تجدید عهد ترکیه با اتحادیه اروپا بر سر پناه‌جویان؛ یونان ترکیه را متهم کرد

روز جمعه ۴ اکتبر، «مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه خبر داد که در ملاقات با مقام‌های آلمانی و اتحادیه اروپا مذاکرات پرثمری درباره پناه‌جویان داشته است. ترکیه مدتی است که اتحادیه اروپا را تهدید می‌کند اگر در خصوص پناه‌جویان به توافق نرسند، مرزهای کشور را برای خروج پناه‌جویان باز می‌کند. حالا مقامات این کشور خبر از مذاکرات پرثمر می‌دهند. درعین‌حال، نخست‌وزیر یونان، ترکیه را متهم کرده است که از بحران مهاجران «سواستفاده» می‌کند. کلافی سردرگم که انگار هزینه آن را پناه‌جویان قرار است پرداخت کنند.

نشست ترکیه و برخی اعضای اتحادیه اروپا روز جمعه در آنکارا برگزار شد. اوغلو در پایان این دیدار گفت: «آن‌ها به دنبال همکاری سالم‌تر دراین‌باره هستند.» از سوی دیگر، «ناتاشا برتو» سخن‌گوی کمیسیون اروپا بار دیگر تاکید کرد که ترکیه شمار بالایی از پناه‌جویان را نگهداری می‌کند و «در طول سال‌های گذشته همبستگی و همکاری زیادی نشان داده است. ترکیه درزمینه مهاجرت یک شریک کلیدی باقی می‌ماند.»

این در حالی است که شرایط پناه‌جویی در ترکیه برای مهاجران مدام در حال سخت‌تر شدن است. آن‌ها اجازه خروج از شهری که برای‌ سکونتشان تعیین‌شده ندارند و تنها با مجوز پلیس می‌توانند از شهری به شهر دیگر بروند. محدودیت‌های تراکنش‌های بانکی برای پناه‌جویان ایرانی از یک‌سو و نگاه تحقیرآمیز جامعه به آن‌ها از سوی دیگر، وضعیت را برای مهاجران ایرانی سخت‌تر کرده است. درعین‌حال، رسیدگی به پرونده‌های پناه‌جویان ایرانی در اولویت رسیدگی قرار ندارد و هزاران پناه‌جوی ایرانی هستند که سال‌هاست در انتظار به سر می‌برند. این در حالی است که ترکیه میزبان بیش از ۳.۶ میلیون پناه‌جو است و برای نگهداری از آن‌ها میلیاردها یورو بودجه دریافت کرده است.

سال ۲۰۱۶ بود که اتحادیه اروپا به ترکیه وعده داد برای حمایت از پناه‌جویان مبلغ ۶ میلیارد یورو پرداخت خواهد کرد. ۵.۸ میلیارد یورو از این مبلغ پیش‌تر به ترکیه پرداخت شده بود و تا اواخر سپتامبر سال جاری، ۲.۵۷ میلیارد یوروی دیگر هم در اختیار ترکیه قرار گرفت؛ اما یکی از دل‌خوشی‌های ترکیه در کنار گرفتن بودجه بیشتر، ایجاد زمینه‌های پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا بود که مدت‌هاست مسکوت باقی‌مانده است. حالا آنکارا در قبال دریافت تمامی بودجه وعده داده‌شده قول داده است که جلوی سفر قاچاقی مهاجران را به کشورهای اتحادیه اروپا بگیرد.

در مقابل، «کیریاکوس میتسوتاکیس» نخست‌وزیر دولت راست‌گرای یونان، در روز جمعه ترکیه را متهم کرد از بحران مهاجران به نفع اهداف ژئوپلیتیک خود «سواستفاده» می‌کند. به گفته نخست‌وزیر یونان، ترکیه می‌تواند و «باید» حرکت مهاجران به اتحادیه اروپا را کنترل کند. سخنان نخست‌وزیر میتسوتاکیس در حالی ابراز شده است که طی ماه‌های گذشته سازمان‌های حقوق بشری نسبت به شرایط پناه‌جویان در کمپ‌های یونان خصوصا در جزایر آن‌، هشدار داده‌اند. در حال حاضر، تنها در کمپ «موریا»، واقع در جزیره لس‌بوس، بیش از ۱۳ هزار پناه‌جو نگهداری می‌شوند. ظرفیت این کمپ ۳ هزار نفر برآورد شده است.

مسیر رسیدن پناه‌جویان از خاورمیانه، ایران، افغانستان و پاکستان به اتحادیه اروپا از ترکیه به یونان می‌رسد. سرزمینی که بنا به توافقات اتحادیه اروپا قرار است نگهبان مرزهای دیگر کشورهای این اتحادیه باشد. در سال ۲۰۱۶ توافق‌نامه‌ای میان ترکیه و اتحادیه اروپا به امضا رسید که طبق آن ترکیه متعهد شد پناه‌جویان غیرقانونی و خصوصا سوری‌هایی را که از یونان دیپورت می‌شوند، بپذیرد و مرزهای خود را بیش‌ازپیش کنترل کند. اتحادیه اروپا هم وعده داده بود در مقابل هر پناه‌جویی که از یونان به ترکیه بازگردانده می‌شود، پناه‌جویی سوری را مستقیم از ترکیه بپذیرد و کمک‌های مالی بیشتری را در اختیار آنکارا قرار دهد. مبلغی که آخرین قسط آن سپتامبر سال جاری پرداخت شد.

اما مسئولان و مقامات اتحادیه اروپا خصوصا دولت جدید اعلام کردند که این توافق اجرا نشده است و آن‌ها در پی اجرایی شدن کامل آن هستند. برای همین، یونان هفته پیش اعلام کرد بیش از ۱۰ هزار پناه‌جو را تا پایان سال ۲۰۲۰ به ترکیه و دیگر کشورها بازخواهد گرداند. این خبر درست بعد از آتش‌سوزی کمپ موریا و کشته شدن دست‌کم دو پناه‌جو ابراز شد. این در حالی است که در سال جاری بیش از ۷۸ هزار پناه‌جو به اروپا آمده‌اند که بیش از نیمی از آن‌ها وارد یونان شده‌اند.

حالا نخست‌وزیر یونان می‌گوید بیشتر این افراد، مهاجران اقتصادی هستند و نه پناه‌جویانی که جانشان در خطر قرار دارد؛ و از سوی دیگر به باور او، ترکیه متهم است که می‌خواهد از پناه‌جویان و بحران مهاجرت سواستفاده کند. اظهارات نخست‌وزیر یونان در حالی ابرازشده است که بنا به اظهارات مقامات ترکیه، این کشور پیشنهاد داده است تا ۳ میلیون پناه‌جو را در منطقه شمالی سوریه اسکان دهند. بهانه ترکیه نجات پناه‌جویان از کمپ‌ها و شرایط سخت است؛ اما منطقه‌ای به طول ۴۸۰ کیلومتر و عرض ۳۲ کیلومتر که «منطقه امن» خوانده می‌شود، سرزمینی کردنشین است و کردها ابراز نگرانی کرده‌اند که هدف اصلی اردوغان «تغییر بافت جمعیتی» این منطقه است.

چاووش اوغلو در پی دیدار با برخی از اعضای اتحادیه اروپا به همین «منطقه امن» اشاره‌کرده و گفته است که این کشور به دنبال جلب حمایت اتحادیه اروپا برای ایجاد «یک منطقه امن» در شمال شرق سوریه است. او تایید کرده است که در این خصوص با هیات‌های آلمانی و اروپایی و موارد موردنیاز صحبت کرده است. اوغلو همچنین به اتهامی که نخست‌وزیر یونان متوجه ترکیه کرد، اشاره داشت و آن را «بی‌اساس» خواند و تاکید کرد «میزان پناه‌جویان در یونان فقط اندکی افزایش داشته است.»

درحالی‌که یونان در حال حاضر بیش از ۸۵ هزار پنا‌ه‌جوی را که هویتشان ثبت‌شده است، نگهداری می‌کند. دست‌کم ۳۵ هزار پناه‌جو هم در سال جدید وارد یونان شده‌اند. به گزارش یک سازمان مردمی نروژی، طی ۲۲ روز نخست ماه سپتامبر دست‌کم ۳ هزار و ۴۷۲ پناه‌جو صرفا به جزیره لس‌بوس رسیده‌اند. در ماه آگوست، تنها در یک روز، بنا به آمار رسمی اعلام‌شده، بیش از ۶۰۰ پناه‌جو به همین جزیره رسیده‌اند. آماری که از سال ۲۰۱۶ تاکنون «بی‌سابقه» بوده است.

اگرچه پناه‌جویان اهرمی در اختیار سیاسیون شده‌اند تا در جهت منافع خود از آن‌ها استفاده کنند؛ اما حالا دیگر هیچ نهاد حقوق بشری و حتی برخی از سیاسیون هم در ناکارآمدی سیاست‌های اتحادیه اروپا در خصوص کنترل قاچاق انسان و رسیدگی به وضعیت پناه‌جویان تردید ندارند؛ اما همچنان معلوم نیست چه سرنوشتی در انتظار میلیون‌های انسان آواره است.
آنچه به نظر می‌رسد، در شرایط کنونی، فشار ترکیه به آمریکا و اتحادیه اروپا برای انتقال پناه‌جویان به «منطقه امن» است. رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه پیش‌ازاین اعلام کرده بود که در این طرح، روسیه، ایران و آمریکا همکاری خواهند کرد. در مقابل، یونان وعده اخراج پناه‌جویان را داده است. در این میان، کشورهای اروپایی نیز قوانین داخلی خود را همواره علیه پناه‌جویان تشدید می‌کنند و حاضر به پذیرفتن سهم بیشتری از مهاجران نیستند.

در این میان، بنا به اعلام سازمان ملل بیش از ۷۱ انسان در جهان آواره و منتظر هستند که قدرت‌های دنیا برای زندگی و سرنوشت آن‌ها تصمیم‌گیری کنند.

شما هم می‌توانید خاطرات، مشاهدات و تجربیات خود از قاچاق انسان، پناهندگی و مهاجرت به اشتراک بگذارید. اگر از مسئولان دولتی یا افراد حقیقی و حقوقی که حق شما را ضایع کرده‌اند و یا مرتکب خلاف شده‌اند شکایت دارید، لطفاً شکایت‌های خود را با بخش حقوقی ایران وایر با این ایمیل به اشتراک بگذارید: [email protected]

مطالب مرتبط:

برگزیت؛ دستاویز تازه قاچاق‌چیان انسان برای مسافران بریتانیا

حمله پلیس فرانسه به چادرهای پناه‌جویان ایرانی در کاله

روایت سی و چهارم؛سفر به کاله، رویایی به نام انگلیس

روایت سی‌وپنجم؛ داریوش، بیش از ۲۰سال پناه‌جویی در کاله

استفاده اردوغان از پناهجویان برای کنترل و تهدید کردها