«من کارگردان سینما هستم و با‌توجه به آشنایی و دوست خانوادگی که از سال ۱۳۸۷ با علی داشتم، از وقتی علی بازداشت شد یک کمک‌هایی کردم و بابت همین احضار شده‌ام و بیم بازداشتم می‌رود. من در حیطه رفاقتم با علی هر کمکی از دستم برای او بربیاید انجام می‌دهم حالا اگر این اتهام است، جرم است باید یک جای بی‌طرف و جایی که عدالت یک ذره معنا داشته باشد در موردش صحبت شود.»
این صحبت‌های «نوید(رضا) میهن‌دوست»، کارگردان و فیلمنامه‌نویس ۴۷ ساله ایرانی است که چهارشنبه ۱۳ آذر ۹۸ به دست ماموران وزارت اطلاعات در تهران بازداشت شده و اکنون در بند ۲۰۹ زندان اوین نگهداری می‌شود. آقای میهن‌دوست که «جهت پاره‌ای توضیحات» به یکی از ساختمان‌های وزارت اطلاعات در تهران احضار شده بود همان‌جا بازداشت شده است.
هرچند پیشتر گفته شده بود که نوید میهن‌دوست نزدیک به ۴۰ روز است در بازداشت و بی‌خبری به سر می‌برد، «ندا میهن‌دوست»، خواهر نوید می‌گوید از همان شب چهارشنبه ۱۳ آذر آنها از بازداشت نوید و مکان نگهداری او مطلع شده‌اند: «نوید همان شب بازداشت با خانه تماس گرفت و به پدرم خبر داد که در بازداشت وزارت اطلاعات است و او را به زندان اوین برده‌اند.»
خواهر نوید می‌گوید که برادرش پس از بازداشت هم اجازه داشته هر هفته یک‌بار چند دقیقه‌ای به خانواده‌اش زنگ بزند: «نوید از همان هفته اول بازداشت اجازه مکالمه تلفنی داشت البته یک هفته گویا کلا تفلن‌های ۲۰۹ قطع بوده و کسی اجازه تماس نداشته است. نوید الان در بند عمومی است اما تا الان به طور متناوب احتمالا ۱۵ روز را در انفرادی گذرانده است.»
به گفته خانم میهن‌دوست برادرش نوید از زمانی که بازداشت شده است تنها یک‌بار با خانواده‌اش ملاقات کابینی داشته است: «پنج‌شنبه ۲۶ دی، پدر و مادرم با نوید ملاقات کردند. گفتند حالش و روحیه‌اش خیلی خوب بوده است. نوید به آنها گفته او هنوز در بند ۲۰۹ است و بازجویی از او ادامه دارد.»
ماموران اطلاعات معمولا بلافاصله و یا همزمان پس از بازداشت افراد، محل زندگی و کار آنان را برای جمع‌آوری مدارک و شواهدی که مدعی هستند به اتهام فرد مربوط است می‌گردند اما گویی در مورد نوید میهن‌دوست این چرخه برعکس طی شده است و به نظر می‌رسد ابتدا تلاش کرده‌اند «اتهام مناسبی» برای او طراحی کنند و سپس بر اساس آن دنبال شواهد مورد نظرشان بگردند و برای همین مدت‌ها پس از بازداشت نوید میهن‌دوست خانه و محل کار او را تفتیش کرده‌اند.
به گفته ندا میهن‌دوست نزدیک به سه هفته پس از بازداشت نوید برای بازرسی به خانه و آپارتمان محل کار او مراجعه کرده‌اند: «با حکم بازرسی مراجعه کرده‌اند. به مادرم گفته‌اند به پدرم زنگ بزند چون آنها می‌دانند کلید آپارتمان دفتر کار نوید هم دست پدر یا عموی نوید است و باید آن را هم بیاورند تا آن‌جا هم بازرسی شود. هر دو جا را گشته‌اند و مقداری سی‌دی و لپ‌تاپ نوید را هم با خود برده‌اند.»
ندا میهن‌دوست می‌گوید در زمان ملاقات کابینی، نوید به خانوده‌اش گفته است که او به اتهام علیه امنیت ملی متهم شده است اما هنوز برای آنها مشخص نیست چرا این اتهام را به برادرش زده‌اند: «ده روز پس از بازرسی خانه و محل کار نوید، از وزارت اطلاعات با پدرم تماس گرفتند و نشانی دقیق نگهداری دی‌وی‌دی یک فیلم مستند را که نوید در ساختن آن مشارکتی داشته است به پدرم دادند و از او خواستند دی‌وی‌دی را برای آنها ببرد. پدرم در همان نشانی دی‌وی‌دی را پیدا کرد و به آنها داد و ما حدس می‌زنیم که شاید بازداشت او مربوط به این فیلم مستند هم باشد. هرچند من مطمئن نیستم محتوای و موضوع این فیلم مستند چیست.»
به گفته یکی از بستگان «علیرضا علی‌نژاد»، برادر ۴۵ ساله «مسیح علی‌نژاد»، نوید میهن‌دوست پس از بازداشت دوستش، علیرضا، بارها خانواده او را در مراجعه به دادسرا، زندان و سایر مراجع قضایی همراهی کرده است. آقای میهن‌دوست هم خود علت احضار و احتمال بازداشتش را دوستی با علی علی‌نژاد و کمک‌هایی می‌داند که پس از بازداشت آقای علی‌نژاد به خانواده او کرده است.
البته پیشتر منبعی نزدیک به خانواده نوید میهن‌دوست به رادیو زمانه گفته بود: «دلیل احتمالی بازداشت نوید، مشارکت او در ساخت یک فیلم مستند درباره زندگی یک خبرنگار است.» این احتمالا همین فیلمی است که اکنون می‌دانیم ماموران در بازرسی نخست خانه و محل کار نوید موفق به یافتنش نشده‌اند و در نهایت نوید خود به ماموران نشانی محل نگهداری آن را داده است.
به گفته «مصطفی عزیزی»، نویسنده و تهیه‌کننده سینما، این فیلم مستند که به گفته منبع نزدیک به خانواده نوید در مورد زندگی یک خبرنگار است، تا جایی که او می‌داند درباره مسیح علی‌نژاد است: «من درباره جزئیات فیلم چیزی نمی‌دانم و این‌که این فیلم قبلا جایی منتشر شده یا مثلا نمایش خصوصی داشته است یا نه اما تا جایی که من می‌دانم این فیلم نه درباره مسیح و فعالیت‌هایش در سال‌های اخیر که مربوط به فعالیت‌های او در سال‌های قبل است یعنی زمانی است که مسیح هنوز می‌توانست به ایران رفت‌و‌آمد کند.»
یکی از زندانیانی که چند روزی را با نوید میهن‌دوست هم‌بندی بوده گفته است که نوید در گفتگو با او تاکید داشته که مرتکب هیچ کار غیرقانونی نشده است و تنها اتهامش دوستی نزدیک با علیرضا علی‌نژاد است که خود به واسطه فعالیت‌های خواهرش مسیح علی‌نژاد بازداشت شده است. مصطفی عزیزی هم می‌گوید به باور او هم بازداشت نوید میهن‌دوست نمی‌تواند دلیلی جز این دوستی‌ها داشته باشد: «نوید اصولا آدمی سیاسی به مفهوم خاص کلمه‌اش نوید و فعالیت سیاسی هم نداشت اما به خاطر دوستی که با علیرضا داشته است پس از بازداشت او هم به صورت علنی و در چارچوب قانون دنبال کارهای علیرضا بوده است و ظاهرا این خوشایند مقامات امنیتی نبوده است.»
مسیح علی‌نژاد هم که نوید میهن‌دوست پیش از بازداشت، فیلمی به او ارسال کرده است و از او خواسته اگر بازداشت شد در موردش اطلاع‌رسانی شود معتقد است بازداشت نوید تنبیه اوست: «بازداشت نوید تنبیه من است و کشتن حس همدلی با خانواده‌ی زندانیان. نوید می‌گفت تلفنی هم از او بازخواست کردند که چه رابطه‌ای با مسیح و برادرش علیرضا علی‌نژاد داری؟ نوید گفته است سال‌ها پیش از مسیح با علی دوست بودم و معرفت ایجاب می‌کند پی‌گیر وضعیت دوستی باشم که زندانی شده است.»
علیرضا علی‌نژاد چهارشنبه ۳ مهر ۹۸ بازداشت شد و همچنان در زندان اوین بازداشت به سر می‌برد. مشخص نیست علیرضا علی‌نژاد را به چه اتهامی بازداشت کرده‌اند اما خانم علی‌نژاد، پیشتر ویدیویی از برادرش علی منتشر کرده بود که در آن آقای علی‌نژاد گفته بود فشارها بر خانواده آنها بیشتر شده است و ماموران اطلاعاتی تلاش می‌کنند پدر و مادرشان را وادار کنند علیه خواهرش در تلویزیون صحبت کنند. آقای علی‌نژاد در همین ویدیو از خواهرش خواسته بود: «سکوت نکن، حرف بزن.»
مقامات قضایی ایران پیشتر اعلام کرده بودند ارسال فیلم و عکس برای مسیح علی‌نژاد جرم تلقی شده و متخلف برابر با ماده ۵۰۸ قانون مجازات اسلامی مجازات خواهد شد. مرداد سال ۱۳۹۷ نیز، بخش خبری ۲۰:۳۰ شبکه دوم تلویزیون گفتگویی با مینا علی‌نژاد خواهر مسیح پخش کرد که در آن مینا علیه خواهر خودش صحبت می‌کند. به این ترتیب این احتمال وجود دارد که علیرضا علی‌نژاد به خاطر مقاومت در برابر موضع‌گیری علیه خواهرش، بازداشت شده باشد.
سازمان عفو بین‌الملل هم پیشتر در بیانیه‌ای «گروگان‌گیری» برادر و بستگان مسیح علی‌نژاد را اقداماتی «نفرت‌انگیز» و «بزدلانه» دانست و آن را محکوم کرد. فیلیپ لوتر، مدیر تحقیقات بخش خاورمیانه و آفریقای شمالی عفو بین‌الملل در همین بیانیه گفته بود: «این که مقام‌های ایران به بازداشت اعضای خانواده یک فعال متوسل شده‌اند، نشان این است که آنها افزایش حمایت از جنبش حقوق زنان در ایران را می‌بینند و از کنترل این جنبش ناامید شده‌اند.»
سعید دهقان، وکیلی که پیشتر خانواده آقای علی‌نژاد او را برای وکالت فرزندشان انتخاب کرده بودند در گفتگویی با ایلنا ضمن اشاره به محدودیت‌های تبصره ماده ۴۸ قانون آئین دادرسی کیفری که مانع شده است وکالت او در پرونده علیرضا علی‌نژاد پذیرفته شود نکته‌ای گفته بود که آشکار می‌سازد بازداشت علیرضا علی‌نژاد نه به خاطر اقدامات شخص او که به خاطر برادر بودنش با مسیح علی‌نژاد است.
این حقوقدان در این گفتگو در پاسخ به این‌که چه اتهاماتی متوجه علیرضا علی‌نژاد شده است گفته بود: «بنده در این پرونده اتهامی که وارد شده را اتهام واردی نمی‌دانم یعنی تاکید دارم به اصل شخصی بودن مجازات. بر اساس آنچه ما در اصول حقوق جزا و جرم‌شناسی می‌شناسیم شخصی بودن مجازات یک اصل بین‌المللی هم هست. اصولا اتهامی که به آقای علیرضا علی‌نژاد وارد شده اتهام درستی نیست و بیشتر به نظر بنده ناشی از سوءتفاهم است.»
اصل شخصی بودن مجازات یعنی نمی‌توان کسی را به خاطر تخلف دیگری مجازات کرد و وقتی این‌جا این حقوقدان وقتی با استناد به همین اصل بازداشت علیرضا علی‌نژاد را ناشی از سوتفاهم می‌داند به صورت غیرمستقیم تصریح می‌کند که علیرضا علی‌نژاد به خاطر فعالیت‌هایی که کسی دیگر (که طبعا ناظر به فعالیت‌های خواهر او مسیح علی‌نژاد است) مرتکب شده است دارد مجازات می‌شود.
هرانا ۲۳ آبان از قول یک منبع نزدیک به خانواده آقای علی‌نژاد خبر داده بود که بازجویی او تمام شده است و جلسات بازپرسی او نیز در شعبه دوم دادسرای اوین به پایان رسیده است و قرار شده است کیفرخواست پرونده او صادر و جهت تعیین وقت رسیدگی به دادگاه انقلاب ارسال شود. همان زمان به نوشته هرانا مادر و خانواده علیرضا توانسته بودند با او در زندان اوین ملاقات کنند.
پس از این‌که دادگاه با انتخاب وکیل از سوی خانواده برای علیرضا مخالفت کردند و به آنها گفته شد تنها می‌توانند از لیست وکلای مورد تائید قوه قضائیه برای ایشان وکیل اختیار کنند آقای علی‌نژاد اعلام کرد وکیل نمی‌گیرد. در این شرایط خبر گرفتن از وضعیت و سیر پرونده و همچنین شرایط علیرضا در زندان برای خانواده دشوارتر از پیش هم شده است. زرین خانم مادر علیرضا علی‌نژاد در گفتگویی کوتاه به ما گفت که آنها خبری از فرزندشان ندارند و تنها می‌دانند که علیرضا گاهی به همسرش زنگ می‌زند و با او صحبت می‌کند.
هنوز مشخص نیست دستگاه‌های امنیتی دقیقا چه سناریویی برای موجه جلوه دادن برخورد با نوید میهن‌دوست و دوست قدیمی‌اش علی علی‌نژاد نوشته‌اند. دو دوستی که به نظر می‌رسد یکی قربانی برادری با مسیح علی‌نژاد و دیگری قربانی به‌جا آوردن آداب دوستی و پیگیری کار علی‌نژاد پس از بازداشت شده است.
اما آنچه به یقین مشخص است نگرانی خانواده بازداشتی‌ها از وضعیت آنان در زندان است. به گفته ندا میهن‌دوست، خواهر نوید آنچه خانواده را نگران کرده است چیزهایی است که برادرش در مورد بیماری به خانواده‌اش گفته است: «نوید دست‌کم در دو تماس تلفنی به خانواده‌ام گفته است که این‌جا متوجه شده‌اند که من فشار خونم بالاست و برای همین به من به صورت مرتب به من داروی آسپرین و لوزارتان می‌دهند. من نگرانم چون اولا نوید اصلا سابقه فشار خون نداشته است و اصلا نمی‌دانم این دارو را چرا به او می‌دهند و ثانیا برای درمان فشار خون تجویز آسپرین ضرورتی ندارد. نوید اصلا سابقه بیماری ندارد.»
به گفته مصطفی عزیزی هم در این شرایط دشوار خانه سینما باید در کنار سینماگران باشد و نوید میهن‌دوست اکنون در شرایطی است که باید این حمایت را دریافت کند. آقای عزیزی می‌گوید تا جایی که او می‌داند نوید میهن‌دوست که به لحاظ حرفه‌ای و اساسنامه‌ای می‌توانست عضو خانه سینما باشد، به دلایل شخصی و پرهیزش از عضویت در تشکل‌ها عضو خانه سینما نیست اما این نافی مسئولیت خانه سینما در مورد نوید نیست: «نوید جزیی از خانواده سینما است و خانه سینما هم نباید تنها خانه کسانی باشد که عضو آن شده‌اند. خودشان هم ادعا می‌کنند که این خانه‌ای برای همه هنرمندانی است که در این عرصه کار می‌کنند. اما خوب در این موارد کوتاهی می کنند. خانه سینما باید در این موارد و اکنون در مورد نوید به صورت علنی موضع بگیرد. این خواسته‌ای طبیعی از خانه سینماست.»
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر