هجده روز قبل از اولین سالگرد جمعه خونین زاهدان، یعنی در روز ۲۰شهریور۱۴۰۲، بیت رهبری با تدارک دیداری میان رهبر جمهوری اسلامی و جمعی از افرادی که آن‌ها را مردم استان‌های سیستانوبلوچستان و خراسان جنوبی خوانده بود، کوشید فضا را پیش از فرارسیدن سالگرد به خاک و خون کشیده شدن نمازگزاران اهل سنت زاهدان تلطیف و با وعده‌های رهبر مبنی‌بر مشغول بودن دولت به محرومیت‌زدایی از چهره منطقه، مردم استان را آرام کند.
«علی خامنه‌ای» با بیان اینکه «بلوچستانی که شما امروز می‌بینید، بلوچستان دوره طاغوت نیست؛ بنده آن روز را دیده‌ام، مردم هیچ‌چیز نداشتند»، به آن‌ها گوشزد کرد که آمریکا به‌دنبال از بین بردن وحدت مردم در منطقه و تبدیل ایران به سوریه و یمن دیگری است. تهدیدی که روشن بود پیش از طرح در یک جلسه علنی و مردمی، در جلسه‌ای به گوش نمایندگان استان و صد البته توسط نمایندگان اعزامی رهبری به استان، به گوش علمای منطقه نیز رسانده شده بود.
مرور رفتار نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی، در قبال وقایع استان سیستانوبلوچستان و جمعه سیاه زاهدان، یک واقعیت را نمایان می‌سازد و آن اینکه آن‌ها توسط بیت رهبری و عوامل امنیتی کشور توجیه شده و از هر‌گونه مداخله برحذر داشته شده‌اند. این واقعیت را در اظهارات نمایندگان مجلس و دعوت مردم توسط آن‌ها به آرامش را می‌توان لمس کرد.
«حسینعلی شهریاری» نماینده زاهدان، یک روز پس از جمعه خونین می‌گوید: «در‌حال‌حاضر آرامش در زاهدان برقرار است و فعلا مشکلی ندارد. مسوولان در حال پیگیری دلیل بروز اتفاقات روز گذشته در زاهدان هستند و نتیجه ارائه خواهد شد. توصیه‌ام به هموطنانم در کل کشور و شهر زاهدان و استان سیستانوبلوچستان این است که آرامش خود را حفظ کنند و اجازه ندهند عده‌ای از احساسات پاک مردم استان ما سوءاستفاده کنند و جان هموطنان ما را به خطر بیندازند.»
شهریاری یک هفته بعد در ۱۴مهر۱۴۰۱، در مصاحبه‌ای، روایتی از جمعه خونین زاهدان ارائه کرد که مو‌به‌مو، روایت دستگاه‌های امنیتی بود. او با انتصاب جنایت جمعه خونین زاهدان به گروهک «جیش العدل» گفت: «گروهک "جیش الظلم" تاکنون تلاش‌های زیادی برای تضعیف امنیت و ضربه وارد کردن به وحدت مردم سیستانوبلوچستان داشته، غافل از اینکه این خون‌هایی که از شهدای شیعه و سنی در هم آمیخته می‌شود، وحدت را در این خطه از ایران اسلامی، روز‌به‌روز محکم‌تر می‌کند.»
او اضافه کرد: «آتش زدن خودروهای آتش‌نشانی، آمبولانس‌ها، مدارس، درمانگاه‌ها و سایر اماکن عمومی، به‌وضوح نشان می‌دهد دشمنان این مرز‌و‌بوم منابع عموم مردم را هدف قرار می‌دهند.»
پذیرش خانواده کشته‌شدگان جنایت جمعه سیاه زاهدان توسط بنیاد شهدا و ایثارگران
واکنش نمایندگان استان سیستانوبلوچستان به کشته و زخمی شدن صدها نمازگزار اهل تسنن زاهدان، نه استعفا از نمایندگی مجلس بود و نه به تحصن در صحن مجلس و نه حتی به یک بیانیه دسته جمعی در محکومیت سرکوب خونین مردم معترض، توسط نهادهای امنیتی نظام منتهی شد. تنها مطلبی که از سوی نمایندگان استان به‌عنوان یک دستاورد مطرح شد، خبر «شهید» خوانده شدن کشته‌شدگان توسط رهبر جمهوری اسلامی و قبول پذیرش خانواده کشته‌شدگان جنایت جمعه سیاه زاهدان توسط بنیاد شهدا و ایثارگران بود.
حسینعلی شهریاری نماینده زاهدان که در وقایع یک سال گذشته سیستانوبلوچستان در نقش سخنگو و نماینده دستگاه‌های امنیتی ایفای نقش کرده، گفته: «قول‌هایی داده شده که اگر در بررسی‌ها ثابت شود کسانی هم به ناحق کشته شده‌اند، آن‌ها را جزو شهدا بیاورند.»
این در‌حالی‌ست که «فداحسین مالکی»، نماینده زاهدان و عضو کمیسیون امنیت ملی فاش کرده بود که دستور قتل‌عام مردم زاهدان توسط نهادهای امنیتی مستقر در تهران صادر شده بود. او در گفت‌وگویی با اشاره به گسترده شدن اعتراضات مردم به تجاوز یک عنصر نیروی انتظامی چابهار به یک دختر بلوچ، گفته بود دستور قتل مردم در جمعه خونین زاهدان در ۸مهر١۴٠١، علی‌رغم تماس‌های او جهت حل مناقشه توسط روحانیون اهل سنت در داخل بلوچستان، از تهران صادر شده و مقامات امنیتی و حکومتی در تهران اعلام کرده‌اند که بر موضوع اشرافیت دارند و از داخل استان هیچ‌گونه دخالتی برای حل آن صورت نپذیرد. اشرافی که به رگبار بستن مردم ختم شد.
مجمع نمایندگان استان سیستانوبلوچستان نیز دو روز پیش از بروز این حادثه،در بیانیه‌ای، معترضان را به برخورد قضایی تهدید کرده و آورده بودند: «با عواملی که قصد دارند در استان با ادعاهای واهی و خارج از مسیر قانونی، احساسات و عواطف پاک مردم و جوانان غیرتمند و غیور استان در راستای منافع شخصی و اهداف گروهک‌های معاند جریحه دار نمایند، برخورد قضایی لازم صورت گیرد.» در واقع آن‌ها در این واقعه نه مردم استان، بلکه نیروهای امنیتی را نمایندگی کردند و نتیجه رفتار آن‌ها، گسترده‌تر شدن سرکوب‌ها و تداوم اعتراضات مردمی را به همراه داشت. اتفاقاتی که در هر جای دنیا اگر رخ می‌داد، استعفای نمایندگان یا تلاش آن‌ها برای استیضاح وزرای امنیتی و انتظامی کمترین کاری بود که انجام می‌دادند.
دیدار با رییس‌جمهور در حاشیه رای اعتماد به وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
نیروهای امنیتی با سرکوب خونین در زاهدان جنایتی تاریخی رقم زدند، ولی مجمع نمایندگان استان سیستانوبلوچستان نه‌تنها نتوانستند با احضار رییس‌جمهور و تشکیل جلسه غیرعلنی به مساله بپردازند، حتی نتوانستند برای پیگیری مساله وقتی از رییس‌جمهور گرفته و با او در دفترش ملاقات کنند، آن‌ها در حاشیه رای اعتماد به وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در صحن مجلس موفق می‌شوند با ابراهیم رئیسی صحبت کرده و از او قول بگیرند که مساله پیگیری شود.
بعد از این جلسه سرپایی، نمایندگان استان نتیجه صحبت‌های خود با ابراهیم رئیسی را این‌گونه با رسانه‌ها در میان گذاشته‌اند؛ اسماعیل حسین‌زهی نماینده مردم خاش می‌گوید: «رییس‌جمهور در این دیدار تاکید کرد که باید میان آسیب دیدگان و جان‌باختگان این حادثه با آشوبگران تفکیک قائل شد و دستور داد از خانواده‌های جان‌باختگان این حادثه، دلجویی شود.»
«محمد سرگزی»، نماینده زابل نیز گفته: «رییس‌جمهور در این جلسه تاکید کرد که باید از خانواده‌های داغدار نمازگزارانی که در حادثه تروریستی روز جمعه جان‌باختند دلجویی شود، چون مظلوم واقع شدند و دولت هم با جدیت مسائل و مشکلات این افراد را بررسی می کند.» او گفته: «با کسانی که به‌شکل هدفمند برای تضعیف نظام مقدس جمهوری اسلامی دست به سلاح می برند و اموال مردم تخریب می‌کنند و ترس و وحشت را در دل مردم ایجاد می‌کنند، باید به‌شکل قاطع برخورد شود و هیچ‌گونه مماشاتی با این افراد نشود.»
«حبیب اله دهمرده»، دیگر نماینده زابل نیز گفته: «در این دیدار، نمایندگان حاضر، با تاکید بر لزوم وحدت و انسجام و اعلام وفاداری مردم استان به اهداف و آرمان‌های انقلاب بر لزوم تلاش جمعی برای حفظ امنیت جامعه و مردم و برخورد با فتنه‌گران و اخلالگران در امنیت منطقه و ریشه‌یابی حوادث اخیر تاکید کردند.» او اضافه کرده: «درخواستی در مورد استخراج آب ژرف سیستان و همچنین انتقال آب از دریای عمان به استان سیستانوبلوچستان داشتم که رییس‌جمهور قول داد در اسرع وقت نمایندگان سیستانوبلوچستان جلسه‌ای با معاون اول رییس‌جمهور داشته باشند، تا موضوع پیگیری شود.»
اظهاراتی که نشان می‌دهد چقدر مردم سیستانوبلوچستان در مجلس بی‌نماینده و بی‌صدا هستند و آن‌ها که بر کرسی مردم این استان تکیه زده‌اند، نمایندگان دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی هستند که کارشان سرپوش گذاشتن بر سرکوب مردم استان است.
رد صلاحیت دو نماینده معترض
در میان نمایندگان استان سیستانوبلوچستان، «معین‌الدین سعیدی»، نماینده چابهار، تنها نماینده‌ای بود که صدای اعتراض او به کشتار مردم را همه ایران شنیدند. او با صدای بلند، به رگبار بسته شدن مردم مظلوم استان توسط نیروهای نظامی و امنیتی را مورد اعتراض قرار داد و گفت: «چرا نحوه مقابله با معترضان در این استان با بقیه نقاط ایران متفاوت است. در سایر نقاط کشور معترضان را با گلوله مشقی و پلاستیکی سرکوب می کنید، ولی در استان سیستانوبلوچستان مردم را با گلوله جنگی می زنید.» اظهاراتی که با سر‌و‌صدا و اعتراض سایر نمایندگان استان مواجه و منجر به قطع میکروفن این نماینده شد.
او یکبار دیگر نیز در تذکری در صحن مجلس خواستار محاکمه شفاف عاملان و آمران جمعه خونین زاهدان شد.
معین الدین سعیدی در طول چهار سالی که نمایندگی مردم چابهار را برعهده داشت، بارها و بارها با صدای بلند نسبت به محرومیت و ظلمی که بر مردم استان می‌رود در صحن علنی مجلس اعتراض کرد و در نهایت نیز با مهر «رد صلاحیت» هیات اجرایی و نظارت برای انتخابات مجلس دوازدهم روبه‌رو شد و شانس رای مجدد و حفظ کرسی مردم چابهار در مجلس بعدی را از دست داد.
او در واکنش به رد صلاحیت خود می‌گوید: «بنده نسبت به طرح صیانت، فیلترینگ، لایحه عفاف و حجاب، موضوع چای دبش، اتفاقات استان سیستانوبلوچستان و وضعیت سوخت استان موضع انتقادی داشتم و کماکان معتقد هستم که نگاه انتقادی وجود دارد، مردم هم به‌شدت نگران این شرایط هستند، البته وضعیت به این ترتیب نبوده که بنده صرفا کاستی‌ها را ببینم، بلکه در بسیاری از موارد نظیر آبرسانی که دولت خوب عمل کرده، بنده واقعا دفاع کردم، اما اینکه تا چه اندازه این مواضع در رد صلاحیتم موثر بوده، واقعا اطلاع ندارم، پاسخی ندارم.»
اسماعیل حسن زهی، نماینده خاش، دیگر نماینده این استان بود که در انتخابات مجلس دوازدهم با مهر رد صلاحیت از گردونه رقابت‌ها حذف شد. او یکبار در صحن علنی مجلس و در اعتراض به کوتاهی در رسیدگی به اتفاقات جمعه خونین زاهدان و خاش، خطاب به رییس‌جمهور گفته بود: «تاکنون هیچ پاسخ قانع کننده‌ای به خانواده‌های داغدار جمعه‌های خونین زاهدان و خاش در راستای مجازات عاملان این فاجعه انسانی و حقوق آنان داده نشده است، چنین رفتاری از مقامات پاسخگو فقط و فقط باعث شکاف‌های عمیق بین مردم و دولت خواهد شد و نظم اجتماعی را از بین خواهد برد.»
او از منتقدین دولت و از طراحان استیضاح وزیر کشور بود و به همین دلیل هم رد صلاحیت شد. او در یک سخنرانی، ابراهیم رئیسی را تنها رییس‌جمهور تاریخ خوانده بود که مرغ را به پرواز در آورده و خطاب به رئیسی گفته بود: «شما کاری کردید که مرغ از سفره مردم پر کشیده، سفره مردم را کوچکتر و فقر را گسترده‌تر و ناامیدی را در کشور افزون کرده‌اید.»
حسن زهی در تذکری در صحن علنی مجلس، جلوگیری از پایمال شدن خون بی‌گناهان در حوادث اخیر را امری الزامی دانسته و تصریح کرده بود: «در حوادث رخ داده، خانواده هایی داغدار شدند و تعدادی جان خود را از دست دادند که جلوگیری از پایمال شدن خون افراد بی‌گناه امری الزامی است و باید مورد توجه جدی قرار گیرد.» اظهاراتی که نتیجه آن، رد صلاحیت برای ورود به مجلس دوازدهم بود.
سیستانوبلوچستان و مشکلاتی که پابرجاست
۸ نماینده استان سیستانوبلوچستان، ۴ سال پیش در‌حالی پا به مجلس یازدهم گذاشتند که این استان با بحران‌های «فقر و گرسنگی، محرومیت، خشکسالی، ناامنی و تبعیض‌های قومیتی» دست به گریبان بود. آن ها در‌حالی به‌زودی به کارشان در مجلس یازدهم پایان می‌دهند که این بحران‌ها نه‌تنها مرتفع نشده، بلکه تشدید هم شده است. ناامنی و احساس تبعیض، به مراتب نسبت به ۴ سال قبل افزایش یافته و داغ کشته شدن شماری از مردم این استان، بر دل خانواده‌های آن‌ها سنگینی می‌کند. جوانان بسیاری به زندان افتاده و شماری از آن‌ها به جوخه اعدام سپرده شده‌اند. سرکوب گسترده اعتراضات مردمی در این استان، شکاف بین بلوچ‌ها و حکومت را افزایش داده و اکثریت نمایندگان استان (جز یکی-دو نماینده)، نه‌تنها مرهمی بر زخم آن‌ها نبوده‌اند، بلکه در مواردی نمک بر زخم پاشیده و آن‌ها را بیش از پیش داغدار کرده‌اند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر