پنجمین جلسه محاکمه متهمان شلیک به هواپیمای اوکراینی در روز دوشنبه ۲۸ آذر ۱۴۰۱ در حالی برگزار شد که جزییات این جلسه و دو جلسه روزهای گذشته از سوی دستگاه قضایی انتشار نیافته و حتی نام متهمان پرونده اعلام نشده است.
جمعی از خانوادههای جانباختگان سرنگونی این هواپیمای مسافربری توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، به عنوان شاکیان پرونده در دادگاه حاضر بودند و به مشکلات متعدد رسیدگی به این پرونده اعتراض کردند.
«خسرو ملک»، پدر «مریم ملک»، از کشته شدگان سرنگونی هواپیمای اوکراینی درباره این جلسه دادگاه به «ایرانوایر» میگوید جلسه دادگاه به دلیل اعتراض خانوادههای قربانیان به چگونگی برگزاری دادگاه و نحوه رسیدگی متشنج شد.
به گفته او، خانوادهها معتقدند این دادگاه در ادامه «پروژه جنایت» برگزار میشود.
خسرو ملک توضیح میدهد که دادگاه در فاصله چهار روز کاری، سه بار تشکیل جلسه داده، در حالی که حضور در دادگاه و آماده شدن برای آن در این فاصله کوتاه برای خانوادهها دشوار است.
او معتقد است که دستگاه قضایی با آگاهی از این موضوع و برای این که شرایط خود را تحمیل و جنایت را لاپوشانی کند، در فاصله چهار روز کاری، سه جلسه دادگاه پی در پی برگزار کرد.
امیدی به اجرای عدالت نیست
«مریم عاشق تحصیل و آموختن بود. دیپلم را در مهرشهر کرج گرفت و بعد از نقل مکان خانواده به تهران، در دانشگاه آزاد زبان انگلیسی خواند. او در سال ۱۳۸۶، در مقطع کارشناسی ارشد، در رشته امبیای وارد دانشگاه صنعتی شریف شد. در سال ۱۳۹۸ از دانشگاه سنتمری کانادا در شهر هلفیکس پذیرش گرفت تا در رشته فایننس، دومین فوقلیسانس خود را بگیرد؛ اتفاقی که هرگز نیفتاد. مریم میتوانست در بالاترین مرتبه علمی بایستد و بر زندگی خود و مردمان دیگر نور بیشتری بتاباند. میتوانست با دانستن سه زبان انگلیسی، فرانسه و آلمانی، همچنان مترجم دردهای مردمان رنجور در جهان باشد. او میتوانست همچنان دانش بیاموزد.»
این توصیفات از مریم در وبسایت «انجمن خانوادههای جان باختگان پرواز پیاس۷۵۲» نوشته شده است. حالا خسرو ملک، پدر مریم به «ایرانوایر» میگوید خواسته آنها، کشف حقیقت و اجرای عدالت است.
او میگوید خانوادهها میخواهند که حقیقت این جنایت به طور قانونی مشخص شود اما این دادگاه کمترین قدمی را در اجرای عدالت برنداشته است.
به اعتقاد خسرو ملک، تمام تلاش دستگاه قضایی است که دادگاه همان برداشت حکومتی اعلام شده اول مبنی بر این که شلیک به هواپیما خطای انسانی توسط چند مامور رده پایین بوده است را به اثبات برسد: «عزم خود را جزم کردهاند که تا قبل از فرا رسیدن سومین سالگرد، یک پرونده بسیار پیچیده بزرگ در ابعاد ملی و بینالمللی را جمع و جور کنند یا به اصطلاح، ماستمالی کنند. تمام ابزار دست آنها است و آنها هر چه را که در راستای رسیدن به حکم خطای انسانی بودن شلیک باشد، انجام میدهند.»
او درباره دلایل خانوادهها برای بدبینی به رسیدگی به این پرونده میگوید اگر قرار بر اقدامی موثر بود، از همان اول عدهای از فرماندهان عالی آن نیروی نظامی شلیک کننده میبایست از کار برکنار میشدند و از آنها سلب حمایت قضایی میشد. آنها سپس میبایست در دادگاه حاضر میشدند. این در حالی است که به گفته خسرو ملک، حتی کارشناسانی که باید در این پرونده نظر بدهند، ماموران حقوق بگیر سازمانی هستند که مرتکب این جنایت شده است. او سپس میپرسد که چهطور این کارشناسان میتوانند بیطرف باشند؟
این عضو خانواده قربانیان سرنگونی هواپیمای اوکراینی در ادامه تاکید میکند که امیدی برای کشف حقیقت و اجرای عدالت از طریق این دادگاه وجود ندارد.
او توضیح میدهد که اگر هدف دستگاه قضایی اجرای عدالت بود، با در نظر گرفتن شرایط خانوادهها و این که بسیاری از آنها از شهرهای دیگر به محل برگزاری دادگاه میروند، سه جلسه دادگاه را در چهار روز برگزار نمیکردند. اما میخواهند خانوادهها خسته شوند و از دادخواهی دست بردارند.
محاکمه نظامی ۱۰ رده پایین
به گفته خسرو ملک، دادگاه به طور غیرعلنی برگزار و تنها از سوی خبرگزاری «میزان»، وابسته به قوه قضاییه فیلمبردای میشود. این خبرگزاری هم به طور گزینشی، بخشهای آرام و بیحاشیه دادگاه را منتشر میکند تا به جهان اعلام کند که حکومت ایران در حال رسیدگی به این پرونده است: «ما میخواهیم صدای ما به گوش جامعه جهانی برسد که این دادگاه کمترین اقدامی برای کشف حقیقت و اجرای عدالت نمیکند.»
پدر مریم ملک میگوید دادگاه ۱۰ نفر از افراد رده پایین نظامی را محاکمه میکند: «یکی از متهمان، فرمانده سامانه پدافندی است که به هواپیما شلیک کرد.»
به اعتقاد او، تلاش دادگاه این است که در نهایت حکم خطای انسانی و عدم رعایت موازین کاری برای متهمان صادر شود که حداکثر مجازات آن، سه سال حبس خواهد بود.
به گفته خسرو ملک، دادگاه در نهایت اعلام خواهد کرد که این افراد سه سال بازداشت بودهاند و حالا میتوانند بروند و به زندگی خود برسند.
برگزاری دادگاه به صورت محرمانه
به جز روایتی که خانوادههای قربانیان به طور جسته و گریخته ارایه میدهند، اطلاعات زیادی درباره دادگاه منتشر نشده و هرچه که رسانهها منتشر کردهاند، متن گزارشی است که توسط مرکز رسانه قوه قضاییه تهیه شده و برای رسانهها ارسال شده است.
در تصاویری هم که از این دادگاه منتشر شدهاند، تصویری از متهمان دیده نمیشود.
مرکز رسانه قوه قضاییه میگوید در این دادگاه، ۱۰ نفر که همگی از نیروهای مسلح کشور هستند، به عنوان متهم محاکمه میشوند. اما حتی روشن نیست که این ۱۰ نفر به کدام بخش از نیروهای مسلح کشور وابسته هستند.
ساعاتی پیش از آغاز سومین جلسه دادگاه که در روز پنجشنبه برگزار شد، انجمن خانوادههای جانباختگان پرواز پیاس۷۵۲ با انتشار بیانیهای، این دادگاه را «نمایشی» خواند.
در این بیانیه آمده است: «طبق جزییاتی که ما میدانیم هیچ فرمانده عالیرتبه و حتی میانی در میان متهمان نیست، اتهامات بر اساس خطای انسانی و سهلانگاری تنظیم شدهاند. هیچ کارشناس مستقلی به کار گرفته نشده است. همهچیز پشت درهای بسته و بدون آگاهی خانواده جانباختگان شکل گرفته است.»
در بیانیه خانوادههای جانباختگان آمده است که آنها معتقدند جمهوری اسلامی تصمیم دارد در سکوت و همزمان با تعطیلات سال نو در غرب، این پرونده خونین را ببندد.
خانوادههای جانباختگان میگویند در پروندهای که برای شلیک به هواپیمای اوکراینی درست شده است، اثری از عاملان اصلی دیده نمیشود.
در بیانیه انجمن خانوادههای جانباختگان آمده است: «ما معتقدیم علی خامنهای، حسین سلامی، علی شمخانی، محمد باقری، امیرعلی حاجیزاده و بسیاری دیگر، متهمان اصلی این دادگاه هستند.»
این انجمن شکایت رسمی و مستقل خود را علیه جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران در دیوان بینالمللی کیفری لاهه ثبت کرده است.
این شکایت، جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران را به «کشتار عامدانه غیرنظامیان»، «ارتکاب جنایت جنگی» و «جنایت علیه بشریت» متهم کرده است.
در اردیبهشت پارسال هم دادگاه انتاریو بر اساس شکایتی که حدود سه ماه پیش از آن از سوی «مهرزاد زارعی»، «شاهین مقدم» و «علی گرجی»، از خانوادههای قربانیان اقامه شده بود، حکمی را صادر کرد که در آن سرنگونی هواپیمای اوکراینی با موشکهای سپاه، اقدامی عامدانه و تروریستی قلمداد شد.
هواپیمای مسافربری یک شرکت اوکراینی در روز ۱۸ دی ۱۳۹۸، دقایقی پس از بلند شدن از تهران هدف موشکهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار گرفت. این هواپیما از تهران به مقصد کییف، پایتخت اوکراین در حرکت بود.
همه ۱۷۶ سرنشین این هواپیما کشته شدند. ۱۴۷ نفر از قربانیان، ایرانی بودند. گروه بزرگی از ایرانیهای این پرواز تابعیت کشور کانادا را نیز داشتند.
باقی سرنشینان، شهروندان کشورهای افغانستان، کانادا، بریتانیا، سوئد و اوکراین بودند.
ثبت نظر