در جریان اعتراضات سراسری به کشته شدن «مهسا (ژینا) امینی» در بازداشت گشت ارشاد، هزاران تن بازداشت شدند؛ از آن میان، ده‌ها تن مدت کمی بعد از آزادی به‌طرز مشکوکی جان باختند. رسانه‌های ایران مرگ بعضی از آن‌ها را خودکشی خواندند. راز جان باختن برخی دیگر، همچنان سر به‌مهر مانده است. این گزارش، روایت برخی از آن‌هاست؛ جان‌هایی که اگر دربند نشده بودند، هرگز از دست نمی‌رفتند.
***
یلدا آقافضلی
«یلدا آقافضلی»، ۱۹ ساله بود، دختر جوانی که بعدها با جمله‌ای که وقت گفتنش می‌خندید، شناخته شد: «متهم ابراز پشیمانی نکرد.» او در جریان اعتراضات «زن، زندگی، آزادی»، به نماد مقاومت نسل جوان تبدیل شد.
یلدا از از بازداشتی‌های تظاهرات ۴آبان۱۴۰۱ بود که حدود ۱۰ روز را در زندان «قرچک» در جنوب تهران در بازداشت بود.
وبسایت «بیدارزنی» که اخبار نقض حقوق زنان را منتشر می‌کند، در گزارشی، روز شنبه ۲۱ آبان۱۴۰۱ اعلام کرد که او اقدام به خودکشی کرده و در بیمارستان «تهران کلینیک» در شمال تهران جان باخته است. خبرگزاری «مهر»، روز ۲۳آبان، در گزارشی نوشت که «خانواده یلدا آقافضلی در ساعت حدود ۳ بامداد روز ۲۰آبان ماه، متوجه فوت وی می‌شوند و با کلانتری و اورژانس تماس می‌گیرند و موضوع را اطلاع می‌دهند.» این خبرگزاری احتمال مرگ یلدا از طریق اقدام به خودکشی بعد از آزادی از زندان را، مردود دانسته بود.
عرشیا امام‌قلی‌زاده
«عرشیا امام‌قلی‌زاده علمداری»، نوجوان ۱۶ ساله اهل جلفا بود. عرشیا در جریان اعتراضات اخیر به‌دلیل عمامه‌پرانی در هادی‌شهر آذربایجان شرقی بازداشت و پس از ۱۰ روز حبس در زندان نوجوانان تبریز، با تلاش پدرش، به قید وثیقه آزاد شده بود. او روز ۶آذر۱۴۰۱ به خاک سپرده شد.
پیش‌تر یک فرد نزدیک به خانواده این نوجوان به «ایران‌وایر» گفته بود که او پس از آزادی، همواره با مادرش درباره مرگ صحبت می‌کرد و می‌گفت که در این دنیا ماندنی نیست. خانواده او را برای بهبود حال روانی‌اش پیش روانپزشک برده بودند، اما او تنها دو روز بعد از آغاز مصرف داروها، با آن داروها و چند داروی دیگر، به زندگی خود پایان داد.
به گفته این فرد مطلع، او پس از آزادی برای دوستانش تعریف کرده بود که زندانبانان هر شب به آن‌ها قرص می‌دادند، گاهی شکنجه می‌کردند و با باتوم کتک‌شان می‌زدند.
مریم آروین
«مریم آروین»، ۲۹ ساله و وکیل دادگستری بود. مادرش، خانم «طیبه نظری»، در خرداد۱۴۰۲ در حساب اینستاگرام خود یادداشتی منتشر کرد و سکوتش را شکست. او در این یادداشت نوشته بود که مریم به‌صورت داوطلبانه «پرونده‌های محرومین» و «بچه‌های بهزیستی» و «بچه‌های کار» را می‌پذیرفته. به گفته مادرش، زمانی که مریم جانش را از دست داد، «دو ماه بیشتر از عقدش نمی‌گذشت.»
خانم آروین عضو کانون وکلای استان کرمان بود و ۹آذر۱۴۰۱، حین دفاع از موکلانش که از معترضان بازداشتی کرمان بودند، در صحن دادگاه سیرجان بازداشت شد. ماموران مادرش را هم که برای پیگیر وضعیت او رفته بود، بازداشت کردند.
این وکیل دادگستری، ۲۱آذر۱۴۰۱ به قید کفالت آزاد شد و قرار بود در روزهای بعدی، رای دادگاه برای او صادر شود، اما به‌طرز مشکوکی جان‌باخت. بنا به گفته مادرش، علت مرگ دخترش وقایع رخ داده در جریان بازداشت و «وصل سرم» در زندان به او بوده است.
میلاد (آرش) فروزنده
«آرش فروزنده»، معترض اهل آبادان بود. فروردین۱۴۰۲، منابع خبری از مرگ مشکوک او پس از آزادی از یکی از بازداشتگاه‌های جمهوری اسلامی خبر دادند. براساس اطلاعات رسیده به ایران‌وایر، آرش فروزنده پس از نوشیدن از بطری آبی که در بازجویی‌ها به او داده بودند، دچار مسمومیت شده و جان باخت.
بنا بر مطالب منتشر شده در حساب اینستاگرام آقای فروزنده، او در اعتراضات سراسری به کشته شدن ژینا امینی در بازداشت گشت ارشاد فعال بوده و برای تدوین فراخوان‌ها، راه‌کارهای تحلیلی ارائه داده بود.
«سوران منصورنیا»، برادر «برهان منصورنیا»، از جانباختگان اعتراضات آبان۱۳۹۸، در صفحات خود تایید کرده که آرش فروزنده را می‌شناخته و درباره «فراخوان‌ها و تجمعات» با او گفت‌وگو کرده بود. صفحه «جوکرنژاد»، فعال مخالف جمهوری اسلامی هم همان زمان، ابراز تاسف کرده بود که چرا پیام‌های آرش را ندیده است.
مزدک مریانه همدانی
«مزدک مریانه همدانی»، کودک ۱۶ ساله بازداشت‌شده در جریان اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» در رشت بود که چند ماه پس از آزادی، به‌طور «مشکوکی» جان باخت.
شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان در فروردین۱۴۰۲، از جان باختن او خبر داد. این تشکیلات صنفی معلمان که اخبار نقض حقوق دانش‌آموزان را نیز پوشش می‌دهد، درباره مزدک نوشته بود که او علی‌رغم سن کمتر از ۱۸ سال، در زندان بزرگسالان در لاکان رشت محبوس بوده و در دوران بازجویی به‌شدت شکنجه شده و آثار ضرب‌وجرح بر صورتش مشهود بوده است. اتهام مزدک، «کتک زدن مامور کلانتری» بوده است.
براساس این گزارش، علت مرگ او مشخص نیست، ولی «ماموران مانع حضور جوانان و رفقایش در مراسم و حتی ورود به روستا شدند.»
شهاب هاشمی
«شهاب هاشمی»، دانشجو دانشگاه علامه طباطبایی تهران بود. در پی جان باختن او در ۱۶آذر۱۴۰۱، دانشگاه علامه در بیانیه‌ای، مرگ او را «خودکشی» خواند؛ ولی تنها چند روز بعد برادرش «مهدی هاشمی» در یک استوری در حساب اینستاگرام خود، بیانیه این دانشگاه درباره مرگ برادرش را «کثیف و سرشار از دروغ و تهمت» خواند. او علت «قتل مشکوک» برادرش با عنوان ساختگی «خودکشی» از سوی مراجع قانونی را «محکوم و تکذیب» کرد.
روز ۱۶آذ۱۴۰۱، پیکر حلق‌آویزشده شهاب در خوابگاه دانشگاه علامه در تهران پیدا شد. شورای صنفی دانشجویان کشور پیش‌تر در خبری اعلام کرده بود که پیش از پیدا شدن پیکر آقای هاشمی در خوابگاه، چند روز خبری از او نبوده و دوستان او نتوانسته بودند هیچ‌گونه ارتباطی با او داشته باشند. گفته می‌شود که هم‌زمان با فراخوان‌های گسترده تجمعات دانشجویی برای روزهای میانه آذر۱۴۰۱، احتمالا شهاب بازداشت شده بوده است.
عباس منصوری
براساس گزارش «اطلس زندان‌های ایران»، «عباس منصوری»، نوجوان ۱۸ ساله معترض در ۲۶آبان۱۴۰۱ در شهر شوش در استان خوزستان، به‌همراه شماری دیگر از معترضان بازداشت شد. علت بازداشت او، «پخش کردن شکلات همراه با تراکت شعار زن، زندگی، آزادی»، موسوم به «چالش مشت شکلاتی» عنوان شده بود.
او روز ۱۵آذر از زندان آزاد شد و کمتر از یک هفته بعد، جان باخت. براساس گزارشی که «سازمان حقوق‌بشر اهواز» منتشر کرده، او پس از آزادی حال مناسبی نداشته و رفتارهایش غیرطبیعی بوده است.
منابع آگاه همان‌زمان به این سازمان حقوق‌بشری گفته بودند که این نوجوان به خانواده‌اش می‌گفته که دو روز قبل از آزادی به او قرص داده شده و در مدت بازداشت هم، چند بار به او آمپول تزریق کرده‌اند.
محسن جعفری راد
«محسن جعفری راد»، منتقد سینما و کارگردان جوانی بود که صبح روز یکشنبه ۱۸دی۱۴۰۱، در منزلش در کرج جان باخت. همان زمان، «هوشنگ گلمکانی»، مدیر مجله «فیلم امروز»، در اینستاگرام خود نوشت که آقای جعفری‌راد چند هفته پیش در اعتراضات کرج بازداشت شده بود و دلیل فوت او را، «خودکشی» اعلام کرد.
آقای گلمکانی اگرچه بعدتر پست اینستاگرام خود را حذف کرد، ولی در آن مطلب نوشته بود که این کارگردان با خوردن قرص، به عمر ۳۶ ساله خود پایان داده است.
منصوره سگوند
دانشجو جوان ساکن آبدانان استان ایلام بود که گفته می‌شود مدتی را «عضو افتخاری» و «همیار پلیس» نیروی انتظامی در خرم آباد لرستان بود.
«۱۵۰۰ تصویر»، از تهدید جانی او پیش از مرگ توسط نیروهای امنیتی خبر داده و حساب کاربری «دادبان» نیز در گزارشی، با انتشار اسکرین‌شات آخرین نوشته‌های منتسب به او در اینستاگرام نوشت که او روز ۱۴خرداد۱۴۰۱، ساعاتی بعد از افشاگری درباره تهدیدهای جانی خود، به‌طرز مشکوکی جان باخته است.
براساس برخی گزارش‌ها، خانم سگوند از همیاری پلیس استعفا داده و به مردم معترض پیوسته بود. برخی منابع خبری می‌گویند که او بازداشت هم شده بوده است.
دادبان همان زمان درباره او نوشته بود: «مسوولان درمانی استان ایلام علت مرگ منصوره را ایست قلبی عنوان کرده‌اند، در‌حالی‌که او هیچ بیماری زمینه‌ای نداشته است.» به گزارش دادبان، او پیش‌تر در پیامی به یکی از دوستانش گفته بود: «مدام از طرف اطلاعات به مرگ تهدید می‌شم. اگر بلایی سرم اومد، می‌خوام همه بدونن من خودکشی نکردم.»
امیرحسین تروال ایمان
«مریم کیان‌ارثی»، وکیل دادگستری، روز چهارشنبه ۲۷اردیبهشت۱۴۰۲، در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که «امیرحسین تروال ايمان»، موکل نوجوانش، «پس از گذشت حدود هشت ماه بازداشت، هفته گذشته با برگزاری دادگاه، مشمول عفو و آزاد شد و بعد از چند روز، بر اثر سکته قلبی در خواب درگذشت.»
پیش‌از این، «کمیته پیگیری وضعیت بازداشت‌شدگان»، در گزارشی عنوان کرده بود که یک جوان معترض به نام امیرحسین تروال ايمان، ۲آبان۱۴۰۱، در پی یورش ماموران حکومتی به خانه‌اش در منطقه علی‌آباد تهران بازداشت شده و در دوران بازداشت، تحت بازجویی و شکنجه قرار گرفته است. دادگاه در ابتدای رسیدگی به اتهامات آقای تروال، به او اتهام محاربه نسبت داده بود.
امیرحسین که با وثیقه از زندان موقتا آزاد شده بود، تنها ده روز پس از آزادی در روز ۲۶اردیبهشت، «به طرز مشکوکی» جان باخت.
مهدی صادقی
«مهدی صادقی»، معترض جوان اهل ایلام بود که سازمان حقوق‌بشری «هه‌نگاو» می‌گویند پس از آزادی از زندان، «خودکشی کرد.»
براساس این گزارش، این جوان ٢۵ ساله، روز شنبه ١٠تی۱۴۰۲، کمتر از دو هفته پس از پایان دوره حبس شش ماهه‌اش، از ایلام به تهران رفته و در آنجا «به زندگی خود پایان داده» است.
مهدی، ۲۰مهر۱۴۰۱ در جریان اعتراضات در ایلام بازداشت و با اتهام «اخلال در نظم عمومی از طریق هیاهو و جنجال» به شش ماه حبس، ٧۴ ضربه شلاق و دو سال ممنوعیت خروج از کشور محکوم شده بود.
هه‌نگاو گفته است که او روز ٢٩خرداد۱۴۰۲، پس از تحمل دوران حبس ۶ ماهه خود، از زندان مرکزی ایلام آزاد شده بود و از «شکنجه وحشیانه» و «وضعیت نامناسب روحی خود» در زندان خبر داده بود.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر