خبرهای هشدارآمیز درباره شیوع دوباره بیماری کووید از طریق گسترش زیرسویه‌های اومیکرون در یک هفته گذشته، ناگهان افزایش پیدا کرده است.
این خبرها در حالی منتشر می‌شود که دستگاه‌های دولتی در تعطیل اعلام کردن مدارس و مراکز دولتی، به دلایل مختلف از جمله آلودگی هوا، بارندگی و سرما، روزهای پرکاری را پشت سر می‌گذرانند.
هم‌زمانی هشدارها درباره موج هشتم شیوع کرونا، با تلاش حکومت برای خاموش کردن اعتراضات و جلوگیری از تجمع‌ها، این تردید را به‌وجود آورده که احتمالا مقام‌های دولتی به دنبال بهانه‌های دیگری برای ایجاد هراس از تجمع مردم هستند.
«سعید کریمی»، معاون درمان وزارت بهداشت، در میانه دی، به موج هشتم کرونا در ایران اشاره کرد و هم‌زمان گفت که با وجود افزایش مراجعان سرپایی به بیمارستان‌ها، تعداد مبتلایان و فوتی‌ها بسیار پایین است. آمارهای روزانه هم از همین پایین بودن مبتلایان خبر می‌دهد، مرگ روزانه یک یا دو نفر و ابتلای روزانه کمتر از ۱۲۰ نفر.
با این حال، اخبار هشدارآمیز ادامه پیدا کرد و دوشنبه ۱۹دی، خبرگزاری «فارس»، خبری با عنوان افزایش شیوع زیرسویه اومیکرون کرونا منتشر کرد. در همان خبر هم اذعان شده است که ممکن است سرعت گسترش این سویه بالا باشد، ولی خطر بستری و مرگ و میر آن پایین است.
***
ایران در میان جوامع کم‌ایمن
«سحر مطلبی»، پزشک و کارشناس بهداشت جمعیت، در مورد سویه‌های جدید به «ایران‌وایر» گفت که سویه‌های غالب کووید در ایران، درحال حاضر BQ1 و XBB و BA2 هستند که در طبقه‌بندی سازمان بهداشت جهانی، به‌دلیل سرایت پذیری بالا، نگران کننده شناخته شده‌اند. البته او توضیح داد که این سویه‌ها شدت بیماری‌زایی کمتری دارند.
«محمدجواد امان»، پژوهشگر و متخصص میکروب‌شناسی و ایمنی‌شناسی به «ایران‌وایر» گفت که سویه‌های جدید اومیکرون، با سرعت زیادی پخش می‌شوند و در این میان، کشورهایی مثل ایران که از نظر واکسیناسیون شرایط خوبی ندارند، بیشتر در خطر یک موج جدید هستند.
این پژوهشگر توضیح داد که اگرچه این سویه‌ها می‌توانند در جوامعی که ایمنی پایینی دارند خطرناک باشند، اما باید توجه کرد که شرایط با یکی دو سال گذشته بسیار متفاوت است. او گفت: «به طور کلی پاندمی کووید در واقع تمام شده است، علت اینکه می‌گوییم پاندمی تمام شده درحالی که ویروس هنوز هست، این است که ویروس حالت اندمیک پیدا کرده است. یعنی یک بخش قابل توجهی از جامعه جهانی یک ایمنی نسبی نسبت به این ویروس دارد و ویروس هم نسبتا ضعیف‌تر شده است؛ در نتیجه ویروس دارد از دسته‌بندی ویروس پاندمیک خارج می‌شود و وارد دسته‌بندی اندمیک می‌شود؛ مثل ویروس سرماخوردگی و آنفولانزا.»
چرخ لنگ واکسیناسیون کووید در ایران
آمارها نشان می‌دهد که ایران جزو کشورهایی است که از نظر واکسیناسیون شرایط مناسبی ندارد و تلاش چندانی هم برای بهبود این وضعیت صورت نمی‌گیرد. از همین رو، احتمال شیوع زیرسویه کم خطر اومیکرون در ایران بیشتر از کشورهای دیگر است.
سحر مطلبی در این باره گفت که میزان واکسیناسیون در ایران در شش ماه گذشته شیب کاهش یابنده داشته است. به گفته او، ۶۸درصد جمعیت ایران دو دوز واکسن دریافت کرده‌اند که با توجه به اینکه بیشتر این واکسن‌ها با ویروس غیرفعال تولید شده‌اند، دریافت دوز سوم ضروری است. این درحالیست که فقط ۳۷درصد جمعیت دوز یادآور یا بوستر دریافت کرده‌اند.
در مقایسه باید گفت که کشور کم درآمدی مثل کامبوج، هشت ماه قبل موفق شد ۹۰ درصد جمعیت خود را با سبد واکسیناسیون قوی‌تری مثل واکسن‌هایی که با فناوری تزریق mRNA تولید شده‌اند، واکسینه کند.
امارات متحده عربی، همسایه ایران در آب‌های جنوبی نیز، از جمله کشورهای صدرنشین جدول پوشش واکسیناسیون کووید بوده که بالاترین میزان واکسیناسیون را در کوتاه‌ترین زمان و با سبد واکسن قوی‌تری داشته است.
دولت ایران همچنان برای بالا بردن ایمنی و واکسیناسیون، اقدام موثری انجام نمی‌دهد. به گفته جواد امان، اطلاعاتی که در حال حاضر وجود دارد، نشان می‌دهد که احتمال ابتلا به بیماری خطرناک از سوی کسانی که دوز یادآور را گرفته‌اند، بیست بار کمتر از کسانی است که واکسینه نشده‌اند، یا حتی دوز یادآور را دریافت نکرده‌اند.
با این حال به اعتقاد او، راه مقابله با شیوع این ویروس، دیگر بستن فضای تجمع و اماکنی مثل دانشگاه و مدرسه نیست؛ همان‌طور که دیگر برای جلوگیری از شیوع ویروس آنفولانزا جایی را تعطیل نمی‌کنند. این پزشک و پژوهشگر بیماری‌های عفونی گفت: «راه حل مناسب برای دولت ایران، این است که دوز یادآور واکسن‌های مادرنا یا فایزر را خریداری کنند و از طریق سامانه کووکس، به دست مردم ایران برسانند، البته به نظر نمی‌رسد که حکومت ایران هیچ علاقه‌ای به این کار داشته باشد.
این حکومت یک واکسن با کیفیت خیلی پایین را با قیمتی نزدیک به قیمت واکسن‌های غربی با ادعای اینکه این واکسن، واکسن بومی است، به مردم دادند. به خاطر بی‌کفایتی در تصمیم‌گیری‌های بهداشت عمومی، هزاران نفر جان خود را در ایران از دست دادند. در حال حاضر، راه حل فقط تعامل با دنیا و وارد کردن واکسن یادآور برای حل این مشکل است.»
در بر همان پاشنه می‌چرخد
آنچه که محمدجواد امان به آن اشاره می‌کند، به سلسله اتفاقاتی مربوط است که پس از سخنرانی دو سال پیش «خامنه‌ای» آغاز شد. خامنه‌ای در آن سخنرانی خرید واکسن از کشورهای غربی را ممنوع کرد. به دنبال آن، دستگاه‌های حکومتی، بر تولید واکسن در داخل تاکید کرده و اعلام کردند که نیازی به واکسن خارجی ندارند. اما تولید واکسن با کندی صورت گرفت و بر سر قیمت و تاثیر آن هم بحث‌های زیادی مطرح شد.
سحر مطلبی شیوه واکسیناسیون در ایران را یکی از نکات منفی اقدامات حکومت ایران در مقابله با شیوع کرونا دانست و گفت که واکسیناسیون با تاخیر و با ترکیب سبد واکسن‌های ضعیفی شروع شد. به گفته او، اطلاع‌رسانی در مورد واکسن‌ها به شکل صحیحی صورت نگرفت، به صورتی‌که خود مراکز واکسیناسیون، در بعضی شهرها به‌خاطر تجمع جمعیت تبدیل به مراکز انتشار بیماری شد.
او اضافه کرد: «از جمله اقدامات منفی این بود که ورود واکسن‌های mRNA که براساس تحقیقات، موثرترین و طولانیترین ایمنی‌زایی را ایجاد می‌کنند، تحریم شد. درحالی که هزینه واردات واکسن فایزر برای کل جمعیت، یا حداقل جمعیت زیر ۱۸ سال، زنان باردار، سالمندان و افراد دارای بیماری‌های مزمن، از تولید واکسن برکت کمتر بود.»
محمد جواد امان نیز انتقادات تندی نسبت به شیوه اقدامات جمهوری اسلامی برای واکسیناسیون در برابر ویروس کرونا مطرح کرد. این پژوهشگر بیماری‌های عفونی درباره تلاش حکومت برای ساخت واکسن گفت: «واقعیت این بود که کارتل‌های داخلی که از طریق رانت‌خواری دست به دست هم داده بودند که واکسن بومی تولید کنند، که اگر استانداردها در آن رعایت می‌شد به خودی خود اشکالی نداشت، ولی هدف این بود که به سرعت یک واکسن با کیفیت خیلی پایین را عرضه کنند تا عده‌ای از این راه پول هنگفتی را به جیب بزنند. واکسن شرکت برکت را به دولت فروختند که قیمت آن معادل قیمت واکسن مادرنا تمام شد و این نشان داد بومی‌سازی اصلا برای صرفه‌جویی نبوده است.»
این پژوهشگر همچنین گفت با اینکه قدرت تولید واکسن در کشورهای غربی بسیار بالا رفته است، دولت جمهوری اسلامی بعد از گسترش اومیکرون هم هیچ اقدامی برای واردات دوز یادآور از این کشورها نکرد.
چرا برای واکسیناسیون کاری نمی‌کنند؟
اگر چه کارشناسان حتی با وجود کاهش خطر مرگ‌و‌میر مبتلایان به کووید باز هم معتقدند باید هشدارها را جدی گرفت، اما هشدارهای مقام‌های حکومتی که هم در مقابله با شیوع و هم در واکسیناسیون کارایی مناسبی نداشته، سوال برانگیز است.
آنگونه که سحر مطلبی توضیح می‌دهد، اگر در جامعه‌ای واکسیناسیون با واکسن‌هایی که بر اساس ویروس غیرفعال تولید شده‌اند(مثل سینوفارم چینی) صورت گرفته باشد، تزریق دو دوز اولیه و یک دوز یادآور کافی نیست، و حتما واکسیناسیون باید با سه دوز اولیه، همراه دوز یادآور انجام شود. این در حالی‌ست که کمتر از دو سوم مردم ایران، دو دوز واکسن زده‌اند و فقط حدود یک سوم جمعیت دوز سوم خود را زده‌اند. در این بین، خبری از ورود دوز ویژه اومیکرون، یا برنامه ویژه دولت برای افزایش میزان واکسیناسیون هم نیست.
از سوی دیگر، رفتارهای غیر مسوولانه مقام‌های جمهوری اسلامی در مقابله با شیوع ویروس، فهرستی طولانی را شامل می‌شود. از نادیده گرفتن شناسایی ویروس در قم در همان ابتدا گرفته، تا خودداری از بستن اماکن محل تجمع و خودداری از تعطیلی مراسم پرجمعیتی چون مراسم مذهبی، از کمبود امکانات کادر درمان و ارائه آمارهای غیرواقعی گرفته، تا تاخیر در آغاز واکسیناسیون.
از همین رو، محمدجواد امان معتقد است احتمالا مطرح کردن موضوع شیوع دوباره ویروس و موج جدید ابتلا به کووید، بیشتر به اعتراضات سراسری در ایران مربوط باشد، تا شاید حکومت از این طریق بتواند از تجمع مردم جلوگیری کند. چراکه به گفته او، حتی کشورهایی که موارد ابتلا از طریق ویروس اومیکرون در آن‌ها از ایران بالاتر است نیز، اقدامات محدود کننده انجام نداده‌اند.
پزشکان و کارشناسان تاکید می‌کنند که اگر حکومت واقعا نگران شیوع کووید با سویه‌های جدید است، تنها کاری که باید بکند این است که واکسن موثر وارد کند.
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر