وزارت کشور بریتانیا طرحی جدید درباره پناهجویان پیشنهاد کرده است که در صورت تصویب نهایی، حقوق پناهجویانی که به طور غیرقانونی وارد این کشور میشوند با حقوق و امتیازات پناهجویانی که به طور قانونی وارد شدهاند یکسان نخواهد بود. اما از سوی دیگر، نهادها و خیریههایی که در سالیان اخیر به کمک پناهجویان در بریتانیا شتافتهاند افزایش یافته است. یکی از آنها موسسهای است که بین پناهجویان و اهالی بومی دوستی ایجاد میکند. اکثر کسانی که در این خیریه نامنویسی کردهاند پناهجویان ایرانی هستند
***
خیریهای برای ارتباط
«هاست نیشن» خیریهای مستقر در لندن است که سال ۲۰۱۷ راهاندازی شد. این خیریه پناهجویان را با افراد محلی مرتبط میکند و بین آنها رابطه دوستی ایجاد میکند.
این موسسه تا امروز بیش از سیصد پناهجو را با داوطلبان بومی مرتبط کرده است. پناهجویان به این ترتیب میتوانند انگلیسی تمرین کنند، دوستانی جدید بیابند و جزئی از جامعه شوند.
«هاست نیشن» امروز بزرگترین پلتفرم دوستیابی با بیشترین بازخورد مثبت در بریتانیا محسوب میشود.
در طول سه سال گذشته ایرانیها حدود ۱۰ درصد از پناهجویانی بودند که در این پلتفرم ثبتنام کردند، اما یکباره در سه ماهه نخست ۲۰۲۰ این رقم بسیار افزایش یافت و ایرانیان پرشماری از طریق خیریههای مستقر در بندر کاله فرانسه به این پلتفرم پیوستند. در حال حاضر ایران جای سوریه را در رده نخست گرفته و به عنوان اصلیترین مبدأ پناهجویان ثبتنام کرده در «هاست نیشن» به شمار میرود.
«هاست نیشن» میگوید دلیل این افزایش تعداد ایرانیان را نمیداند، اما بنیانگذار این خیریه، آنِک اِلوِس، میگوید خدمات این موسسه برای پناهجویان است، فارغ از اینکه از کجا آمده باشند: «ما نمیپرسیم که از کجا و چطور به اینجا آمدهاند. ما به آنها یک دوست میدهیم تا بتوانند در حال حاضر زندگی کنند و در گذشته ساکن نباشند.»
با این حال او میگوید پناهجویان ایرانی که در این خیریه ثبتنام کردهاند به طور چشمگیری با انگیزه و در فکر آینده هستند.
یک ایرانی ۶۰ ساله که خود را با نام مستعار «لیلا» معرفی میکند به ایرانوایر میگوید پنج سال پیش وارد بریتانیا شد و بعدا از طریق «هاست نیشن» با یک زن ۵۰ ساله بریتانیایی به نام «سو» دوست شد.
سو در ایام قرنطینه به دوستش سر میزد و برای او هدایایی میبرد. لیلا نیز برای دوست جدیدش غذاهای ایرانی میپخت. لیلا میگوید: «او ارزشمندترین چیزی است که اینجا دارم. مرتب حرفش را با خانوادهام که در ایران هستند میزنم. باعث شده نسبت به آینده خوشبین باشم. احساس تنهایی یا غربت نمیکنم و زندگی برایم جذابتر شده. برایم مثل یک خواهر است.»
«حامد» نیز مستندساز سی و چند سالهای است که از طریق «هاست نیشن» با «ریچارد» آشنا شد؛ یک شهروند شصت و چند ساله بریتانیایی که در صنعت موسیقی فعال است.
حامد میگوید: «قبل از ایام قرنطینه مرتب یکدیگر را میدیدیم و در موسیقی و ویدئو با هم همکاری میکردیم. آدم خوبی است. هر دو هم به جاز علاقه داریم و صحبتهایمان درباره فیلم و موسیقی است. قرار است با هم یک ویدئو بسازیم و میخواهد مرا به دوستانش معرفی کند.»
وضعیت فرق کرده؛ هم بهتر هم بدتر
«دینا نیری»، رماننویس، یکی از معتمدین «هاست نیشن» است. او سال ۵۷، سال وقوع انقلاب، در تهران به دنیا آمد و خانوادهاش وقتی او شش ساله بود به بریتانیا کوچ کرد.
ولی این مهاجرت نافرجام ماند و به خاطر برخی پیشداوریها در لندن و همچنین آزارهایی که دینا در مدرسه میدید ناچار شدند پس از چند ماه به ایران بازگردند. این خانواده چند سال بعد از آمریکا پناهندگی گرفت و به آنجا کوچید اما دینا از سال ۲۰۱۵ با همسر و فرزندش بار دیگر در بریتانیا زندگی میکند.
او میگوید فضا عوض شده است: «آن موقع خیلی بدرفتاریها با من شد. محیط چندان استقبالکننده نبود. از یک نظر الان خیلی بهتر شده است؛ چندین و چند خیریه عالی هم در حال کمک به مردم هستند تا درک بهتری از پناهجویان و داشتههایشان پیدا کنند. پناهجویان بیخانمان شدهاند اما ثروتی از فرهنگ و تخصص و استعداد و امید و داستان با خود دارند و خوب است که این چیزها را با هم به اشتراک بگذاریم.»
اما از طرف دیگر دینا مشغول کار بر روی کتاب تازهاش است که به موضوع رفتار با پناهجویان میپردازد. او میگوید «فرهنگ باور نکردن» در بین ماموران وزارت کشور رشد کرده و آنها روز به روز از روح کنوانسیون ژنو بیشتر فاصله میگیرند. «سی سال پیش ماموران به مهاجران خوشامد میگفتند و کل موضوع را وظیفهای بشردوستانه میدیدند. اما امروز دنبال یک مشکل میگردند که مردم را به جاهایی بازگردانند که در خطرند.»
دینا نیری از طرح جدید وزارت کشور بریتانیا و اظهارات شخص وزیر کشور ناخرسند است: «پریتی پاتل وزیر کشور ژست بشردوستی میگیرد و بین "پناهجویان واقعی" و "تبهکاران" تمایز قائل میشود. بعد هم ادعا میکند میخواهد به پناهجویان واقعی کمک کند. این ادبیاتی خطرناک است.»
اما ماجرای طرح جدید چیست؟
طرح جدید دولت محافظهکار بریتانیا را پریتی پاتل، وزیر کشور، معرفی کرد. او روز پنجشنبه در پارلمان بریتانیا گفت بر اساس این طرح پیشنهادی، پناهجویانی که به طور غیرقانونی وارد کشور میشوند دارای حقوقی یکسان با پناهجویانی که به طور قانونی وارد میشوند نخواهند بود و درخواست پناهندگی افراد بر اساس طریقی که وارد بریتانیا شدهاند بررسی خواهد شد.
پریتی پاتل در سخنانش در پارلمان گفت وزارت کشور مملو از درخواستهای پناهندگی شده و پناهجویان غیرقانونی «جان دیگران را به خطر میاندازند» و اتکای پناهجویان آسیبپذیر به قاچاقچیان «بر آتش تبهکاری میدمد».
این طرح با مخالفت «حزب کارگر»، حزب مخالف دولت، روبهرو شده و گروههای حقوق بشری و مدافعان حقوق پناهجویان نیز آن را طرحی «ناعادلانه»، «غیرواقعی» و «غیرعملی» خواندهاند.
پناهجویی که وکیل پناهجویان شد
«طرح جدید دولت که برای سختتر کردن زندگی پناهجویان طراحی شده طرحی غیرقانونی و غیرعملی است». این را کاوه بهشتیزاده، وکیل در امور مهاجرت و پناهندگی، میگوید.
بهشتیزاده از سال ۲۰۰۴ ساکن بریتانیا است. در آن زمان ۲۳ سال داشت و از آزارهای جمهوری اسلامی به خاطر فعالیتهای مدنیاش برای کردها گریخته بود. او سوار بر پشت یک کامیون وارد بریتانیا شد. در سال ۲۰۰۶ به او پناهندگی داده شد. پس از آن انگلیسی یاد گرفت، در رشته حقوق تحصیل کرد و از سال ۲۰۱۱ به وکالت مشغول است. او در سال ۲۰۱۷ به خاطر کارهایش در پروندههایی که برخی از آنها مربوط به آسیبپذیرترین و نومیدترین پناهجویان بود برنده جایزه وکیل معاضدتی در امور پناهجویی شد.
بهشتیزاده به ایرانوایر میگوید طرح پیشنهادی وزارت کشور بریتانیا «نقض آشکار» کنوانسیون ۱۹۵۱ پناهجویان و همچنین نقض کنوانسیون حقوق بشر اروپا است. او همچنین میگوید این طرح در واقع مشکل موجود را بدتر میکند و هزاران نفر را در وضعیت برزخی و بدون حمایت یا حتی امکان بازگشت به کشورهای مبدأ قرار میدهد.
به گفته او، «اگر این طرح به تصویب برسد به راحتی در دادگاه به چالش کشیده میشود و من مطلقا هیچ تردیدی ندارم که دادگاه عالی آن را غیرقانونی اعلام خواهد کرد. فقط نمیدانم وزارت کشور برای نجات از این روند چه فکری کرده است.»
بهشتیزاده تاکید میکند: «این طرح غیرقانونی است، عملی نیست، ابلهانه است و هیچ ثمری ندارد؛ نه برای وزارت کشور، نه برای وزیر کشور و نه برای پناهجویان.»
کاهش آمار، افزایش هیاهو
به رغم اینکه در سالهای اخیر موضوع پناهجویان همواره در بریتانیا در سرخط خبرها جا داشته، اما آمار پناهجویان در این کشور به کمترین میزان رسیده و پایینترین رکورد تاریخی را ثبت کرده است.
در سال ۲۰۱۹ حدود ۴۶ هزار در بریتانیا درخواست پناهندگی دادند. یعنی حدود نصف رقمی که در سالهای نخستین دهه ۲۰۰۰ ثبت میشد.
همین تعداد نیز بار دیگر در سال ۲۰۲۰ حدود بیست درصد کاهش یافت و سال گذشته فقط ۳۶ هزار درخواست پناهندگی به ثبت رسید.
اما آمار مربوط به پناهجویان ایرانی در این میان جلب توجه میکند: در ۹ ماهه نخست سال ۲۰۲۰ حدود چهار هزار و ششصد ایرانی در بریتانیا درخواست پناهندگی دادند و ایران به عنوان اصلیترین مبدأ پناهجویان ورودی به بریتانیا شناخته شد.
همچنین در بین هشت هزار پناهجویی که از طریق کانال مانش وارد بریتانیا شده بودند، باز هم ایرانیان بیشترین تعداد را داشتند.
به هر روی آمار کلی درخواست پناهندگی در بریتانیا نسبت به سالهای قبل به شدت کاهش یافته است.
اما با اینکه تعداد درخواستهای جدید پناهندگی بسیار کمتر از قبل شده، اما طول دوره رسیدگی به پروندهها افزایش یافته است.
در حال حاضر تعداد پناهجویانی که بیش از شش ماه است در انتظار روشن شدن وضعیتشان هستند به حدود ۵۰ هزار نفر میرسد. سه سال پیش این رقم ۱۱ هزار و پانصد نفر بود.
کاوه بهشتیزاده میگوید دولت بریتانیا از سال ۲۰۱۲ بدین سو «فضایی خصمانه» در برابر پناهجویان داشته است و حتی تعداد فرجامخواهی پناهجویان نیز نسبت به یک دهه قبل به یکپنجم رسیده و در حال حاضر سالانه بین ۴۰ تا ۴۵ هزار فرجامخواهی صورت میگیرد. البته بیش از نیمی از این فرجامخواهیها به نفع پناهجویان تمام میشود و این نشانگر آن است که تصمیمات وزارت کشور خطا بوده است.
صلیب سرخ بریتانیا طرح جدید دولت این کشور را «غیرانسانی» خوانده است. با این حال وزیر کشور بریتانیا روز چهار در مصاحبهای با «صبحانه بیبیسی» گفت: «غیرانسانی آن است که شما به افراد اجازه دهید از راههای غیرقانونی اقدام به قاچاق انسان کنند.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
با ایرانوایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر