در پی انتشار فراخوان‌هایی از سوی فعالان مدنی و احزاب آذربایجانیِ اپوزیسیون جمهوری اسلامی، شهر تبریز روز دوم مردادماه ۱۴۰۰، شاهد تجمع اعتراضی شهروندان تبریزی در حمایت از اعتراضات مردم خوزستان و اعتراض به ناکارآمدی حاکمیت در اداره ایران بود.
این تجمع اعتراضی در کنار حمایت از مردم عربِ خوزستان، کنشِ جمعی و متفاوت تبریزی‌ها در جهت مطالبه حقوق اتنیکی تُرک‌های ایران و اعتراض به تبعیض‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی حاکمیت نسبت به آذربایجان بود.
در گزارشی که پیش رو دارید، شرح این تجمع‌ها و حواشی آن را از زبان چند شهروند تبریزی خواهید خواند.
***
«اعتراضات حوالی ساعت شش و نیم عصر از مقابل راسته کوچه در تبریز شروع شد. قبل از شروع تظاهرات جمعیت زیادی در پیاده‌روهای اطراف بازار تبریز تجمع کرده بودند؛ اما نیروهای امنیتی اجازه به هم پیوستن مردم را نمی‌دادند. ناگهان یک نفر در ابتدای راسته کوچه فریاد زد آذربایجان وار اولسون (زنده باد آذربایجان). ماموران امنیتی به سرعت او را بازداشت کردند. هجوم مردم برای ممانعت از بازداشت وی کارساز نبود؛ اما همین باعث شد مردم وارد خیابان شوند. هسته اولیه تجمع توسط چند زن شکل گرفت و اولین شعارها نیز توسط آن‌ها سر داده شد.»
این بخشی از روایت یک شهروند ساکن تبریز از اعتراضات روز گذشته در این شهر است. او در گفت‌وگو با ایران‌وایر می‌گوید: «دومین بازداشتی یکی از همان زنانی بود که هسته اولیه تجمع را تشکیل داده بودند. بعد از آن بود که مردم وارد خیابان شدند و شعارها این بار با مشارکت مردم بیشتری سر داده شد. آذربایجان وار اولسون (زنده باد آذربایجان)، آذربایجان الاهواز اتحاد اتحاد، آذربایجان اویاخدی خوزستانا دایاخدی (آذربایجان بیدار است، حامی خوزستان است)، هارای هارای من تورکم (فریاد می‌زنم که من تُرک هستم)، آزادلیق عدالت میللی حکومت (آزادی، عدالت، حکومت ملی) و نه شاه‌چیام نه شئیخ‌چی میللتچیه‌م میللتچی (نه طرفدار شاهم و نه شیخ، من طرفدار ملتم) شعارهایی بود که مردم در مسیر خیابان جمهوری به سمت استانداری فریاد می‌زدند.»
هم‌زمان با برگزاری تجمع اعتراضی در تبریز، شهروندان این شهر از اختلال در اینترنت و قطعی برق در محله‌های نزدیک به محل تجمعات خبر داده‌اند. ویدیوهایی منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی نیز از پرواز پهپادهای شناسایی در مناطق مرکزی شهر تبریز حکایت دارند.
ویدیوهای ارسال شده از تبریز برای ایران‌وایر نشان می‌دهد، نیروهای امنیتی با یورش به تجمع مسالمت‌آمیز شهروندان تبریزی، این تجمع را به خشونت کشیده‌اند. عکس‌های منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی نیز حاکی از زخمی شدن برخی از شهروندان تبریزی بر اثر ضرب‌وجرح نیروهای امنیتی است.
شهروند تبریزی که با ایران‌وایر گفت‌وگو کرده است، درباره واکنش نیروهای امنیتی به تجمع مردم تبریز می‌گوید: «ماموران از آغاز تجمع، مردم را بازداشت می‌کردند. مامورانی که سوار بر موتورسیکلت بودند، با زدن باتوم و مشت‌ولگد سعی می‌کردند مردم را متفرق کنند. بعضی ماموران هم با تفنگ ساچمه‌ای به سوی تظاهرکنندگان شلیک می‌کردند. پشت‌بام استانداری و ساختمان‌های نهادهای دولتی و طبقات بالای پاساژها در خیابان جمهوری پر بود از ماموران امنیتی که از قبل از شروع تظاهرات آنجا مستقر شده بودند. نهایتا وقتی مردم معترض به مقابل استانداری رسیدند، ماموران همه باهم به مردم حمله کردند. آن‌ها بی‌رحمانه حتی به زنان و کودکان حمله می‌کردند و با باتوم و مشت‌ولگد مردم را می‌زدند. پس از آن جمعیت از مقابل استانداری متفرق شد. هرچند هسته‌های کوچک‌تری در خیابان‌های اطراف تشکیل شد؛ اما آن‌ها هم بعد از حدود یک ساعت متفرق شدند.»
براساس گزارش‌های رسیده به ایران‌وایر، ده‌ها نفر در تجمع اعتراضی روز دوم مرداد، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده‌اند. «اولدوز قاسمی»، «داود رحیمی»، «محمد محمودی» و «صمد لادوندی»، چهار شهروندی هستند که خبر بازداشت آن‌ها از سوی نزدیکان آنان تایید شده است. تا لحظه تنظیم این گزارش دست‌کم یکی از بازداشت‌شدگان به نام «صمد لادوندی» پس از چند ساعت بازداشت، آزاد شده است.
هم‌زمان با برگزاری تجمعات در تبریز، شهرهای اردبیل، مشگین‌شهر، ارومیه، زنجان، خوی، مرند و برخی دیگر از شهرهای تُرک‌نشین ایران نیز شاهد جو شدید امنیتی بوده است. نیروهای امنیتی با حضور گسترده در میادین اصلی در این شهرها مانع از شکل‌گیری تجمعات اعتراضی شده‌اند.
همچنین در روزهای منتهی به دوم مرداد و پیش از برگزاری تجمع اعتراضی در تبریز، دست‌کم ۱۲ تن از فعالان مدنی در شهرهای تبریز، ارومیه و بستان‌آباد بازداشت شده‌اند. هم‌زمان نهادهای امنیتی در تماس با ده‌ها نفر از زندانیان سیاسی سابق در شهرهای مختلف تُرک‌نشین، گفته‌اند که این شهروندان تحت‌نظر هستند و در صورت هرگونه مشارکت در تجمعات اعتراضی بازداشت خواهند شد.
«وحید ابهری»، «امین ستاری رئوف»، «شاهین برزگر»، «رحیم ساسانیان»، «یاشار پیری»، «سعدالله ساسانیان»، «محسن عباس‌پور» و «محمد پورعلی» در تبریز، «مجتبی عبدلی» در بستان‌آباد استان آذربایجان شرقی و «اشکان سعادت‌مهر»، «رضا جعفرلو» و «اکبر قلی‌زاده» در ارومیه، از بازداشت‌شدگان پیش از برگزاری تجمعات اعتراضی هستند. برخی از بازداشت‌شدگان در روزهای اخیر آزاد شده‌اند.
انتشار اخبار و ویدیوهای تجمع اعتراضی در تبریز، واکنش‌های متفاوت و گاه متضاد را در بین کاربران شبکه‌های اجتماعی و فعالان سیاسی در پی داشته است. برخی با حمایت از معترضان تبریزی، این تجمع‌ها را نشان‌دهنده هم‌گرایی مردم در ایران تحلیل کرده‌اند. برخی دیگر نیز با اشاره به شعارهای سر داده شده در تبریز، تجمع‌کنندگان را «تجزیه‌طلب» نامیده‌اند. همچنین تعدادی از فعالان سیاسی، با انتشار گزینشی ویدیوها و یا ترجمه نادرست شعارهای سر داده شده در تجمع دوم مرداد تبریز، روایتی دور از واقعیت از این حادثه ارائه داده‌اند.
یکی از زندانیان سیاسی سابقِ ساکن تبریز در پاسخ به سوال نگارنده درباره حواشی ایجاد شده در ارتباط با تجمع اعتراضی این شهر، می‌گوید: «شعارها خود گویای همه چیز است. وقتی در تجمعات، شعاری بارها تکرار می‌شود، یعنی فکری پشت آن است. وقتی مردم در تبریز نام اهواز را فریاد می‌زنند؛ یعنی می‌گویند ما با مردم عرب درد مشترک داریم. شعار الاهواز-اتحاد اتحاد در تبریز، یعنی نه به آلودگی زیست محیطی، نه به غارت نفت و معادن، نه به خشک کردن دریاچه‌ها و تالاب‌ها، نه به یکسان‌سازی فرهنگی و نه به تک‌زبانی در ایران. وقتی تبریز شعار نه شاه‌چیام، نه شئیخ‌چی، میللتچیه‌م میللتچی سر می‌دهد، آشکارا می گوید، نه قتل عام آذر ۱۳۲۵ را فراموش کرده و نه کشتار خرداد ۱۳۸۵ را از یاد خواهد برد. این شعار خود به تنهایی یک مانیفست است؛ مانیفست شهروند تُرک. شهروندی که مخالف تسلط یک شخص بر مقدرات ۸۰ میلیون انسان است. شهروندی که دموکراسی را برای همه خلق‌های ساکن در ایران می‌خواهد و خواهان پلورالیزم فرهنگی در ایران است. شعار آزادلیق، عدالت، میللی حکومت آن هم از زبان هزاران نفر تبریزی، یک هشدار است؛ هشدار به همه تمامیت‌خواهان. این شعار تاکیدی است بر اینکه راه رسیدن به دموکراسی و توسعه در جغرافیای ایران، رفع تبعیض‌های سیاسی، توزیع عادلانه ثروت و پذیرش هویت مردمان ساکن در این کشور است. در غیر این صورت شهروند تُرک، عرب، بلوچ، کُرد و ... تداوم وضع موجود را بر نخواهد تافت و راهی نو برای سعادت خود باز خواهد کرد.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر