به دنبال بازداشتهای گسترده شهروندان معترض در سیستانوبلوچستان، فشار نیروهای امنیتی بر مردم این استان افزایش یافته و گزارشهایی از «رد مرز» تعدادی از نوجوانان و جوانان بازداشت شده تحت عنوان «افراد بیشناسنامه» به افغانستان منتشر شده است.
بر اساس گزارشهای منتشر شده، طی یک ماه گذشته دستکم ۱۸۵ شهروند بلوچ بازداشت شدهاند و حکومت از بیشناسنامه بودن برخی از آنها بهعنوان ابزاری برای سرکوب بیشتر این افراد استفاده میکند.
مشخص نیست چه تعداد شهروند بیشناسنامه در ایران زندگی میکنند، اما بر اساس سخنان «رضا شیران خراسانی» نماینده وقت مشهد و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۶، «یک میلیون نفر بیشناسنامه در ایران زندگی میکنند که حدود ۴۰۰ هزار نفر از آنها کودکاند.»
روزنامه «اعتماد» در گزارش شماره چهارشنبه ۱۲بهمن خود درباره افراد بیشناسنامه، با تاکید براینکه مواضع چندگانه مقامهای حکومتی در قبال مشکلات افراد بیشناسنامه نشان میدهد در خصوص حل مشکل این افراد مرجع تصمیمگیری واحدی وجود ندارد، نوشته است: «مردادماه ۱۴۰۱، معاون امور زنان و خانواده ابراهیم رئیسی وعده حل مشکل افراد بیشناسنامه را داد، اما چند ماه بعد از این اظهارنظر، قانون اعطای تابعیت به فرزندان مادران ایرانی لغو شد.»
پیشتر در سال ۱۳۸۵نمایندگان مجلس شورای اسلامی بندهایی از ماده ۹۷۶ قانون مدنی را اصلاح کرده و شرایطی را برای دادن شناسنامه به افراد بیشناسنامه در نظر گرفته بودند که طبق آن، «در صورتی که ازدواج با تبعه خارجی، با مجوز دولت صورت گرفته باشد، فرزندان میتوانند گواهی تولد بگیرند و پس از رسیدن به سن ۱۸ سالگی، درخواست تابعیت ایرانی کنند.»
در سال ۱۳۹۸ پس از تلاشهای بسیار برخی نمایندگان در دورههای مختلف مجلس، قانون تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی تصویب و برای اجرا ابلاغ شد و بر اساس آمارهای ارایه شده از سوی نهادهای دولتی، تنها حدود ۱۴ هزار نفر از طریق قانون تابعیت سال ۱۳۹۸ موفق به اخذ شناسنامه شدهاند.
این در حالی است که آبان سال جاری ۱۴۰۱، کلیات تاسیس «سازمان ملی اقامت مهاجران» در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که در ماده ۴۱ آن آمده است قانون «اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی، مصوب ۲مهر۱۳۹۸ از زمان لازم شدن قانون تاسیس سازمان ملی اقامت مهاجران، به استثنای افرادی که در سامانه مذکور ثبت نام کردهاند، لغو میشود.»
شمار زیادی از جوانان و نوجوانان بازداشت شده در اعتراضات اخیر سیستانوبلوچستان، فرزندان حاصل از ازدواج یک زن ایرانی با تبعه کشور افغانستان یا پاکستان هستند و حالا به عنوان اقدام تنبیهی با اینکه در ایران به دنیا آمدهاند اما بهعنوان مهاجر غیرقانونی رد مرز میشوند.
گزارش روزنامه «اعتماد» بر محرومیت افراد بیشناسنامه «از همه حقوق شهروندی» تاکید کرده و نوشته است «رد مرز برای بیشناسنامهها، تهدیدی همیشگی است.»
در چند هفته گذشته، گزارشهای متعددی از سیستانوبلوچستان و بهویژه شهر زاهدان درباره بازداشت گسترده کودکان و نوجوانان و جوانان فاقد شناسنامه منتشر شده است.
سایت خبری «حالوش» که اخبار سیستانوبلوچستان را پوشش میدهد نوشت که باتوجه به ادامه جمعههای اعتراضی در زاهدان، نیروهای سرکوبگر به بازداشت گسترده در محلههای فقیرنشین شهر زاهدان اقدام کردهاند و بخش عمدهای از بازداشت شدگان، نوجوانان و جوانان بیشناسنامه بودهاند.
این منبع مستقل تایید کرده است در مواردی نوجوانان و جوانان بیشناسنامه که پدر و مادر و بستگان آنها از چند دهه قبل ساکن سیستانوبلوچستان بودهاند، به بهانه فاقد شناسنامه بودن، به افغانستان «رد مرز» شدهاند.
از تعداد دقیق شهروندان بازداشت شده در سیستانوبلوچستان در جریان اعتراضات اخیر ایران اطلاع دقیقی وجود ندارد، اما برخی رسانههای حقوقبشری گزارش کردهاند که تنها در یک ماه گذشته، دستکم ۱۸۵ شهروند بلوچ توسط نیروهای امنیتی در زاهدان بازداشت شدهاند.
سایت «حالوش» روز گذشته اعلام کرد که موفق شده هویت ۱۲۵ تن از این بازداشتشدگان را احراز کند. این سایت همچنین از «جو شدید امنیتی و بازداشتهای فلهای و گسترده و همچنین قطعی اینترنت و تهدید خانوادهها از سوی دستگاههای امنیتی» در استان سیستانوبلوچستان، بهویژه شهر زاهدان خبر داده است.
در همین زمینه، کمپین فعالین بلوچ اعلام کرده است که نیروهای لباس شخصی شامگاه سهشنبه۱۱بهمن، دو جوان بلوچ را در زاهدان بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل کردند.
هویت این شهروندان «داوود رخشانی» و «اکبر گرگیج» اهل منطقه شیرآباد شهرستان زاهدان اعلام شده است.
در هفتههای اخیر در سطح شهر زاهدان گشت شبانه و ایست و بازرسیهای زیادی در ورودی و خروجیهای شهر زاهدان توسط نهادهای امنیتی مستقر شده اند.
زاهدان در ماههای اخیر، بهویژه در «جمعهها» شاهد اعتراضات گسترده علیه جمهوری اسلامی بوده است.
جمعههای اعتراضی زاهدان از ۸مهر شکل گرفت، روزی که مردم این شهر پس از نماز جمعه اهل سنت، قصد اعتراض مسالمتآمیز به «کشته شدن مهسا امینی و تجاوز به یک دختر ۱۵ ساله بلوچ توسط فرمانده انتظامی چابهار» را داشتند، اما با شلیک مستقیم نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی از داخل یک کلانتری مواجه شدند که به کشته شدن نزدیک به «صد تن» از جمله چندین کودک منجر شد.
ثبت نظر