بعید است که صداوسیما از خیر گزارشگران خود بگذرد، پس شاید بهتر است که به صورت کلی، قید پخش بازی های «یورو ۲۰۱۶» را بزند چون شاهکارهای گزارشگران صداوسیما روز به روز بیشتر می‌شود.
اولین گاف بزرگ را «علیرضا علیفر» داد. چند ساعت بعد، گزارش او در بازی لهستان و ایرلندشمالی مبدل به سوژه اصلی «داب اسمش» کاربران مجازی شد. گزارش گر فوتبال صداوسیما از جوان ۲۶ ساله اهل خورموج (استان بوشهر) فریب خورد. کم تر مخاطبان فوتبال در ایران نمی‌دانستند که سرهنگ علیفر(او سرهنگ راهنمایی و رانندگی بوده) قبل از هر بازی، تمامی اطلاعات خود را از منبع «ویکی‌پدیا» استخراج می‌کند. برای همین، جوانی به نام «امیر دولاب» وارد سایت «ویکی‌پدیا» می‌شود، اطلاعات ورزشگاه را دست‌کاری و نام خود را به‌عنوان سازنده ورزشگاه ثبت می‌کند. علیرضا علیفر هم با آب و تاب در برنامه زنده گزارشِ بازی لهستان- ایرلند شمالی در مورد نام سازنده ورزشگاه حرف می‌زند و او را «دولاب امیر» معرفی می‌کند.
گزارشگر بازی فعلاً حق گزارش ندارد؛ این نهایت تصمیمی است که از سوی مدیران صداوسیما برای 10 روز اتخاذ شده. سرهنگ دوباره پشت میکروفن برمی‌گردد.
«عادل فردوسی پور» چند روز بعد واکنشی عجیب به این اتفاق نشان داد. آن چه او به‌صورت کنایه در جریان بازی دو تیم انگلستان و ولز به همکار خود گفت، باعث واکنش‌هایی حتی از سوی هوادارانش شد. او ابتدای بازی گفت: «بازیکنان را معرفی کردیم اما کاری نداریم که سازنده این ورزشگاه چه کسی بوده است و اصلاً چه‌کار داریم که چه کسی این ورزشگاه را ساخته است؟ چه کاری است خودمان را درگیر این موضوع کنیم؟»
نیشخند فردوسی پور باعث شد تا «مازیار ناظمی»، مجری و گوینده پیشین صداوسیما و رییس کنونی روابط عمومی وزارت ورزش و جوانان در صفحه اینستاگرام خود واکنش نشان دهد.
چرخه بسته و سیکل انحصاری حضور گزارش گران در صداوسیما سال‌ها است که به بحث و نقد در جامعه رسانه‌ای ایران بدل شده است. از اواسط دهه 70 خورشیدی که درها به روی عادل فردوسی پور، «مزدک میرزایی» و «پیمان یوسفی» باز شد، تا امروز به اندازه انگشت‌های یک دست هم گزارش گر جوان وارد سیما نشده است.
«شبکه سه» سیما طی سه اخیر مسابقه‌ای تدارک دیده است با نام «آقای گزارشگر» تا شاید از دل بیش از ۱۲هزار داوطلبی که آماده حضور در صداوسیما هستند، یکی دو گزارش گر جدید پیدا کند. داوران مسابقه از میان گزارش گران نامی کنونی صداوسیما و همین‌طور پیش‌کسوتان گزارش گری انتخاب می‌شوند؛ چهره‌هایی مانند عادل فردوسی پور، مزدک میرزایی، «پیمان یوسفی» و حتی «علیرضا بهروان»، «بهرام شفیع» و «خسرو والی زاده».
مجری برنامه، «محمدرضا احمدی»، از چهره‌های تازه گزارش گری صداوسیما است. او یک بار در سال ۸۸ تست گزارش گری داد و مردود شد اما سال 91 با ورود به رادیو ورزش موفق شد سیر ترقی را چنان سریع طی کند که به گزارش گر صداوسیما در جام جهانی 2014 بدل شود. خودش می‌گوید بازیکن «برق» تهران بوده است ولی پدرش در دهه ۴۰، یکی از بازیکنان نامی تیم «پاس» تهران محسوب می‌شد.
احمدی گاهی در برنامه آقای گزارش گر، شرکت کنندگان را به خاطر اشتباهات تلفظی یا ضعف اطلاعات تمسخر کرده است؛ برای نمونه، به یکی از شرکت کنندگان که تصویر ورزشگاه اختصاصی «نانت» فرانسه را نمی‌شناخت، گفت: «برای کسی که می‌خواهد گزارش گر شود، این فاجعه است.»
اما خود او گاف های گزارش گران صداوسیما را در بازی اتریش و پرتغال تکمیل کرد. بعد از این بازی در شنبه‌شب گذشته، محمدرضا احمدی خطاب به «بختیار رحمانی»، بازیکن کنونی «استقلال» و تیم ملی ایران می‌پرسد که آیا او در بازی ایران و اتریش قبل از جام جهانی 2014 حضور داشته است؟ بازیکن تیم ملی ایران با اعتماد به نفس فوق‌العاده‌ای جواب مثبت می‌دهد: «بله؛ تیم خوبی داشتند. فکر می‌کنم مساوی کردیم. البته الان تیمشان بهتر شده.»
بعد آقای گزارش گر می‌گوید که به نظرش در آن بازی، «دیوید آلابا»، ستاره کنونی تیم ملی اتریش مقابل ایران بازی نکرد. بختیار رحمانی حرفش را هم تایید و هم تکمیل می‌کند: «بله آلابا بازی نکرد اما همه ستاره‌هایشان بودند.»
اصلاً کار سختی نیست. حتی نیازی نیست به مرجع نه‌چندان قابل اتکایی مانند ویکی‌پدیا رجوع کرد.آخرین بازی تیم‌های ملی ایران و اتریش سال ۲۰۰۰ در ورزشگاه «ارنست هاپل» شهر وین برگزار شد. ایران پنج بر یک شکست خورد و تک‌گل ایران که اتفاقاً اولین گل بازی بود را «فرهاد مجیدی» به ثمر رساند. سال ۲۰۰۰ همین دیوید آلابا فقط هفت سال سن داشت. از آن سال به بعد تنها یک بار تیم‌های ملی نوجوانان ایران و اتریش باهم در جام جهانی نوجوانان (زیر ۱۶ سال) روبه رو شده اند. حالا گزارش گر صداوسیما و بازیکن تیم ملی یک بازی تخیلی را نقد و بررسی می‌کنند.
گاف های گزارش گران صداوسیما می‌تواند یادآور نمایش «فنز» با هنرنمایی فوق‌العاده «پرویز پرستویی» در تآتر شهر باشد؛ سال ۱۳۸۴ پرستویی به کارگردانی «محمد رحمانیان» نقش یک هوادار «منچستریونایتد» را بازی کرد که شغلش گزارش گری بود.
پرویز پرستویی سال‌ها بعد در گفت‌وگو با «هنرآنلاین»، این نمایش را نقطه عطف زندگی هنری خود دانست. فنز یک شاهکار بود که «مهتاب نصیرپور»، «حبیب رضایی»، «ترانه علیدوستی» و «احمد مهرانفر» هم در آن بازی می کردند.
درجایی از نمایش، پرویز پرستویی حین گزارش بازی یونایتد فریاد می‌زند: «این داور از کمیته نابینایان انتخاب شده.»
تعصب و بی‌اطلاعی را می‌توان در گزارش‌های صداوسیما به خوبی مشاهده کرد؛ برای نمونه، «پیمان یوسفی» متخصص استفاده از جملات خاص است؛ عباراتی مانند «کما فی السابق»، «علی ایحاله»، «من‌حیث‌المجموع» و... .
یوسفی سال ۲۰۰۹ به مدت ۴۰ دقیقه «امانوئل آدبایور»، مهاجم «آرسنال» را «نوآنکو کانو» خطاب می‌کرد. کانو سال ۲۰۰۴ از آرسنال برای همیشه جدا شده بود.
عادل فردوسی پور هرچند بدون رقیب، هم چنان بهترین گزارش گر صداوسیما است اما یک بار «مجید خدایی»، کشتی گیر تیم ملی ایران را بازیکن تیم ملی فوتبال ایران خواند و یک بار هم به اشتباه درحالی که تصویر بازی «بایرن‌مونیخ» و «بایرن لورکوزان» را جلوتر از پخش صداوسیما می‌دید، گفت: «خب تعویض "شواین اشتایگر" منطقی به نظر می‌رسید.»
شواین پنج دقیقه بعد از زمین‌بازی بیرون رفت!
سیاهه شاهکارهای «جواد خیابانی» اما فوق العاده است. آخرین گاف تاریخی او به فروردین‌ماه برمی‌گردد؛ درحالی که «ازکیل لاوتزی» از تیم فرانسوی به لیگ چین رفته بود، جواد خیابانی به‌صورت مکرر فریاد می‌زد: «حالا وقتش است که شاهد حضور لاوتزی در زمین‌بازی باشیم.» در همان بازی گفت «ماتویدی»، یکی از بهترین بازیکنای دو سه سال آینده «پاریسن ژرمن» بوده!
یک هفته بعد هم در حین گزارش بازی دوستانه فرانسه مقابل سوییس گفت: «لباس فرانسه دیگر آن آبی سابق نیست.تقریباً آن ها سرمه‌ای رنگ می‌پوشند.»
این در حالی بود که فرانسه مقابل سوییس پیراهن سفید به تن داشت.
تصور کنید تازه از آن روزهایی گذشته‌ایم که «بهرام شفیع» نام بازیکنان تیم ملی چین را به صورت بداهه و بدون اطلاع می‌گفت یا مثلاً «عباس بهروان» که «پلی آف»(play off) را «پولی اوف» تلفظ می‌کرد.
شاید باید به حرف اول «امیر دولاب» و هدف اصلی او از تغییر نام ورزشگاه برگشت. او به «خبرآنلاین» گفته است: «قصدم تحقیر آقای علیفر نبود، می‌خواستم اعتراضم به صداوسیما را نشان دهم که برای مخاطب هیچ احترامی قایل نیست.»
بخش نظارت و ارزیابی صداوسیما حتی یک عضو و عنصر متخصص برای بررسی فنی گزارش گزارشگران ورزشی ندارد. در بخش آنلاین فقط نظارت به جملاتی می‌شود که ممکن است از دید صداوسیما «ممنوعه» باشند. اگر جملاتی ممنوعه به زبان نیاید یا ترجیحاً از الفاظی غربی استفاده نشود، منعی برای ادامه همکاری وجود نخواهد داشت.
طی سه سال اخیر بیش از 12 هزار نفر، یعنی به حد گنجایش کامل بزرگ‌ترین سالن سرپوشیده خاورمیانه در ایران، برای مسابقه آقای گزارش گر نام‌نویسی کرده‌اند. آیا ممکن است آن ها نام سازنده استادیوم شهر نیس را دولاب امیر بدانند و یا در مورد بازی خیالی ایران و اتریش قبل از جام جهانی حرف بزنند؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر