«علی خامنه‌ای» روز سه‌شنبه ۱۵ فروردین کشف حجاب را «حرام شرعی و قانونی» خواند و گفت مشکل کشف حجاب در ایران «انشاالله» حل خواهد شد.
رهبر جمهوری اسلامی در دوره‌های مختلف درباره حجاب سخن گفته است اما سخنان او در چند سال اخیر حتی اگر تکرار گفته‌های سابق باشد، بازتاب متفاوتی خواهد داشت.
در ۳۴ سال گذشته او چه‌گونه درباره حجاب صحبت کرده است؟
****
سخنان «علی خامنه‌ای» در سال‌های ابتدایی پس از رهبری بیشتر در این باره بوده که با وجود حجاب، زنان ایرانی موفقیت‌های زیادی در حوزه‌های مختلف ورزشی و تحصیلی کسب کرده‌اند.
رهبر جمهوری اسلامی در این دوره هم‌چنین در انتقاد از اجبار به برداشتن حجاب در برخی کشورهای اروپایی یا ترکیه، بارها سخن گفته و به نوعی «بی‌حجابی اجباری» را در مقابل «حجاب اجباری» اعمال شده در ایران مطرح کرده است.
او از جمله گفته بود: «آن‌ها اعتراض‌شان به ما اين است كه چرا زن‌هاي‌تان حجاب دارند؛ چرا حجاب اجبارى است. خود آن‌ها هم بى‌حجابى را اجباری كردند. اين به آن در! اما مساله آن‌ها در قضيه زن خيلى بيشتر از اين حرف‌ها است.»
یادآوری اعتراض مسجد «گوهرشاد» علیه کشف حجاب نیز از جمله سخنان ثابت او در این سال‌ها بوده است.
رهبر جمهوری اسلامی در سال‌های ابتدایی دهه ۷۰ با وجود هشدار درباره موضوعاتی چون «تهاجم فرهنگی»، بیشتر درباره موضوعات فرهنگی، ادبی و سیاسی سخن گفته و کمتر به موضوعی چون حجاب پرداخته است. در فاصله سال‌های ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۶ نیز به موضوعاتی چون دوچرخه‌سواری زنان پرداخته بود.
او پس از سال ۱۳۷۶، در واکنش به سخنان حامیانش درباره تبدیل بدحجابی به بی حجابی، خواستار اقدامات تبلیغی شد اما موضوع انتقاد از بی حجابی در سخنرانی‌هایش به یک رویه دایمی تبدیل نشد.
جدی‌ترین واکنش خامنه‌ای در سال‌های اخیر و پیش از اعتراضات سراسری به موضوع بی‌حجابی، حمله به «دختران خیابان انقلاب» و گروه‌هایی از درون حکومت بود که موضوع اختیاری شدن حجاب را مطرح می‌کردند.
او گفته بود سخنان گروه دوم که روحانیون و چهره‌های درون حکومت هستند، نسبت به گروه اول حساسیت بیشتری دارد.
پس از قتل «مهسا امینی» هنگام بازداشت در «گشت ارشاد» و اعتراضات سراسری اما او اعلام کرد که موضوع حجاب تنها بهانه‌ای برای سرنگونی حکومت است و در این میان سخنانی را درباره حمایت زنان «کم حجاب» از حکومت برای تلطیف فضا بیان کرد.
او در آخرین سخنان خود، «کشف حجاب» را حرام شرعی و سیاسی خوانده و گفته است: «دستگاه‌های جاسوسی دشمن، دنبال این قضیّه هستند.»
تاکید هم کرده است: «این مساله قطعا حل خواهد شد.»
خامنه‌ای در عین حال گفته است: «دشمن با نقشه برنامه وارد این موضوع شده و ما هم باید وارد شویم. نباید کارهای بی قاعده و بدون برنامه انجام شود و مسوولین برای آن برنامه دارند.»
این سخنان پس از بازنشر سخنان سال ۱۳۷۶ او بیان شده‌اند که گفته بود مخالف حمله نیروهای «حزب‌اللهی» به افراد بی‌حجاب است.
این سخنان هم‌چنین پس از اطلاعیه نهادهای حکومتی درباره عدم ارایه خدمات به افراد بی حجاب بیان شده است؛ برنامه‌ای که به نظر می‌رسد بدون برخورد مستقیم با موضوع حجاب قصد دارد زنان بی‌حجاب را با عدم ارایه خدمات تحت فشار بگذارد.
تاکید بر موفقیت‌های زنان ورزشکار در دهه ۷۰
سخنان خامنه‌ای پس از رسیدن به رهبری درباره حجاب بیشتر درباره موفقیت زنان ایرانی با وجود حجاب بوده است.
او سال ۱۳۶۸ در دیدار با پزشکان گفت: «حجاب مزاحم و مانع فعاليت‌های سياسی، علمی و اجتماعی زنان نيست و دليل عينی آن شخص شما هستيد.»
رهبر جمهوری اسلامی در همان سال گفته بود کشورهای دوردستی كه تحت تاثير و مجذوب فرهنگ غربی و اروپایی بودند، پس از انقلاب در ایران به حجاب به سبك حجاب زنان ایران روی آوردند.
او در سال‌های بعد نیز این سخنان را تکرار کرد و از جمله سال ۱۳۷۹ گفته بود: «در كشورهاى اسلامى كه بنده خودم از نزديك بعضى جاها را ديدم كه هرگز اسمى از حجاب در آن جا آورده نمى‌شد؛ در مدت ۲۰ ساله بعد از انقلاب، زنان، به‌خصوص زنان روشن‌فكر و به‌خصوص دختران دانشجو به حجاب گرايش پيدا كردند.»
خامنه‌ای سال ۱۳۶۹ گفته بود: «در کشور همسایه ما ترکیه، بی‌حجابی را اجباری کردند و تا همین اواخر هم حتی بعضی از دولت‌های ترکیه همین اجبار و الزام را ادامه می‌دادند.»
چادر حجاب برتر
بخشی از سخنان خامنه‌ای در آن سال‌ها نیز تاکید بر روی چادر بوده است.
رهبر جمهوری اسلامی سال ۱۳۷۰ در دیدار با «شورای فرهنگی زنان» گفته بود: «هيچ بحثی درباره پوشش زن نبايد متاثر از هجوم تبلیغاتی غرب باشد. البته حجاب زنان به چادر منحصر نمی‌شود اما چادر بهترين نوع حجاب و نشانه ملی ما است و هيچ منافاتی با فعاليت‌های زنان مسلمان در مسایل سياسی، اجتماعی و فرهنگی ندارد.
او تاکید کرده بود که مساله حجاب يک مساله ارزشى است: «البته مى‌توان محجبه بود و چادر هم نداشت؛ منتها همين‌جا هم بايستى آن مرز را پيدا كرد.»
این سخنان در فضای دولت «اکبر هاشمی رفسنجانی» بیان شدند که اتفاقات جدیدی در پوشش زنان رخ داده و موضوعاتی چون دوچرخه سواری زنان نیز مطرح شده بود که حامیان خامنه‌ای به آن حمله می‌کردند.
رهبر جمهوری اسلامی در سال ۱۳۷۴ نیز گفته بود: «مساله حجاب به حقوق و آزادی زن هيچ ارتباطی ندارد… و امری واجب برای زن و مرد است كه هر يك بايد به نحوی اين محدوديت را رعايت كنند.»
او در سال ۱۳۷۶ نیز در دیدار با نمایندگان مجلس گفته بود: «حجاب به هيچ وجه مانع و محدوديتى براى ورود زن در عرصه‌های گوناگون علمى، فرهنگى، سياسى، مبارزاتى، انقلابى و نظامی ايجاد نمی‌كند.»
هشدار درباره تبدیل بدحجابی به بی‌حجابی پس از دوم خرداد ۷۶
هشدارهای رهبر جمهوری اسلامی درباره موضوع بی حجابی عملا پس از آغاز ریاست جمهوری «محمد خاتمی» آغاز شد. پیش از این تاریخ، او بیشتر علیه موضوعاتی چون دوچرخه سواری زنان سخن می‌گفتد اما کمتر به صورت مستقیم درباره موضوعاتی چون تلاش برای بی حجاب کردن زنان سخن گفته بود.
با این حال، در سال ۱۳۷۶ خاطره مخالفت «روح‌الله خمینی» با حمله نیروهای حزب‌اللهی به زنان بی حجاب را مطرح کرد و گفت که او نیز با این اقدامات مخالف است؛ سخنانی که این روزها پس از حمله به دو زن با سطل ماست بازنشر شده‌اند.
خامنه‌ای گفته بود: «در سال ۱۳۶۴ که آقای ناطق نوری وزیر کشور بودند، من یادم نمی‌رود که عده‌ای از جوانان در خیابان‌ها به بدحجاب‌ها حمله می‌کردند. امام به ایشان نوشت بروید و این جوانانی را که به بدحجاب‌ها حمله می‌کنند، بگیرید، بزنید، زندان و حبس‌شان کنید.»
موضع تهاجمی درباره حجاب
او سال ۱۳۷۷ در پاسخ به سوال یک دانشجو که گفته بود معضل نوع حجاب و بدحجابى در حال كشانده شدن به بى‌حجابى است و راه برخورد با آن چیست، گفته بود: «شما با تبلیغات کار کنید؛ یعنی همان حربه‌اى را که افراد مورد نظر شما برای سست کردن اعتقاد به حجاب به کار مى‌برند، شما هم به کار ببرید.»
سخنان سال‌های بعد اما بیشتر درباره تحرکات برخى كشورهاى اروپايى براى مبارزه با حجاب بود.
او هم‌چنین سال ۱۳۸۳ سخنانی را بیان کرد که سال‌های بعد تکرار شدند مبنی بر این که موضع جمهوری اسلامی درباره مطالبه کشورهای غربی در موضوع حقوق زنان و حجاب، تدافعی نيست، تهاجمى است.
گفته بود: «آن‌ها اعتراض‌شان به ما اين است كه چرا زن‌های‌تان حجاب دارند، چرا حجاب اجبارى است. خود آن‌ها هم بى‌حجابى را اجبارى كردند. اين به آن در! اما مساله آن‌ها در قضيه زن خيلى بيشتر از اين حرف‌ها است.»
پس از اعتراضات موسوم به «بهار عربی»، آیت‌الله خامنه‌ای یکی از دلایل این اعتراضات را حجاب ذکر کرد و گفت: «يکی از انگيزه‌های اصلي مردم تونس در قيام خود، انگيزه‌های اسلام‌خواهی است که تحليل‌گران غربی تلاش دارند اين موضوع را کتمان کنند.»
حقیر خواندن حرکت دختران خیابان انقلاب و حمله به انتقاد از حجاب اجباری
اولین سخنان جدی رهبر جمهوری اسلامی درباره موضوع کشف حجاب، واکنش به دختران خیابان انقلاب بود. او سال ۱۳۹۶ گفت: «آن‌همه هزینه، فکر و تبلیغات کردند که در نتیجه آن چند دختر فریب بخورند و در گوشه و کنار روسری از سر بردارند و همه تلاش‌های‌شان در این نتیجه کوچک و حقیر خلاصه شد.»
در این دوره، برخی از روحانیون، از جمله «محمدرضا زائری» درباره اجباری نبودن حجاب سخن می‌گفتند. خامنه‌ای ضمن حمله به این روحانیون گفت که سخنان آنان او را حساس می‌کند، نه اقدام دختران خیابان انقلاب.
او گفت: «خب تا این‌جا مساله نیست(دختران خیابان انقلاب) [اما] آن‌چه بنده را حساس می‌کند، این است که ناگهان شما می‌بینید از دهان یک گروهی از افرادی که جزو خواص محسوب می‌شوند، مساله حجاب اجباری مطرح می‌شود. معنایش این است که یک عده‌ای نادانسته -حالا من می‌گویم نادانسته، انشاالله نادانسته است- همان خطّی را دنبال می‌کنند که دشمن با آن‌همه خرج نتوانسته است آن خط را در کشور به نتیجه برساند.»
خامنه ای اضافه کرد: «همان خط را دارند دنبال می‌کنند. در بین این‌ها روزنامه‌نگار هست؛ در بین این‌ها روشن‌فکرنما هست؛ در بین این‌ها آخوند و معمّم هست. [می‌گویند] امام که فرمودند باید زن‌ها باحجاب باشند، همه زن‌ها را نگفتند! حرف بی‌خود! ما بودیم آن‌وقت، ما خبر داریم، چه‌طور این‌جور است؟.»
او در اسفند ۱۳۹۷ نیز هدف از انتقاد از حجاب اجباری را از بین بردن حیا دانست و گفت: «چیزهایی که در مورد پوشش زن بیان می‌شود که آقا چرا مجبور می‌کنید زن‌ها را به حجاب، حرف‌هایی که حتی بعضی از افراد ظاهرالصلاح هم می‌گویند. مساله حیا خیلی مسئله مهمی است.»
رهبر جمهوری اسلامی در مرداد ۱۳۹۸ گفت: «حجاب یک حکم شرعی و یک مساله قانونی است و در این زمینه باید در درجه اول دستگاه‌های دولتی و حکومتی و مدیران آن‌ها مراقبت کنند تا بر اساس قانون عمل شود.»
او در سال‌های بعد، از جمله در سال ۱۳۹۹ از دانشجویان دختر خواست به مساله حجاب و فاصله‌گذاری بین زن و مرد که در اسلام وجود دارد، توجه کنند.
سخنان یک سال پیش از قتل مهسا امینی و اعتراضات
رهبر جمهوری اسلامی در خرداد ۱۴۰۰ گفته بود برخی از افراد نزدیک به آیت‌الله خمینی با موضوع اجباری شدن حجاب مخالف بوده‌اند: «یکی از نزدیکان امام آن روز آمد پیش من می‌گفت که آقا این چه حرفی است که آقا دارند می‌زنند؟ این چه حرفی است که امام دارند می‌زنند؟ و شماها مثلاً بروید به امام بگویید منصرف بشوند که البته عقیده خود ما هم عقیده امام بود.»
رهبر جمهوری اسلامی پنجم مرداد ۱۴۰۱، پیش از اعتراضات به کشته شدن مهسا امینی نیز از «تلاش ناکام» درباره بی حجابی سخن گفته بود: «چرا به یک‌باره و بار دیگر رسانه‌های رسمی و دولتی امریکا و انگلیس و مزدوران‌شان به بهانه حجاب، موضوع زن را مورد هجوم قرار داده‌اند؟ و آیا واقعاً غربی‌ها مدافع حقوق زن ایرانی هستند؟»
این سخنان خامنه‌ای پس از بازداشت «سپیده رشنو» و پخش اعترافات اجباری او بیان شدند که می‌توانست واکنشی به این موضوع باشد.
او روز ۲۰ شهریور نیز گفته بود: «آن بانوی شجاع و با ایمانی که روی سکوی قهرمانی [وقتی] مرد بیگانه دست دراز می‌کند، دست نمی‌دهد یا در مقابل چشم میلیون‌ها انسانی که خیلی از این‌ها تربیت شده‌اند برای این‌که ضد حجاب و ضد عفتِ زن حرکت بکنند و حرف بزنند، آن‌جا با چادر و با حجاب اسلامی می‌ایستد... این‌ها چیزهای مهمی است. ماها گاهی یک مقداری عادت می‌کنیم به یک چیزی، اهمیت و عظمت کار از چشم‌مان می‌رود.»
تلاش برای جلب نظر زنان «بدحجاب»
رهبر جمهوری اسلامی پس از اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، چندین بار در سخنرانی‌های خود گفت هدف معترضان و به تعبیر او، «دشمنان»، حجاب نیست بلکه سرنگونی کل حکومت است.
۱۱ مهر گفت: «دعوا بر سر مساله باحجاب و بدحجاب نیست، دعوا بر سر از دنیا رفتن یک دختر جوان نیست، دعوا این‌ها نیست. خیلی از این کسانی که حجاب کاملی هم ندارند، جزو هواداران جدی نظام جمهوری اسلامی هستند.»
برخی از سخنان خامنه‌ای درباره حجاب پس از اعتراضات، تلاش برای تلطیف فضا بوده‌اند. او ۱۴ دی ۱۴۰۱ گفت: «کسانی که حجاب را به طور کامل رعایت نمی‌کنند، نباید متهم به بی‌دینی و ضدانقلابی کرد.»
او با اشاره به سفر خود به یکی از استان‌ها گفت: «بنده وارد این شهر شدم، جمعیت آمدند استقبال. شاید اقلا یک‌سوم جمعیت، این جور خانم‌ها هستند. دارند اشک می‌ریزند. این را نمی‌شود گفت ضدانقلاب است. این چه‌طور ضد انقلابی است که این جور با شوق و با حرارت و با انگیزه می‌آید و مثلاً فرض کنید در فلان مراسم دینی یا فلان مراسم انقلابی شرکت می‌کند؟»
رهبر جمهوری اسلامی هم‌چنین گفت: «[امید دشمنان] به زن‌هایی بود که به آن‌ها می‌گویند بدحجاب. امیدشان به این‌ها بود. این‌ها امیدشان این بود که همین‌هایی که حجاب نیمه‌کاره دارند، به‌کلی کشف حجاب کنند. [ولی] نکردند؛ یعنی زدند تو دهن آن تبلیغ کننده و فراخوان فرستنده.»
آخرین سخنان رهبر جمهوری اسلامی، تاکید بر موضوع حجاب و حمله به کشف حجاب بود.
سخنان او در جمع مقامات حکومت، تاکیدی بر موضوع حجاب بودند اما جملات کوتاهی در این‌باره بیان کرد و وارد جزییات نشد. تنها کلیاتی را بیان کرد تا تاکید کند این موضوع هم‌چنان جزو سیاست‌های حکومت است. با این حال گفت برای اقدامات در این‌باره باید برنامه داشت؛ موضوعی که نشان می‌دهد نحوه اعمال این سیاست در خیابان بستگی به فضای عمومی خواهد داشت.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر