چهل و یکمین «جشنواره فیلم فجر» از روز ۱۲ بهمن ۱۴۰۱، بدون برگزاری افتتاحیه و با مشکلات عدیدهای آغاز شد؛ از جمله این که هیات داوران بخشهای اصلی و بینالملی هنوز اعلام نشدهاند، اوضاع بلیتفروشیها در سینماهای مردمی خوب نیست، دو فیلمساز محبوب از دو نسل متفاوت که در جشنواره حضور داشتند، اعلام کردهاند که برخلاف میلشان فیلم به جشنواره رفته است. از سوی دیگر، اطلاع رسانی ضعیف جشنواره حتی صدای خود رسانههای دولتی را هم درآورده، برادران «داردن» به عنوان شاخصترین فیلمسازان بینالمللی که بنا بود فیلمشان در جشنواره فجر نمایش داده شود، خواستار خروج فیلم خود از جشنواره شدند و همچنان اسامی فیلمهای بخش بینالملل اعلام نشده است!
این در حالی است که بنا بر گزارش «ایسنا»، «محمدمهدی اسماعیلی»، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شامگاه چهارشنبه ۱۲ بهمن در برنامه «صف اول» شبکه خبر صداوسیما گفت: «صفر تا ۱۰۰ این جشنوارهها [جشنوارههای فجر] حاصل برنامهریزیهای دقیق بود.»
***
جشنواره بدعتهای بیپایان
جشنواره فیلم فجر مهمترین رویداد فرهنگی-هنری برای جمهوری اسلامی است؛ بیشترین بودجه را دریافت میکند و در ایام برگزاری، تقریبا تمام رسانههای داخلی اخبارش را پوشش میدهند و حتی برنامههای متعددی در صداوسیما برای این رویداد تولید میشود. افتتاحیه این جشنواره هم از مهمترین رویدادهای سال در ایران محسوب و حضور ستارهها و سینماگران شاخص و معتبر باعث میشد که این مراسم اهمیت دو چندان پیدا کند. برگزاری افتتاحیه حتی پس از آبان خونین ۱۳۹۸ هم به قوت خود باقی بود. بالاخره متولیان دولتی جمهوری اسلامی با هر ضرب و زوری بود، تعدادی سلبریتی را جمع میکردند تا مراسم را برگزار کنند. اما امسال با تلاش بسیار و صرف بودجه دو چندان هم نتوانستند ستارهها و چهرههای شاخص سینما را برای حضور در افتتاحیه مجاب کنند.
«مجتبی امینی، دبیر امنیتی این دوره از جشنواره که با تهیه سریال «گاندو» در جمهوری اسلامی محبوبیت پیدا کرده بود، شکست خوردهترین دوران جشنواره فجر در تاریخ جمهوری اسلامی را مدیریت میکند. جالب این که دو روز از آغاز جشنواره گذشته است و هنوز داوران بخش اصلی مسابقه سینمای ایران و بخش بینالمللی اعلام نشدهاند.
متولیان جشنواره فیلم فجر در تلاش بودند تا فضاحت جشنواره «سینما حقیقت» و جشنواره تئاتر فجر تکرار نشود که ظاهرا اوضاع از این دو جشنواره هم بسیار بدتر است.
در اختتامیه جشنواره تئاتر، بخش عمده تالار «وحدت» خالی بود و تصاویر این مراسم، سوژه انتقاد و تمسخر در فضای مجازی شدند؛ جشنوارهای که بدون حضور چهرههای شاخص و فعال تئاتر برگزار شد.
در جشنواره سینما حقیقت هم جدای از این که هیات داوران و هیات انتخاب در روز اختتامیه معرفی شده بودند، عملا مستندسازان شاخص، چه پیشکسوت و چه جوان در جشنواره حضور نداشتند.
توصیف برداران داردن از جشنواره فجر: ویترین یک حکومت جنایتکار
در حالی که جشنواره فجر در حال سپری کردن دومین روز خود بود، برادران داردن، دو فیلمساز برجسته بلژیکی که آثارشان جوایز بسیاری برده و تاکنون دو بار نخل طلای «جشنواره کن» را هم تصاحب کردهاند، روز پنجشنبه ۱۳ بهمن با انتشار بیانیهای کوتاه خواستار این شدند که فیلمشان از جشنوارهای که آن را «ویترین یک حکومت جنایتکار و قاتل» خواندهاند، خارج شود. آنها همچنین در این بیانه گفتهاند با مردمی که علیه این رژیم مبارزه میکنند، اعلام همبستگی میکنند.
هنوز اسامی فیلمهای بخش بینالملل اعلام نشده است. این هم از آن اتفاقهای شگفتانگیز تاریخ سینما است که دو روز از برگزاری یک جشنواره بگذرد ولی اسامی فیلمهای بخش بینالمللی آن اعلام نشود. اما احتمالا برادران داردن شاخصترین اسامی این بخش بودند که بنا بود با فیلم جدیدشان، «توری و لوکیتا»، در این جشنواره حضور پیدا کنند.
«رادیو فردا» نیز از انصراف «آلیس دیوپ»، کارگردان سرشناس فرانسوی از جشنواره فجر خبر داد.
بنا بر این گزارش، آلیس دیوپ گفته از حضور آخرین فیلمش با عنوان «سنت عمر» در جشنواره فجر بیخبر بوده و خواستار حذف فیلم خود از این جشنواره که آن را «حکومتی» دانسته، شده است.
دو فیلمساز محبوب و دو برائت از جشنواره
«کیومرث پوراحمد» به عنوان فیلمساز پیشکسوت و «علیرضا معتمدی»، فیلمساز جوان از معدود چهرههای شاخص و قابل قبول این دوره از جشنواره بودند. کیومرث پوراحمد با انتشار پُستی در صفحه اینستاگرامش، عملا جشنواره را تحریم کرد و حضور فیلمش در جشنواره را خواسته تهیهکنندهاش اعلام کرد.
او نوشت: «در این چند ساله، جشنواره برای من هیچ ارزش و اهمیتی نداشته، بهخصوص در این سال خونبار و دردناک. اما مالک فیلم، تهیه کننده است. مثل همه جاى دنیا، فقط او مىتواند درخواست حضور یا عدم حضور در جشنواره را داشته باشد. تهیه کننده و بعضی عوامل فیلم مایل بودهاند فیلم پرونده باز است در جشنواره باشد اما من، نویسنده و کارگردان… با این همه داغی که بر دل داریم، دیگر چه جشني، چه جشنوارهاى!؟»
از آن سو، علیرضا معتمدی هم که با فیلم پرستاره «چرا گریه نمیکنی؟» در جشنواره حضور داشت، روز ۱۱ بهمن با انتشار پستی اعلام کرد در حین ساخته شدن فیلم در سال ۱۴۰۰، با تهیهکننده شرط کرده بود که فیلم را به جشنواره نخواهد داد: «به همین خاطر، آقای محقق تا دو روز مانده به اعلام اسامی فیلمها، موضوع ثبتنام در جشنواره را از من پنهان کرده بود.»
در تاریخ هشت بهمن هم بازیگران حاضر در این فیلم (هانیه توسلی، فرشته حسینی، مانی حقیقی، باران کوثری، نهال دشتی، امیرحسین فتحی و علی مصفا) با انتشار بیانیهای کوتاه گفتند از دیدن نام خودشان در جشنواره فیلم فجر ننگ دارند. آنها در این بیانیه بار دیگر مخالفت حضور خود در جشنواره فجر را اعلام کردند.
با این اوصاف، عملا جشنواره امسال مهمترین نام خود، یعنی کیومرث پوراحمد را به اجبار تهیه کننده دارد و علیرضا معتمدی به عنوان منتقدی خوشنام که با فیلم اولش به نام «رضا» در میان سینمادوستان جایگاهی دست و پا کرده بود هم وضعیت فیلمش روشن است.
بلیتهایی که فروش نرفتند
اما ماجراهای جشنواره چهلویکم فیلم فجر فقط اینها نیستند، اوضاع بلیتفروشی سینماهای مردمی هم خوب نیست. درست است که خبرگزاریهای وابسته به دولت خبر از فروش کامل بلیت فیلمها میدهند اما آمار سایتهای بلیتفروشی حکایت دیگری دارد.
سایت «سینما مثبت» با انتشار تصاویری از وضعیت بلیتفروشی سینماهای جشنواره در روز۱۲ بهمن اعلام کرد: «جشنواره سال گذشته در روز اول ۱۵۰ هزار عدد بلیت فروخت. مطابق ارزیابیهای کارشناسی، تعداد بلیتهای فروخته شده در ۴۸ ساعت گذشته به زحمت به ۲۰ هزار رسیده است.»
معضل دیگر، شیوه اطلاعرسانی این جشنواره است که داد رسانههای داخلی را درآورده است. خبرگزاری «ایلنا» در گزارشی مجزا با عنوان «جشنواره فیلم فجر، ضعیف در اطلاعرسانی و برنامهریزی»، از نحوه اجرا و اطلاعرسانی جشنواره انتقاد کرده است.
در این گزارش آمده است: «عدم برنامهریزی مناسب و ضعفهای بسیار در برگزاری این رویداد تا حدی است که حتی نصب پوستر جشنواره بر نمای ساختمان پردیس ملت نیز دیروز در حین نمایش فیلمها در حال انجام بود.»
خبرگزاری دولتی «ایسنا» هم منتقد شیوه اطلاعرسانی «قطرهچکانی» جشنواره فیلم فجر شده است.
برگزاری نشست خبری بدون کارگردان و بازیگران
یکی دیگر از اخبار جالب توجه روز دوم جشنواره، به نشست خبری فیلم «جنگل پرتقال» مربوط میشود. نشست خبری این فیلم تنها با حضور «رسول صدرعاملی»، تهیه کننده فیلم برگزار شد. این هم یکی دیگر از بدعتها و اتفاقات شگفتانگیز این رویداد فرهنگی است.
«آرمان خوانساریان» (کارگردان) و «میرسعید مولویان»، «سارا بهرامی» و «رضا بهبودی» (بازیگران فیلم)، «مسعود امینی تیرانی»(فیلمبردار)، «علی صمدپور» (آهنگساز) و «محمد نجاریان» (تدوینگر) که اغلب از چهرههای شناخته شده سینمای ایران هستند، حاضر به حضور در نشست خبری نشدند. صدرعاملی در توضیح این که چرا عوامل حضور ندارند، گفته است: «خانم سارا بهرامی مسافرت بودند و از سایر عوامل خبری ندارم!»
با این اوصاف، عملا جشنواره چهلویکم فجر شکست بزرگی در کارنامه فرهنگی دولت سیزدهم جمهوری اسلامی است. از دهها ستاره و چهره شاخص سینمای ایران، حتی به تعداد انگشتان یک دست هم در این دوره حضور ندارند. این نشان از دست خالی بودن پر بودجهترین رویداد هنری سال دارد. البته از جشنوارهای که به قول کیومرث پوراحمد، در سال خونبار ۱۴۰۱ برگزار میشود هم انتظاری بیش از این نمیرفت.
ثبت نظر