تصاویر فرزندش را با هر وضعیتی در اینستاگرام منتشر می‌کند تا دنبال کنندگان صفحه‌اش بیشتر شوند؛ چه در حالت بیماری، چه در هنگام درس خواندن، در میهمانی، در خواب، در آرایشگاه یا حتی در دستشویی و حمام! نکته‌ای که برایش مهم است، فقط افزایش بازدیدها و کامنت‌ها است.
این خلاصه‌ای از وضعیت شماری از والدین ایرانی است که در فضای مجازی به دنبال کسب درآمد از کودکان خود هستند. هرچند بسیاری از خانواده‌ها به این موضوع آگاهی ندارند ولی این گونه‌ای از خشونت علیه کودکان محسوب می‌شود؛ کودکان اینفلوئنسر و معروفی که از دید مینا برادران ساداتی، روان‌شناس و مددکار کودکان، باید آن‌ها را «بردگان عصر جدید» نامید. زیرا به گفته او، در سنینی که توانایی تفکر و اندیشه بالغانه ندارند، از بدن آن‌ها برای کسب درآمد سوء استفاده می‌شود و در آینده دچار آسیب‌های شدید روانی خواهند شد.
***
استفاده ابزاری از کودکان در فضای مجازی تنها مختص به ایران نیست بلکه طی سال‌های اخیر به یکی از دغدغه‌های اصلی حامیان حقوق کودک در دنیا تبدیل شده است. این فعالان علاوه بر مخالفت با ساختن صفحات مجازی به نام کودکان، انتشار تصاویر صورت کودکان در صفحات والدین را نیز ناقص حقوق اولیه و مخرب آینده کودکان می‌دانند.
«مینا برادران ساداتی»، روان‌شناس حوزه کودک، نوجوان و خانواده که سابقه سال‌ها همکاری با «جمعیت امام علی» در مددکاری کودکان را دارد، در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» به تشریح آسیب‌های وارد شده بر روان کودکانی پرداخت که تصاویر چهره آن‌ها توسط والدین‌شان در فضای مجازی منتشر یا بدتر از آن، به انجام کار اجباری و فعالیت مستقل در شبکه‌های اجتماعی وادار می‌شوند.
ابراز علاقه اشتباهی و انگیزه‌های مادی
این روان‌شناس توضیح داد: «زمانی که تصویری از فرزندمان را در اینترنت منتشر می‌کنیم، یکی از بدیهی‌ترین حقوق او، یعنی برخورداری از امنیت فیزیکی را نقض کرده‌ایم که می‌تواند برای او خطرآفرین باشد. اگر تصویر کودک‌مان را از روی صفحه شخصی اینستاگرام ما بردارند و در وب‌سایت‌های پورنوگرافی منتشر کنند تا مورد استفاده بیماران جنسی قرار گیرد، آن‌گاه چه کسی توان مقابله با آن را دارد؟ بهداشت روان، یکی از اصول اولیه مراقبت‌های بهداشتی از کودکان است اما وقتی فرزند من در مهدکودک یا مدرسه به خاطر انتشار عکسی از سوی من مورد تمسخر و آزار دوستان خود قرار گیرد، پس قطعا من مقصرم. هم‌چنین انتشار تصاویر کودکان، اختیار عمل برای شکل دادن به هویت دیجیتال را از آن‌ها می‌گیرد. زیرا در آینده که بزرگ‌سال شدند، توانایی تصمیم گرفتن درباره محتوای منتشر شده در سال‌های گذشته را ندارند. محتوایی که ما منتشر می‌کنیم، حتی اگر حذف شوند، ممکن است تا سال‌ها روی آرشیو شبکه‌های مختلف بمانند.»
تلاش‌های فعالان حقوق کودکان در یک دهه گذشته منجر به این شده است که در برخی از کشورها مانند فرانسه، قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای حمایت از حریم شخصی کودکان وضع شوند و به کودکان اجازه دهند تا از والدین خود برای انتشار جزییات شخصی و خصوصی زندگی آن‌ها شکایت کنند. بسیاری از فعالان حقوق کودک می‌گویند طبق «پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک»، کودکان از کرامت و حریم خصوصی برخوردار هستند و والدین نباید از آن‌ها به عنوان ابزار تبلیغی استفاده کنند. زیرا این کار، نوعی «کودک‌آزاری روانی» است.
کم‌سوادی و فقر، دلایل تکثیر کودک کار
مینا برادران ساداتی در ادامه به کودکان اینفلوئنسر پرداخت و توضیح داد: «خانواده‌ها با ساختن صفحه اینستاگرامی برای بچه‌ها و انتشار مدام عکس و ویدیو از آن‌ها، عملا این مفهوم را به فرزندان خود منتقل می‌کنند که تو برای ما مهم نیستی و فالوئر یا پول برای ما ارزش است. کودکی که می‌بایست از بهترین دوران زندگی خود لذت ببرد و سرگرم تفریح، آموزش و مطالعه باشد را مجبور به ژست گرفتن مقابل دوربین یا انجام ورزش‌های طاقت‌فرسا می‌کنند تا پول بیشتری به جیب خانواده‌ها سرازیر شود؛ یعنی آن بچه حالا کودک کار و ابزاری برای کسب درآمد است. علاوه بر این، دیده شده است بسیاری از کودکان در سنین ۹ یا ۱۰ سالگی صفحه خود را خودشان مدیریت می‌کنند که این نیز موجب سرازیر شدن آزارهای فراوان به سمت آن‌ها می‌شود. فرد بزرگ‌سال توانایی محافظت از خود در مقابل توهین‌ها و آزارهای مجازی را دارد اما یک کودک چه‌طور؟»
مهرماه امسال استفاده از «بوتاکس» و «فیلر» در کشور بریتانیا برای کودکان و افراد زیر ۱۸ سال به دلیل دارا بودن «سم بوتولینوم» ممنوع اعلام شد؛ قانون جدیدی که مانع از تغییر چهره کودکان برای جذب مخاطب بیشتر در شبکه‌های اجتماعی می‌شود. برآوردهای دولت بریتانیا نشان می‌دهند سال گذشته ۴۱ هزار تزریق بوتاکس و ۲۹ هزار برجسته‌سازی لب برای افراد زیر ۱۸ سال در این کشور انجام شده است.
در ایران اما به نظر می‌رسد به دلایلی هم‌چون گسترش فقر و نبود قوانین منسجم برای دفاع از حقوق کودکان، حالا تعداد کودکان اینفلوئنسری که توسط والدین خود مجبور به انجام کارهایی غیرمعقول می‌شوند، بیش از اندازه زیاد شده است؛ از بوتاکس، فیلر، پدیکور، مانیکور و تغییر رنگ موها گرفته تا ورود به فضاهایی غیرمتعارف.
برادران ساداتی در ادامه صحبت‌های خود افزود: «زمانی که کودک به سنین بزرگ‌سالی برسد و متوجه شود که دیگر برای جامعه و حتی اعضای خانواده‌اش جذابیتی ندارد، دچار بحران‌های عمیق روحی و چالشی خواهد شد. او می‌فهمد که در سنین کودکی تبدیل به عروسکی بزک شده جهت کسب منفعت مالی بوده و چیزی که برایش باقی مانده، گذشته‌ای پاک‌نشدنی است. علاوه بر این، خیلی وقت‌ها شخصیت کودک اینفلوئنسر در فضای مجازی طوی شکل می‌گیرد که با دنیای واقعی کاملا متفاوت است؛ مثلا پول، سکس یا عمل زیبایی برای او تبدیل به ارزش شده است. تغییر این شخصیت در سنین جوانی و بزرگ‌سالی بسیار دشوار خواهد بود. انجام هر عمل زیبایی غیرمتعارف روی کودک، برای او حاوی این پیام است که تو زیبا نیستی، زشت هستی و باید تو را با پول شبیه دیگران کنیم که موجب افتادن کودک در تله روانی نقص و شرم خواهد شد.»
هرچند حالا در بسیاری از کشورها امکان پی‌گرد قانونی استفاده ابزاری از کودکان وجود دارد اما حل این مشکلات بیش از آن که نیازمند استفاده از ضمانت‌های قانونی باشد، نیاز به آموزش و افزایش آگاهی عمومی دارد تا والدین با آگاهی از حقوق اساسی کودک و آموزش نحوه استفاده صحیح از فضای مجازی، به حریم خصوصی، سلامت روانی و کرامت فرزندشان بیشتر احترام بگذارند.
این روان‌شناس و مددکار کودکان هم‌چنین نسبت به در اختیار گذاشتن بی‌قاعده موبایل یا تبلت برای کودکان هم هشدار داد و گفت: «بارها مشاهده شده است که پدر یا مادر به دلیل تنبلی، موبایل خود را در اختیار کودک قرار داده‌اند تا او ساعت‌ها سرگرم باشد و والدین هم به کارهای خود برسند. درحالی که کودک با فشار دادن یک لینک می‌تواند صحنه‌هایی را ببیند که برای سنش خطرناک است. عوارض تماشای صحنه‌های خشن یا پورنوگرافی گاهی تا سال‌ها کودک را اذیت خواهد کرد. ضمن این که از اصلی‌ترین عوارض اعتیاد کودکان به موبایل و شبکه‌های اجتماعی، افزایش استرس، گوشه‌گیری، از بین رفتن خلاقیت و آسیب دیدن ستون فقرات آن‌ها است.»
📩اگر به اطلاعات تکمیلی درباره این خبر دسترسی دارید، لطفاً با این ایمیل با ما تماس بگیرید: [email protected]
📞اگر می‌خواهید درباره موضوع این خبر با افراد مسوول تماس بگیرید، لطفاً به فهرست مسوولان در سراسر ایران مراجعه کنید: www.ostanwire.com
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر