‌شود، به این شرح است:
۱- ردیف بودجه دولتی در بودجه سنواتی به نام برگزاری مراسم اربعین
در جدول شماره ۹ «قانون بودجه سال ۱۴۰۱» به طور شفاف سه ردیف بودجه به مراسم اربعین اختصاص داده شده که جمعا معادل ۱۹۸ میلیارد تومان است و به نام تکمیل و توسعه زیرساخت‌های استان‌های ایلام، کرمانشاه و خوزستان در راستای مراسم اربعین اختصاص یافته است. در قانون بودجه سال ۱۴۰۱، یک ردیف بودجه ۲۰۰ میلیارد تومانی نیز به «قرارگاه فرهنگی اجتماعی بقیه‌الله» سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای کمک و حمایت از موسسات فرهنگی و اجتماعی «اوج» و «سراج» تخصیص یافته است؛ موسساتی که نقش تبلیغی/رسانه‌ای برای برگزاری مراسم اربعین دارند.
جدول شماره ۹ قانون بودجه سال ۱۴۰۱
۲- استفاده از بودجه، امکانات و نیروی انسانی وزارت‌خانه‌ها به برگزاری مراسم اربعین
استفاده از بودجه، امکانات و نیروی انسانی وزارت‌خانه‌ها، استانداری‌ها و سازمان‌های دولتی برای برگزاری باشکوه مراسم اربعین، بخشی از تکلیف دستگاه‌های دولتی است که توسط رییس جمهوری به آن‌ها ابلاغ شده است و برخی از دستگاه‌های دولتی در خصوص خدماتی که ارایه می‌کنند، اطلاعاتی منتشر کرده‌اند شامل:
تخصیص یک‌هزار میلیارد تومان برای آماده‌سازی پایانه‌های مرزی و راه‌های مواصلاتی در ایام اربعین.تامین هشت هزار دستگاه از ناوگان اتوبوسی حمل و نقل عمومی جاده‌ای برای جابه‌جایی زائران.کاهش قیمت بلیت رفت و برگشت هوایی تهران – نجف و تهران – بغداد از ۱۵ شهریور به شش میلیون تومان.
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات:
تقویت زیرساخت‌های ارتباطی در مسیر راهپیمایی.ارایه خدمات اینترنتی و مخابراتی رایگان به زائران.
وزارت میراث فرهنگی و گردش‌گری:
برپایی بیش از هزار موکب در مسیر تردد زائران اربعین.برپایی مضیف عربی و سیاه‌چادرهای بختیاری برای اسکان و پذیرایی با لباس محلی و قهوه عربی.پایش ۷۵۰ سرویس بهداشتی مسیر با کمک شهرداری‌ها و فرمانداری‌ها.واگذاری تمام ظرفیت‌های اقامتی از قبیل مجتمع‌های گردش‌گری در پنج استان مرزی به زائران.اعزام ۲۵۰ اتوبوس و ۱۲۰ تاکسی برای خدمات‌رسانی به زائران در مرز خسروی.راه‌اندازی شهرک‌های اربعین در مرزهای شلمچه و جذابه برای خدمات رسانی به پنج میلیون زائر.
پرداخت سه میلیون تومان وام قرض‌الحسنه به دانشجویان شرکت کننده در مراسم اربعین.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی:
استقرار هشت بیمارستان صحرایی برای مراقبت از زائران اربعین.اعزام هفت فروند بالگرد اورژانس، ۲۰۰ دستگاه آمبولانس، ۳۵ دستگاه اتوبوس آمبولانس و ۲۰ دستگاه موتورلانس برای مراقبت‌های بهداشتی و درمانی از زائران اربعین.استقرار سه فروند هواپیمای بال ثابت در فرودگاه‌های جیرفت و تهران برای انتقال بیماران احتمالی اربعین با ظرفیت ۵۰ تا ۱۰۰ تخت.اعزام کاروان بهداشت و سلامت با حضور هزار تکنسین فوریت‌های پزشکی و دو هزار تیم بهداشتی برای ارایه خدمات درمانی و نظارت بر سلامت آب، غذا و بهداشت محیط.
پرداخت وام قرض‌الحسنه سه تا پنج میلیونی به هر زائر بدون مراجعه به بانک و ارایه ضامن.
توزیع روزانه ۷۰ هزار وعده غذایی توسط موکب‌های استان تهران.تامین برنج، روغن و اقلام مورد نیاز موکب‌ها.کمک نقدی و ارسال ادوات و تجهیزات.
۳- تخصیص بودجه ۳۰ میلیارد تومانی و اعزام نیروی انسانی (پاکبان) و لجستیکی شهرداری تهران
شورای شهر تهران به شهرداری اجازه داده است تا مبلغ ۳۰ میلیارد تومان از بودجه شهرداری تهران را برای برگزاری باشکوه مراسم اربعین ۱۴۰۱ هزینه کند.
«امین توکلی‌زاده»، معاون فرهنگی شهرداری تهران در مورد هزینه‌کرد این بودجه گفته است: «کمیته‌هایی در مورد هزینه‌کرد این بودجه تشکیل دادیم تا بهتر بتوانیم از این بودجه استفاده کنیم. یک‌هزار اتوبوس و سرویس‌های حمل و نقلی از مرز تا مسیرهای کشور عراق با کمک سایر کلان‌شهرها تامین خواهند شد.»
«کامران زنگیشه»، رییس کمیته خدمات شهری ستاد اربعین حسینی شهرداری تهران نیز از حضور یک هزار و ۵۰۰ پاکبان ایرانی در پنج شهر عراق در زمان اربعین خبر داده و گفته است: «در مجموع ۱۳۰ دستگاه ماشین‌آلات خدمات شهری در مرزها مستقر هستند و دقت داشته باشید که پاکبانان به‌صورت داوطلب آماده خدمت هستند و در نیمه شهریور ماه اعزام خواهند شد. پایان ماموریت ما در عراق دو روز بعد از اربعین است و هیچ مبلغی به‌عنوان حق ماموریت به کارکنان خدمات شهری داده نخواهد شد. آن‌ها همان حقوقی که در تهران دریافت می‌کنند را دریافت خواهند کرد. سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران نیز در هر چهار مرز حضور پیدا خواهد کرد و حتی با امکاناتی که دارد، نظیر مه‌پاش‌ها، برای جلوگیری از گرمازدگی کمک می‌کند.»
او با بیان این که حوزه خدمات شهری در مرزهای خروجی کشور و عراق وظیفه نظافت و جمع‌آوری پسماندها را بر عهده دارند، افزوده است: «بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده در چهار مرز خروجی مهران، شلمچه، چذابه و خسروی تمهیداتی اندیشیده شده، به گونه‌ای که نظافت و مسئولیت هر مرز را به یکی از شهرداری‌های مناطق سپردیم.»
تخصیص بودجه و اعزام نیروی انسانی شهرداری‌ها به مراسم اربعین مختص تهران نیست و تمام شهرداری‌های کشور در برگزاری این مراسم مشارکت دارند.
۴- تخصیص بودجه و تامین اقلام مورد نیاز توسط سازمان‌های زیر نظر رهبری جمهوری اسلامی
بخشی از هزینه برگزاری مراسم اربعین توسط سازمان‌ها و نهادهای زیر نظر رهبری تامین می‌شود؛ نهادهایی که از پرداخت مالیات معاف هستند و بخش عظیمی از اقتصاد ایران را در اختیار دارند، از جمله:
توزیع روزانه ۳۰ هزار وعده غذایی توسط موکب‌های این ستاد.توزیع بیش از دو میلیون آب معدنی سرد و تامین آب شرب پایانه مرزی مهران.راه‌اندازی کارخانه یخ‌سازی در مهران جهت تامین یخ مورد نیاز زائران.شناسایی و اعزام پنج هزار زائر اولی به کربلا و پرداخت دو میلیون تومان کمک هزینه سفر به آن‌ها.
راه‌اندازی شش موکب جهت ارایه خدمات درمانی، بهداشتی، اسکان و پارک خودرو.تامین و توزیع ۴۰ میلیون بطری آب معدنی. توزیع روزانه ۳۰ هزار پرس غذای گرم.تامین چهار میلیون آب‌میوه و نوشیدنی. تامین کمک‌هزینه زیارت بیش از هشت‌هزار نفر از مناطق هدف محرومیت‌زدایی بنیاد.تخصیص پنج میلیارد تومان، زمینه اعزام تعدادی از مددجویان کمیته امداد به عتبات عالیات در ایام اربعین.
اعزام سه هزار مبلغ به موکب‌ها.- سپاه پاسداران انقلاب اسلامیاسکان و پذیرایی در چهار نوبت صبحانه، ناهار، شام و میان وعده، توزیع آب معدنی سرد، چای و قهوه و خدمات‌رسانی بهداشتی و درمانی توسط ۴۰۰ موکب ثبت شده مستقر در شلمچه.واگذاری امکانات آب‌رسانی، درمانی، ترابری و حمل و نقل سپاه خوزستان به زائران.واگذاری امکانات سپاه کردستان، از جمله نانوایی، تانکرهای آب‌رسان، خودروهای حمل و نقل، سردخانه، جرثقیل و خودرو حمل سوخت ۱۹ هزار لیتری به زائران اربعین.ارایه خدمات پزشکی عمومی و تخصصی، داروخانه، خدمات دندان‌پزشکی با پنج یونیت سیار، آزمایشگاه، فیزیوتراپی با پنج تخت، خدمات پرستاری با تجهیزات کامل پزشکی، اعم از اتاق عمل، سونوگرافی، رادیولوژی و غیره به زائران اربعین.اعزام سامانه بیمارستانی سیار به استعداد ۶۵ تخت، معاونت سلامت با ۶۰ تخت بستری و موسسه خدمات درمانی بسیجیان با ۲۵ تخت که در مجموع به تعداد ۱۵۰ تخت بستری در دو مرکز بستری مجزای خواهر و برادر با خدمات دارویی و هم‌چنین بسیج جامعه پزشکی نیز به استعداد یک درمانگاه کامل در قالب یک مجتمع بهداشتی، امدادی و درمانی در پایانه مرزی مهران.ارایه خدمات دندان‌پزشکی و فیزیوتراپی تخصصی با ۱۰ تخت و یونیت به زائران اربعین.خدمات‌رسانی سه هزار ۳۰۰ گروه جهادی بسیج در بیش از ۷۰۰ موکب.
برپایی ۴۸ موکب در عراق برای خدمات‌رسانی به زائران.برپایی ۱۷ موکب در داخل ایران برای خدمات‌رسانی به زائران.توزیع یک میلیون پرس غذا و یک میلیون آب معدنی میان زائران.
جمع‌بندی
خبرگزاری جام جم در گزارشی با عنوان «وارونه‌گویی فارسی‌زبان‌ها از پیاده روی اربعین» مدعی است: «موکب‌های برپا شده در مسیر پپاده‌روی اربعین از سوی مردم است و دولت در آن هیچ نقشی ندارد.» بررسی‌های «ایران‌وایر» نشان می‌دهند که این ادعا هیچ تناسبی با واقعیت ندارد. قطعا بخشی از غذا، آب و شربتی که در این مراسم توزیع می‌شود، از محل نذورات مردمی تامین می‌شود ولی نقش دولت بسیار پررنگ‌تر خواهد بود؛ ضمن این که بیشتر موکب‌ها توسط نهادهای دولتی و عمومی برپا می‌شوند.
به دستور ابراهیم رئیسی، رییس جمهوری ایران، تمام امکانات دستگاه‌های دولتی باید در جهت خدمات‌رسانی به زائران اربعین به کار گرفته شوند. آن‌چه شفاف اعلام شده و اطلاعات آن در رسانه‌ها موجود است، نشان می‌دهد:
۱۹۸ میلیارد تومان بودجه برای تامین زیرساخت‌های برگزاری مراسم اربعین در قانون بودجه سال ۱۴۰۱ پیش‌بینی شده است. وزارت اقتصاد و دارایی اعلام کرده است بین سه تا پنج میلیون تومان به زائران وام قرض‌الحسنه پرداخت می‌کند.ستاد اجرایی فرمان امام پنج هزار زائر اولی شناسایی و به کربلا اعزام و به آن‌ها کمک هزینه دو میلیون تومانی پرداخت می‌کند.بنیاد مستضعفان اعلام کرده هشت هزار نفر از محرومان را برای این سفر حمایت مالی می‌کند و پنج میلیارد تومان برای اعزام مستمری‌بگیران کمیته امداد امام خمینی تخصیص داده است.وزارت راه مبلغ هزار میلیارد تومان برای برگزاری این مراسم بودجه اختصاص داده است.استانداری تهران اعلام کرده که برنج، روغن و اقلام مورد نیاز موکب‌ها را از محل بودجه‌های دولتی تامین کرده است.شهرداری تهران ۳۰ میلیارد تومان به برگزاری مراسم اربعین تخصیص داده است.بنیاد مستضعفان ۴۰ میلیون بطری آب معدنی، چهار میلیون آب‌میوه و… توزیع می‌کند؛روزانه ۷۰ هزار پرس غذا توسط استانداری تهران، ۳۰ هزار وعده غذایی توسط ستاد اجرایی فرمان امام، ۳۰ هزار وعده غذایی توسط بنیاد مستضعفان و یک میلیون وعده غذایی توسط آستان قدس رضوی توزیع می‌شود.ارایه اینترنت و امکان تماس رایگان به زائران توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات.ارایه خدمات پزشکی و بهداشت و…
این‌ها تنها گوشه‌ای از خدمات دولتی هستند که به پنج میلیون زائر اربعین (طی برآوردهای دولتی) توسط نهادهای دولتی و عمومی ارایه می‌شود. تهیه لیست کامل خدمات دولتی به زائران به تحقیقی بسیار گسترده‌تر نیازمند است ولی تا همین جا نشان می‌دهد که ادعای خبرگزاری جام جم با واقعیت هم‌خوانی ندارد.
بنابراین «ایران‌وایر» به ادعای جام جم آنلاین مبنی بر این که موکب‌های برپا شده در مسیر پپاده‌روی اربعین از سوی مردم هستند و دولت در برپایی آن‌ها هیچ نقشی ندارد، نشان «دروغ پینوکیو» می‌دهد.
دروغ پینوکیو: اظهاراتی که عدم صحت آن‌ها قبلا ثابت شده است یا بر اساس تحقیقات و مدارک موجود، کذب از کار درآمده‌اند یا به عبارتی، یک دروغ عیان هستند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روش‌شناسی راستی‌آزمایی در «ایران‌وایر»، این‌جا را کلیک کنید.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر