محمد تنگستانی
پروژه جدید «ایران‌وایر»، «ایران فقط تهران نیست» نام دارد. در این پروژه قصد داریم با کمک شما، هنرمندان و هنرآموزانِ شهرستان‌ها و روستاهای سراسر کشور را معرفی و با آن ها گفت‌وگو کنیم. اولویت هم هنرمندانی هستند که یا در رسانه‌های غیرمستقل ایران سانسور شده‌اند و یا به دلیل «شهرستانی» بودن، به آن‌ها اهمیت داده نشده است. «ایران‌وایر» بدون گزینش و یا جهت‌گیری سیاسی، این هنرمندان را به مخاطبان معرفی خواهد کرد.
در بخش اول این پروژه، اولویت ما هنرمندان استان‌های خوزستان، اصفهان و خراسان است. برای مشارکت در این پروژه و یا معرفی هنرمندانی که در شهرستان و یا روستای شما زندگی و فعالیت می‌کنند، می‌توانید با آدرس [email protected]، با ما در تماس باشید.
«ایران‌وایر» در کنار معرفی کارآموزان هنر، هنرمندان شناخته شده شهرستان‌ها را نیز معرفی می کند.
«احمد عاشورپور» خواننده، آهنگ‌ساز و ترانه‌سرای زاده «بندرانزلی» است. او سال ۱۲۹۶ زاده شد و در دی‌ماه ۱۳۸۶ به علت عفونت ریه و کهولت سن در بیمارستان «جم» تهران درگذشت.
این خواننده نام دار موسیقی فولکلور که فارغ‌التحصیل رشته مهندسی کشاورزی از دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران بود، در سال ۱۳۲۲، پس از آشنایی با «ابوالحسن صبا»، موزیسین پر آوازه ایرانی، با رادیو تهران شروع به همکاری کرد. او بعد به دعوت «روح‌الله خالقی»، نوازنده ساز ویلون، به «انجمن ملی موسیقی» دعوت شد.
استفاده از ملودی‌های فولکور، اهمیت دادن به ترانههای محلی استان گیلان در زمانه‌ای که ایران در حال صنعتی شدن بود و کم تر هنرمندی به موسیقی بومی می‌پرداخت و نیز بهره‌مندی از پتانسیل‌های اقلیمی، مانند سرسبزی جنگل و تنوع رنگ در فرهنگ شمال ایران، از جمله خصوصیات آلبوم‌ها و ترانههای این هنرمند گیلانی محسوب می‌شود. به گفته برخی از منتقدان فرهنگی و هنری، موسیقی و زبان گیلکی وام دار ۵۰ ترانه احمد عاشورپور است.
از ترانه‌ها و آهنگ‌های او می‌توان به «جینگه جینگه جان»، «جانه کور»، «سورخه جول»، «تام بزن» و «گل بیاره» اشاره کرد.
«موسی علیخانی»، نوازنده و پژوهش گر موسیقی در استان گیلان در گفت‌وگو با «ایران‌وایر»، در خصوص اهمیت احمد عاشوپور در موسیقی فولکلور ایران می‌گوید: «عاشورپور دو دوره با "رادیو ملی ایران" به عنوان خواننده فعالیت داشت؛ دوره اول به مدت دو سال بین سال‌های ۱۳۲۵ تا ۱۳۲۷ بود و دوره دوم به مدت دو سال تا سال ۱۳۳۸ بوده است.»
می گوید عاشورپور از نخستین کسانی بود که به زبان گیلکی در «رادیو ترانه» خواند و محبوبیت پیدا کرد:«این ترانه‌ها اغلب درباره زندگی مردم عادی بودند. یا سروده خودش را می‌خواند و یا از اشعار شاعرانی استفاده می کرد که آگاه به ادبیات و فرهنگ گیلان بودند. از ترانه‌سراهایی مانند "جهانگیر سرتیپ پور"، "محمود پاینده لنگرودی" و "محمود جعفر مهرداد" در آلبوم‌هایش استفاده کرده است.
بدون تردید، هدف مهم او از اجرای این ترانه‌ها، علاوه بر ارایه نواهای محلی و تصاویری از زندگی مردم محلی استان گیلان، نشان دادن ظرفیت‌های زبان گیلکی بود که بزرگانی چون جهانگیر سرتیپ پور نقش مهمی در آن ایفا کرده‌اند. مجموعه ترانههای سرتیپ‌پور با نام "اوخان"( پژواک) در دهه ۳۰ به وسیله "انتشارات طاعتی" در رشت منتشر شده است که تعدای از مشهورترین ترانه های عاشورپور مانند "جمعه بازار" ، "والس نوروزی" و "آفتاب خیزان" در آن دیده می‌شود.»
موسی علیجانی سال ۱۳۴۴ در روستای «ماشک» استان گیلان زاده شده و فارغ‌التحصیل رشته ادبیات دراماتیک از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران است. از او می پرسیم عاشورپور چه میراثی به جا گذاشته است؟
می گوید:«مخاطبین ترانههای عاشور پور بیش تر مردم شهری و جمعیت تحصیل کرده استان گیلان و ایران هستند. مضمون ترانههای این هنرمند نام دار گیلک، عشق، کار، طبیعت، دوستی و اتحاد است. ترانههای محلی گیلکی ریشه در موسیقی اصیل استان گیلان دارند؛ مانند "سرکوه بلند"، "نوکون ناز"، "سیمای جان" و "حاج خانمه".»
علیجانی ویژگی ترانههای عاشورپور را استفاده از زبان گیلکی با ملودی‌های غربی عنوان می کند:«در آهنگ‌های جمعه بازار، والس نوروزی، جینگه جینگه جان و گیلان جان این اتفاق به راحتی قابل بررسی است. البته چون هدفش این بود که مخاطب فارسی زبان هم داشته باشد و در دیگر شهرها و استان‌ها با آثار او ارتباط برقرار کنند، تعدادی از ترانههای عاشورپور مانند جینگه جان، "دل شکسته"، "آفتاب خیزان"، "سرکوه بلند"، "گلبانو" و "هرای بایید" دو زبانه هستند.»
این پژوهش گر موسیقی می افزاید: «از دیگر ویژ‌گی‌های آهنگ‌ها و آلبوم‌های عاشورپور، می‌توان به ترانههای فارسی با مضمون سیاسی و اجتماعی اشاره کرد. عاشورپور در ترانه‌هایی که به زبان فارسی خوانده، از مفاهیمی اجتماعی در ترانه هایی مانند "نازنین دخترم"، "امید" و "گندم بکاریم" استفاده کرده است که هر کدام از آن ها، مفهمومی اجتماعی و سیاسی در خود نهان دارند.»
می گوید:«عاشور پور در دو دوره کوتاه دو ساله که در رادیو فعالیت می‌کرد، بیش از ۵۰ ترانه از خود به یادگار گذاشت. این 50 ترانه که ریشه در تاریخ و فرهنگ استان گیلان دارند، میراث فرهنگی او برای نسل‌های آینده است. او اولین کسی بود که به فرهنگ گیلان از طریق ترانه‌هایش اهمیت داد.»
ترانه «جینگه خان» با صدای احمد عاشورپور:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر