«ایرانوایر» ویدیوهایی کوتاه و کاربردی تهیه کرده است برای تابآوری جمعی با یوگا؛ توانمند کردن تن و ذهن در روزهایی که همه ما فارغ از نوع حرفه و سبک زندگی خود، زیر فشار اتفاقات تلخ در زندگی شخصی و اجتماعی هستیم. «یوگا با ال» را در یوتیوب و شبکههای اجتماعی «ایرانوایر» دنبال کنید.
***
وقتی پدرم را در تبعید از دست دادم و از آغوش آخر و خداحافظی با او محروم ماندم، وقتی سهمم از سوگواری برای او تصویرهایی مات و شطرنجی به واسطه اختلال اینترنت و صداهایی بریده بریده از مادر و خواهرانم بود که نامش را به تلخی فریاد میزدند، دانستم باید برای خودم کاری کنم؛ کاری برای بهتر شدن حالم؛ کاری شبیه رقصیدن وقتی اندوه تا پیشانیام بالا آمده است.
آن روزها نومادری بودم درگیر با افسردگی پس از زایمان که پدرش را هم از دست داده بود و در تنهایی میبایست با فقدانی به غایت دشوار کنار میآمد. به اولین باشگاه ورزشی نزدیک خانهام رفتم و کلاسی جمعی را ثبتنام کردم؛ شبیهترین ورزش به رقص؛ زومبا...
زومبا پر بود از شور و موسیقی و حرکات موزون و هماهنگ. حالم اندکی بهتر بود؛ دستکم وقتی در جمع شادمان زومبا کنندگان بودم. اما کشتار آبان ۱۳۹۸ رخ داد و اندکی بعد هواپیمای اوکراینی با دو موشک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ساقط شد و من که با چنگ و دندان خودم را از لبههای سخت و صاف چاهی عمیق و تاریک بیرون کشیده بودم، این بار با شدت به انتهای چاه سقوط کردم؛ با تن و روانی زخمی که گمان میکردم دیگر به هیچ مرهمی درمان نخواهند شد.
روزی در میانه وبگردیها، آگهی کوتاهی دیدم که نوشته بود: «برای هر روز نیم ساعت یوگا وقت داری؟» با خودم گفتم: «یعنی روزی نیم ساعت از توی خانه هم وقت نداری؟ شاید این همان چیزی است که تو به آن نیاز داری؛ کوتاه و پر از آرامش.»
درخواست ورودم به آن کلاس پذیرفته شد و بعد از آن هر روز سر ساعت هشت صبح مت یوگا را پهن میکردم کنار پنجره بزرگ و رو به آفتاب خانهام و گوش دل میسپردم به صدایی که میگفت: «سر مت بایستید. دستها را دو طرف بدن نگه دارید. سر و گردن و شانهها را رها کنید. کف پاها را به زمین فشار دهید. ماهیچههای بالای زانو را قفل کنید. شانهها را رول کنید بالا، عقب، پایین. چشمها را ببندید. دستها مقابل سینه. ۱۰ تا دم و بازدم با ریتم تنفس خودتان بروید تا بعد نرمش را شروع کنیم.»
یوگا یعنی دوست با شعور خود باش
مراقبه برای هر کس معنای منحصر به فردی دارد. برخی آدمها برای مواجه شدن با رنجهای خود، آنها را مینویسند. بعضیها به تمیزکاری و نظافت پناه میبرند. بعضیها هم هیجان را تجربه میکنند. شاید به تعداد آدمهای روی زمین، روشهای مواجهه با بحران متفاوت باشد. برای من نوشتن از رنج مثل این بود که پوست هم آمده زخمی تازه را با سر ناخن بخراشم و دوباره به خون بیاندازم. زخم روانم دوباره خونچکان و دردناک میشد. هیجان هم چاره کار نبود، مثل مسکنی موقتا درد را کم میکرد اما بعد قویتر و شدیدتر از قبل بازمیگشت. بعد از اضافه شدن اندوههای جمعی مثل کشتار در نیزار ماهشهر یا کشته شدن ۱۷۶ انسان بیگناه وسط زمین و آسمان، تمیزکاری و نظافت هم چاره نبود. یوگا اما تجربهای شگفت بود. خود را میسپارید به جریان منظم و قابل کنترل تنفس. با چشم بسته یا باز، با دمهای عمیق هوا را میرسانید به سلول سلول تن و با بازدمهای عمیق انگار درد را ذره ذره از اعماق تن و روانتان به بیرون از بدن هدایت میکنید. بودنش را میپذیرید، انکارش نمیکنید، عقبش نمیرانید و تنها به خودتان کمک میکنید که خودش را از کام غم بیرون بکشد.
مربیهای یوگا جملههای طلایی کم ندارند. یکی از آنها برای من این بود: «دوست با شعور خودت باش!»
مربی میگفت اضافه کردن یوگا به برنامه روزانه کار دشواری است. از آن دشوارتر، پایبند ماندن به این روتین در هر شرایطی است. پس اگر روزی نتوانستی یا حس و حالش را نداشتی، خودت را سرزنش نکن. انجام نمیدهی، تماشا کن. اگر حتی تاب تماشا نداری، با چشم بسته به صدای تنفس بقیه و کلاس گوش کن اما اجازه بده تمرینها و حرکات در حافظه عضلاتت بنشینند.
غریب به یکسال بعد از تمرین هر روزه و مداوم، فهمیدم معنای حافظه عضلهها چیست؛ وقتی دیگر موقع راه رفتن قوز نکردم، وقتی بدون درد شانه که به واسطه بغل کردنهای طولانی نوزادی مبتلا به کولیک مزمن شده بود، روی شانههایم ایستادم. یوگا میتواند به آن بخش از زندگی شما تبدیل شود که وقتی همه چیز رنگ تعلیق میگیرد، ذهنتان را در جریان و پویا نگه میدارد. این البته تجربهای شخصی است اما بگذارید کمی هم از تجربههای جمعی و توانی که یوگا به انسان حتی در بند و زندان میدهد، بنویسیم.
ناماسته نیلوفر؛ سلام بر خورشید از پس دیوارهای بلند زندان
وقتی «نیلوفر حامدی»، روزنامهنگار زندانی در ایران در یک تماس تلفنی به همسرش گفت قصد دارد چالش «۳۰ دور سلام بر خورشید» را اجرا کند، آدمهای زیادی از سراسر جهان با او همراه شدند.
او با فلسفه یوگا این پیام را به ما داد که به عنوان یک خبرنگار صادق، حتی در نظام تنبیه و اجبار حاکمیت موجود در ایران، در بند و زندان هم مبارزه خواهد کرد. نیلوفر به این شیوه به همه ما که در جهان آزاد شاید مستاصل و نگران با خود میگفتیم چه میتوانیم کرد، گفت آرمان ما تسلط بر جان و تن ما است. او با این شیوه درخشان و با این فراخوان، هم خودمراقبتی کرد و هم دگر مراقبتی.
نیلوفر تنها زندانی نبود که برای مراقبت از خودش، برای رساندن پیام مبارزه از پشت دیوارهای بلند زندان به یوگا پناه برد. در تحقیقی که «دانشگاه ایالتی واشنگتن» در مجله «ساینس دیلی» (Science Daily) منتشر کرده، گفته شده است برخی از زندانها در اروپا و امریکا از برگزاری کلاسهای جمعی یوگا در زندان برای کاهش استرس زندانیان که منجر به رفتارهای پرخاشگرانه میشود، استفاده میکنند.
چرا سلام بر خورشید؟
فلسفه یوگا، آرامش، الهامبخشی، انگیزه، خودمراقبتی و مراقبت از دیگری است. انجام یوگای دستهجمعی حتی از راه دور انگار همه شما را بهعنوان یک بدن جمعی تعریف میکند. خورشید منبع الهام، نور و روشنایی زمین است. سلام بر خورشید یکی از حرکات پایهای در یوگا است که بدون آن، بدن برای انجام حرکات پیشرفتهتر گرم نخواهد شد؛ سیکلی به هم پیوسته که تمامی عضلات و مفاصل بدن را به کار وا میدارد و بعد از تکرار مداوم و پیوسته، در کمال حیرت میبینید همه چیز مثل خون تازه به رگهای سرد و خسته تن و روانتان تزریق شده است.
نیلوفر حامدی، هم یوگا را به خوبی میشناسد و هم موقعیتی که در آن قرار گرفته است را. دیدن روزانه خورشید از او که همیشه در طبیعت بود و رها و آزاد میدوید، دریغ شده است و این روزنامهنگار در بند با یوگا و یک حرکت ساده، خورشید را به سلول تنگ و تاریک انفرادی خود میآورد.
در یوگا هر چیزی نامی دارد. در ویدیوهایی که تیم «ایرانوایر» برای آموزش ساده برخی حرکتها تهیه کرده است، به «ال» نگاه کنید. وقتی نگاهش را به نقطهای ثابت نگه میدارد، برای حفظ تعادل، نفس عمیق میکشد. نقطهای که در یوگا برای حفظ تعادل در انجام حرکات به آن نگاه میکنید، نامش «دریشتی» است. مهم است که به کجا نگاه کنید، چون حفظ تعادل شما به آن نقطه وابسته است. همه ما برای نیفتادن، برای ادامه دادن و برای فهم وضعیت موجود باید نقطهای امن را پیدا کنیم. شاید ویدیوهای یوگا با ال همان نقطهای باشند که به همه ما کمک میکنند از پا نیفتیم و ادامه بدهیم.
واقعیت این است که وقتی اندوه جمعی بر رنجهای شخصی اضافه میشود، انگار آدمی خودش را از پس پردهای از مه میبیند. برای کنار زدن غبار و مه، در میانه مبارزه مدنی و شجاعتی که تکثیر میشود، بیش از هر زمان دیگری باید خودتان را دوست بدارید و با بدن و روانتان مهربان باشید. زندگی کنید اما فراموش نه، چرا که مبارزه خود خود زندگی است…
یوگا روی صندلی، روشی عالی برای تمرین یوگا است. اگر سرتان خیلی شلوغ است یا خیلی خستهاید و میخواهید بنشینید، باز هم میتوانید یوگا کنید و خواهید دید که در همین مدت زمانی که نشستهاید، چه قدر حس متفاوتی دارید.
حرکات «جنگجوی دوم»، انرژیِ خیلی خیلی قوی و محکمی دارد که در عین حال بسیار مقاوم و آرام هم هست. به همین دلیل شجاعت زیادی را برمیانگیزد.
«یینیوگا» که با «یانگ یوگا» متضاد است، آرامتر است و عمدتا برای مدتی طولانی در یک وضعیت باقی میمانیم که باعث آرامش میشود. خیلی انرژی زیادی نمیبرد ولی در بعضی از ماهیچهها کشش قوی احساس خواهید کرد. فایده این حرکات، خارج کردن سمومی است که در طول زمان در ماهیچهها و بهویژه در مفاصل، زانوها، آرنجها و شانهها جمع میشوند.
در این ویدیو یک حرکت دیگر در «یینیوگا» را با هم تمرین میکنیم که بسیار ساده است و هر کسی میتواند انجام دهد.
برای تمرین «سلام بر خورشید» که مجموعهای از حرکات بسیار ساده است، به فضای زیادی لازم ندارید. به همه طول تشک یوگا هم نیاز ندارید. چند حرکت موزون داریم که با نفستان تنظیم میشوند و دو فایده اساسی دارند؛ یکی این که واقعا به شکل پیوستهای نفس میکشیم که کمک میکند تا ذهنمان به آرامش برسد، بدنمان احساس فضا و حجم داشته باشد و سیستم عصبیمان احساس آرامش و قرار کند. نکته دوم این است که چون حرکاتمان تکراری هستند، میتوانیم خودمان را با نرمی بکشیم، ماهیچههای خود را باز و مفاصل را تقویت کنیم.
مجموعه حرکات «سلام بر خورشید کلاسیک» یکی از راههای محبوب من برای بازکردنِ بدن است که کاملا برای همه قابل اجرا هستند؛ کارهایی مثل خم کردن زانوها که در بعضی از حالتها میتواند واقعا مفید باشد. به فضایی بیشتر از تشک یوگا هم احتیاج ندارید. اگر تشک یوگا ندارید، از قالی یا حوله هم میتوانید استفاده کنید.
مجموعه حرکات «سلام بر خورشید۱» کمی نسبت به «سلام بر خورشید کلاسیک» تحرک بیشتری دارد. «تعظیم سگ» در آن کمی طولانیتر ولی تنفس همچنان پیوسته و آهسته است. یادتان باشد که اگر پشت پاهایتان درد گرفت، زانوهایتان را خم کنید. مراقب مچ دستهایتان هم باشید. اگر حس کردید به مچ دست شما فشار میآید، میتوانید روی زانوهایتان خم شوید.
حرکات «سلام بر خورشید۲» بر اساس حرکات «سلام بر خورشید۱» هستند. کمی تندتر و پرتحرکترند و گرمای بیشتری در بدن تولید میکنند. لطفا با توجه به سرعت خودتان، این حرکات را انجام بدهید و اگر تا به حال «سلام بر خورشید۱» یا «سلام بر خورشید کلاسیک» را انجام ندادهاید، توصیه میکنم با آنها شروع کنید.
ثبت نظر