روایت گاردین از محرومیت تحصیلی دختران دانشجو به دلیل مخالفت با حجاب

مخالفت دانشجویان دختر با حجاب اجباری طی چندماه گذشته به یکی از بهانه‌های نهادهای امنیتی و ماموران حراست دانشگاه‌ها برای سرکوب دانشجویان بدل شده است.

طی ماه‌های گذشته، منابع دانشجویی از افزایش روش‌های سرکوبگرانه در محوطه دانشگاه‌ها و خوابگاه‌ها خبر داده و دانشجویان بسیاری نیز روایت‌های صدور احکام توبیخ و تنبیه از سوی مقامات دانشگاه و کمیته‌های انضباطی علیه خود را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند.

روزنامه «گاردین» چاپ لندن، در گزارشی که گفته شده در آن با دست‌کم ۹ دانشجو محروم شده از تحصیل گفت‌و‌گو شده،  تایید کرده است که حداقل ۶۰ دانشجوی دختر در ایران به‌دلیل «رعایت نکردن قوانین حجاب اجباری»، از ادامه تحصیل در دانشگاه منع‌ شده‌اند. 

بسیاری از این دانشجویان گفته‌اند که بازداشت و دستگیری زنان بی‌حجاب در هفته‌های اخیر در ایران افزایش داشته و خود آنان نیز در هفته‌های اخیر هشدارهای فراوانی دریافت کرده‌اند. 

یکی از این دانشجویان که به گفته گاردین در تهران تحصیل می‌کند، از سرکوب‌های شدید دانشجویان به اتهام «بدحجابی و بی‌حجابی» خبر داده و گفته است که خود نیز حکم تعلیق از تحصیل دریافت کرده است. 

این دانشجو به گاردین گفته است «به‌دلیل احترام نگذاشتن به قوانین حجاب اجباری، از حضور در دانشگاه محروم ‌شده‌ایم. در چند روز گذشته نیروهای حکومتی شدیدترین سرکوب‌ها را علیه دانشجویان به کارگرفته‌‌اند. تحصن‌های مسالمت‌آمیز ما را برهم می‌زنند و ماموران امنیتی با خشونت ما را از کلاس‌های درس بیرون می‌اندازند.» 

او همچنین از سرکوب اساتیدی که همراه اعتراضات دانشجویان بوده یا از معترضان به تفکیک جنسیتی و حجاب اجباری در دانشگاه حمایت کرده‌‌اند خبر داده و گفته برخی از این اساتید از دانشگاه «اخراج» شده‌اند.

گاردین به نقل از شوراهای صنفی دانشجویان کشور نوشت که دست‌کم ۴۰ دانشجوی دختر به‌دلیل رعایت نکردن حجاب اجباری «به‌صورت مشروط» از حضور در کلاس‌های درس محروم شده‌اند. با این حال، این روزنامه به نقل از وبسایت حقوق‌بشری «هرانا» نوشت که دست‌کم ۶۴ دانشجو تعلیق، و سه دانشجو دیگر اخراج شده‌اند. 

یکی دیگر از دختران دانشجو در مشهد نیز در گفت‌وگو با گاردین تایید کرده است که «درست از چهلم مهسا [امینی] تا تابستان اخیر، بارها در دانشگاه و در شهر مشهد هدف ضرب‌و‌شتم قرار گرفته» است. 

او به گاردین گفته که «به‌دلیل اعتراضات به قتل مهسا امینی، ماه‌ها است که از تحصیل منع شده» و «دست‌کم یک سال از تحصیل عقب افتاده» ‌است.

این دانشجو که نامش به‌دلایل امنیتی در گزارش قید نشده، آینده را «بسیار تاریک و غمبار» توصیف کرده و گفته است که می‌خواهد «برای ادامه تحصیل از ایران خارج‌» شود. 

دانشجویان دیگری هم به گاردین گفته‌اند که در هفته‌های اخیر «بارها تیم‌های امنیتی مختلف به دانشگاه‌ها یورش برده‌اند» و دانشجویان را به‌دلیل فعالیت در شبکه‌های اجتماعی و حمایت از معترضان جنبش زن، زندگی، آزادی، از دانشگاه اخراج‌ کرده‌اند. 

آن‌ها همچنین از یورش نیروهای امنیتی ماموران حراست دانشگاه‌ها به خوابگاه دانشجویان خبر داده و نوشته‌اند که دایره کنترل سبک زندگی دانشجویان به قدری تنگ شده که کمیته انضباطی، دانشجویان را به‌دلیل به اشتراک گذاشتن و بازنشر پست‌های اعتراضی در شبکه‌های اجتماعی، تعلیق می‌کنند. 

دانشجو دیگری که در تهران درس می‌خواند در گفت‌وگو با گاردین گفته است که «مسوولان دانشگاه‌ها به اندازه نیروهای امنیتی روی دانشجویان فشار وارد می‌کنند.» او می‌گوید که «دانشگاه رسما به او هشدارداده است که اگر توبه نکند، در تمامی دروس نمره صفر نصیبش خواهد شد.» 

پیش‌تر نیز یک استاد سابق دانشگاه هنر تهران به ایران‌وایر گفته بود که رییس این دانشگاه علنا دانشجویان مخالف حجاب را تهدید کرده که اگر «مقنعه» به سر نکنند، درهای دانشگاه را به روی نیروهای امنیتی باز خواهد کرد و مانع بازداشت دانشجویان توسط آن‌ها نخواهد شد.

دانشجویی که از تهران با گاردین گفت‌وگو کرده همچنین گفته است: «سه روز پس از انتشار مطلبی در مورد حکم اعدام، ماموران امنیتی دانشگاه پس از حمله به سالن محل سکونت ما، گوشی‌ام را توقیف کردند. من شک ‌دارم نیروهایی که وارد خوابگاه‌های ما می‌شوند، از مسوولان حراست دانشگاه باشند؛ تا حالا آن‌ها را ندیده‌ام.» 

این دانشجو شهادت داده است که فقط یک روز پس از نخستین تحصن دانشجویان، از دانشگاه به صورت مشروط اخراج شده ‌است. 

بسیاری از این دانشجویان تاکید ‌دارند که «مسوولان دانشگاه‌ها به این دلیل که می‌دانند اغلب دانشجویان قصد خروج از کشور و تحصیل بیرون از مرزهای ایران دارند، با سلاح کاهش معدل و ریزنمرات، آن‌ها را سرکوب می‌کنند.»

دانشجو دیگری نیز در این زمینه تایید کرده است که «مدیریت دانشگاه مانند بازوی راست حکومت جمهوری اسلامی عمل می‌کند.»

او در ادامه گفته است که «من در حال آماده‌سازی درخواست تحصیل در یکی از دانشگاه‌های اروپایی بودم، اما با توجه به تعلیق و نمره‌های پایین، متاسفانه نه پیشنهادی به دستم می‌رسد و نه خواهم توانست نمره‌هایی که برای درخواستم لازم دارم دریافت کنم. مدیریت دانشگاه به من هشدار داده است که اگر عذرخواهی نکنم و پست‌هایم را در شبکه‌های اجتماعی در حمایت از انقلاب "زن، زندگی، آزادی" تکذیب نکنم، نمره صفر می‌گیرم.»‌ 

گاردین به نقل از یک معاون مرکز غیرانتفاعی حقوق‌بشر ایران می‌گوید که حکومت ایران سابقه‌ای مستند در آزار و شکنجه دانشجویان دارد. 

«یاسمین رمزی» در این گفت‌وگو تصریح کرده است که: «‌تحولات اخیر نشان داده است که کمیته‌های انضباطی دانشگاه‌ها در ایران با برگزاری جلسات ساختگی، با دانشجویان همچون مجرمان برخورد می‌کنند.»‌

یکی دیگر از دانشجویان گفته است که محاکمه‌هایی مانند دادگاه در دانشگاه‌ها برگزار می‌شود و دختران دانشجو بر‌اساس اتهاماتی که به آن‌ها نسبت می‌دهند، از تحصیل تعلیق می‌شوند.

این دانشجو تاکید کرد که با این حال، محرومیت‌های دانشجویان از تحصیل در مقابل کسانی که در ماه‌های اخیر در جریان انقلاب «زن، زندگی، آزادی» چشم‌های خود را از دست ‌داده‌اند یا به قتل رسیده‌اند، چندان اهمیتی ندارد. 

سرکوب دانشجویان، به‌ویژه دانشجویان دختر که حاضر به تن دادن به استفاده از حجاب اجباری نیستند به قدری بالا گرفته که به گفته یک منبع مطلع، نیروهای حراست و مقامات برخی دانشگاه‌ها، دیگر پرونده انضباطی دانشجویان را به کمیته‌های انضباطی ارجاع نمی‌دهند و مستقیم احکام تنبیهی را اجرا می‌کنند.

شوراهای صنفی دانشجویان کشور نیز در یک مجموعه گزارش تایید کرده دانشگاه‌های علامه، دانشگاه تهران و تربیت مدرس شمار زیادی از کاندیداهای انجمن‌های علمی این دانشگاه‌ها را رد صلاحیت کرده و شرط تایید صلاحیت آن‌ها را امضای تعهدنامه‌ای دانسته‌اند که از انجام هرگونه فعالیت سیاسی و مدنی اجتناب کنند.

در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ دانشگاه‌ها از مهم‌ترین کانون‌های تجمع‌های اعتراضی به‌شمار می‌رفت. بر‌اساس گزارش‌های متعدد، فشار و سرکوب دانشجویان در ماه‌های گذشته افزایش یافته است و بسیاری از دانشجویان، از امنیتی شدن فضای دانشگاه‌ها خبر داده‌اند.

روز شنبه۱۷تیر در ادامه سرکوب گسترده دانشجویان دانشگاه هنر، «محمدرضا حسنایی»، رییس دانشگاه هنر تهران تاکید کرده است که مقنعه در این دانشگاه اجباری است و طبق قانون، حضور دانشجو در دانشگاه باید با مقنعه باشد.

او گفته: «در دوران ریاست غلامرضا اکرمی در دانشگاه هنر، در دانشکده سینما اعلام شد که حجاب دختران می‌تواند تنها منحصر به مقنعه نباشد. آن زمان من رئیس بسیج دانشگاه بودم و گفتم پوشیدن مقنعه یک قانون است و شما نمی‌توانید قانون را زیر پا بگذارید. البته من نمی‌گویم این قانون توسط دانشجویان رعایت می‌شد؛ می‌دانید که رعایت قانون با خود قانون فرق می‌کند. رعایت قانون بخشی از آن چیزی است که به آن دیسیپلین می‌گویند، اگر افراد قانون را رعایت کنند، درسشان را هم می‌خوانند.»

نام محمدرضا حسنایی رییس دانشگاه هنر بارها در جریان سرکوب اعتراضات  دانشجویی در طی ماه‌های گذشته در خبرها آمده است.

او در جریان اعتراض و تحصن دانشجویان هنر در جریان تحمیل پوشش مقنعه به آن‌ها گفته بود که لازم باشد با «دوشکا» هم به شما شلیک می‌کنیم.