صبح دوشنبه چهارم اردیبهشت ۱۴۰۲، ویدیوهایی از اعتصابات سراسری کارگران «گروه پیمانکاری علی رحمانی شاغل در معدن مس درآلو کرمان» و کارگران «برق و ابزار دقیق شاغل در پروژه پتروشیمی گچساران» در همراهی با کارزار اعتصاب کارگران و کارکنان واحدهای صنعتی منتشر شد.
این اعتصابات توسط کارگران قرارداد موقت و پروژهای برای سومین روز متوالی انجام شده و بر اساس اعلام «شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت و گاز»، در حال گستردهتر شدن است.
«ایرانوایر» با «پیمان شجیراتی»، فعال صنفی و کارگر سابق «گروه ملی فولاد خوزستان» و یکی از کارگران شاغل در یکی از مجموعههایی که به این اعتصاب پیوسته است، درباره ویژگیهای این اعتصاب و چشمانداز آن در روزهایی که اعتراضات صنفی و معیشتی به اعتراضات شهروندان در جنبش «زن، زندگی، آزادی» گفتوگو کرده است.
***
دور تازه اعتصاب کارگران پروژهای و قرارداد موقت از روز اول اردیبهشت ۱۴۰۲ با مطالبه افزایش ۷۹ درصدی دستمزد، کاهش روز و ساعت کار و بهبود وضعیت اقامتگاه و بهداشت آن آغاز شده است.
«شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت» اعلام کرده است که تا روز یکشنبه سوم اردیبهشت کارگران قراردادی تحت پیمان ۳۰ شرکت پیمانکاری در پروژههای نفت و گاز، پالایشگاهها و معادن و صنایع فولادی به «کمپین ۱۴۰۲» پیوستهاند.
اعتصابات سراسری کارگران پروژهای از روز شنبه دوم اردیبهشت ۱۴۰۲ با مطالبه افزایش ۷۹ درصدی دستمزد و طرح «۲۰/۱۰» به معنای ۲۰ روز کار و ۱۰ روز استراحت، تحت عنوان «مطالبه فوری» کارگران آغاز شده است.
شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت در بیانیه خود نوشته است: «ما پیگیر دیگر مطالبات پاسخ نگرفته خود، از جمله کوتاه شدن دست پیمانکاران مفتخور، بهبود وضع خوابگاهها، بالا بردن استاندارد آنها در حد قابل قبول و ایمنی محیط کار هستیم.»
یکی از کارگران پروژهای شاغل در پتروشیمی گچساران به «ایرانوایر» میگوید: «ما سالهای قبل هم اعتصابهای کوتاهمدت و بلندمدت انجام داده بودیم. به همین شیوه موفق شدهایم پیمانکارانی را که با همدستی با وزارتخانههای تعاون، کار و رفاه اجتماعی و نفت دست به استثمار نیروهای کار میزنند، خلع ید کنیم. افزایش دستمزد امسال کارگران با توجه به تورم وحشتناک به هیچوجه جوابگوی ما نیست. در اغلب پروژههایی که در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی به پیمانکار واگذار میشوند، قرارداد پیمانکار به دلار و یورو بسته میشود اما به کارگر که میرسد، در کمترین شکل ممکن و به صورت ریالی، آن هم هر چند ماه یکبار پرداخت میشود. این اعتصاب برای تغییر این روند شروع شده است و ما تا رسیدن به هدفمان دست از اعتصاب نمیکشیم.»
این کارگر میگوید اعتصاب آنها با گذشت چهار روز در حالی گستردهتر شده که هیچ مقام و مسوولی به آن واکنش نشان نداده است: «خبرهای ما اصلا در رسانههای داخل ایران منعکس نمیشوند. مقامات مسوول در وزارت نفت و وزارت کار در سکوت تماشا میکنند و خانه کارگر هم که همیشه بیش از این که به فکر کارگران باشد، منافع کارفرمایان را دنبال میکند، این اعتصاب را نادیده گرفته است.»
در پاییز ۱۴۰۱، همزمان با اعتراضات گسترده به قتل حکومتی «ژینا (مهسا) امینی»، شماری از کارگران پروژهای در چند مرکز دست به اعتصاباتی زدند که با خشونت بسیار سرکوب و دستکم ۲۵۰ کارگر پیمانی نفت و گاز در جریان آن بازداشت شدند.
پیمان شجیراتی، فعال کارگری و از کارگران سابق گروه ملی فولاد خوزستان این اعتصاب را چهارمین اعتصاب بزرگ و سراسری کارگران پروژهای عنوان میکند و میگوید: «اولین کمپین اعتصاب برای افزایش مزد این گروه از کارگران در تابستان سال ۱۳۹۹ آغاز شد و هر سال نیز ادامه یافته است. مطالبه اصلی کارگران پروژهای برای کمپین سال ۱۴۰۲، افزایش دستمزد به میزان ۷۹ درصد و عقد قراردادهای کاری بر مبنای ۲۰ روز کار و ۱۰ روز استراحت در ماه است.»
به باور این فعال کارگری، کارگران پروژهای جزیی بزرگ از بیثباتترین کارگران از حیث قرارداد کار و امنیت شغلی هستند.
او در تشریح این وضعیت میگوید: «این کارگران قراردادهای طولانیمدت ندارند و بعضا حتی بدون قرارداد به کار مشغول میشوند. بنابراین کارفرما و شرکتهای پیمانکاری به سادگی میتوانند آنها را اخراج و نیروهای دیگری را جایگزین کنند. آنها حتی از ابتداییترین امکانات در اقامتگاههای خود محروم هستند. در هوای گرم، یخچال درست و حسابی ندارند و وسایل ایمنی مثل کلاه، دستکش و ماسک یا در اختیارشان نیست یا اگر هست، مناسب نیست و کوچک یا بزرگ است. بارها درباره این مسایل با کارفرمایان صحبت شده اما همچنان مطالبه کارگران نادیده گرفته شده است.»
پیمان شجیراتی در عین حال به درآمدهای کلان شرکتهای پیمانکاری طرف قرارداد با وزارت نفت اشاره میکند و میگوید: «این شرکتها در تولید و اشتغال هیچ نقشی ندارند. درآمدهای کلانی به دست میآورند اما نه فقط دستمزد کافی به کارگران نمیپردازند که حتی بدیهیترین حقوق صنفی و اولیه آنها را تامین نمیکنند.»
او معتقد است: «شرکتهای پیمانکاری مصداق روشن بردهداری و بهرهکشی از نیروی کار ارزان محسوب میشوند و درصد زیادی از حقوق کارگر توسط آنها بلعیده میشود.»
دیگر مطالبات کارگران چیست؟
پیمان شجیراتی در بخشی از گفتههای خود، به بهرهکشی پیمانکاران از کارگران، به ویژه کارگران پروژهای اشاره و یکی از اهداف اعتصابات سراسری آنها را در دورههای مختلف، پایان دادن به این شرایط بردهوار با حذف و برچیده شدن شرکتهای پیمانکاری» عنوان میکند.
او به «ایرانوایر» میگوید: «این موضوع آن قدر برای کارگران مهم است که چند روز قبل از اعلام فراخوان به اعتصاب اخیر، احتمال تغییر کمپین، از اعتصاب برای افزایش مزد به اعتصاب برای حذف شرکتهای پیمانکاری وجود داشت. این خواسته همچنان در دستور کار کارگران پروژهای قرار دارد و ممکن است در آیندهای نزدیک و پس از موفقیت کمپین ۱۴۰۲، در بالا بردن دستمزدها به میزانی که مورد مطالبه است، حرکت اعتراضی دیگری برای برچیده شدن پیمانکاری ها را آغاز کنند.»
ویژگی اعتصابات این دوره چیست؟
به گفته پیمان شجیراتی، اولین ویژگی این دور از اعتصابات این است که در یکی از فوقامنیتیترین صنایع ایران» رقم خورده است.
او شیوه اداره وزارت نفت و شرکتهای صنعتی و پتروشیمی تحت نظر آن را شبیه به پادگان و مناطق حساس نظامی توصیف میکند.
این فعال کارگری میگوید: «از دیگر ویژگیهای این دور از اعتصابات، پراکندگی و گستردگی آن در یک جغرافیای وسیع و در بر گیرنده چندین صنعت مهم کشور است. همچنین تا این لحظه، آنگونه که پیشروان و فعالان این اعتصاب میگویند، قریب به ۱۰۰هزار کارگر از روز اول اردیبهشت دست به اعتصاب زده و کارگاههای خود را ترک کردهاند.»
شجیراتی بر این باور است که مساله گستردگی جغرافیایی و پرشمار بودن تعداد کارگران حاضر در اعتصاب به این دلیل ویژگی قلمداد میشود که این صنف در ایران از حق داشتن هرگونه تشکل و سندیکای مستقل از حکومت محروم است: «هرگونه تلاش برای سازمانیابی و متشکل شدن کارگران با برخوردهای شدید امنیتی و سرکوب مواجه میشود. بنابراین در یک چنین وضعیتی، سازماندهی یک اعتصاب قدرتمند و سراسری با پراکندگی جغرافیایی و مشاغل مختلفی که در بین کارگران پروژهای وجود دارد، کاری سخت و تقریبا ناممکن است اما این بخش از کارگران در چهار سال گذشته آن را ممکن و عملی ساختهاند.»
از دیگر ویژگیهای مهم این اعتصاب، خساراتی است که به نظام حاکم بر ایران وارد میکند. پیمان شجیراتی در تشریح این ویژگی، به «ایرانوایر» میگوید: «هر روزی که از اعتصاب کارگران میگذرد، توقف در اجرای پروژهها ضرر و زیان هنگفتی به صاحبان و مالکان آنها که اغلب سپاه و بنیادهای تعاون سایر نهادهای نظامی و ارگانهای وابسته به حاکمیت، نظیر بنیاد برکت و ستاد اجرایی فرمان امام هستند، وارد میکند. از سوی دیگر، پیمانکار نیز مجبور است بابت تاخیر و وقفههای بهوجود آمده، غرامت و جریمههای سنگینی به کارفرمای اصلی پرداخت کند. به همین دلیل امکان پذیرش خواسته کارگران و افزایش دستمزد آنها بسیار بالا است، کما این که در روز دوم اعتصاب چند شرکت پیمانکاری به کارگران خود اعلام کردهاند که حاضر به پذیرش رقم درخواستی مزدی کارگران هستند. »
از نخستین روزهای سال ۱۴۰۲ و پس از اعلام مصوبه مزدی «شورای عالی کار» که کنشگران صنفی و کارگران آن را «تحقیرآمیز» توصیف میکنند، مخالفتها و اعتراضها به آن آغاز شد.
پیمان شجیراتی در پایان این گفتوگو تاکید میکند: «موفقیت کمپین اعتصاب کارگران پروژهای در دستیابی به مطالبه افزایش ۷۹ درصدی دستمزدهایشان میتواند موجب به حرکت درآمدن سایر بخشهای کاری برای دست بردن به اعتراض و تقویت اعتراضات جاری شود که در بین بازنشستگان کارگری، کارگران و گروههای مختلف مزدبگیر وجود دارد.»
ثبت نظر