یک‌سال از روزهایی که صدای دادخواهی مردم ایران، یک‌بار دیگر از گلوی دانشجویان دانشگاه‌های مختلف فریاد شد می‌گذرد. در میانه جنبش «زن، زندگی، آزادی»، دانشگاه‌ها یکی پس از دیگری به صحنه تجمع‌های اعتراضی دانشجویان علیه جمهوری اسلامی بدل شدند. خشم دانشجویان بعد از وقوع قتل حکومتی «مهسا امینی» آنقدر زیاد بود که بعد از سرکوب گسترده اعتراضات، حاکمیت عزم خود را برای ساکت کردن نهاد دانشگاه جزم کرد.
«احمد علم‌الهدی»، نماینده «علی خامنه‌ای» در خراسان رضوی و امام‌جمعه مشهد، پنجشنبه ۲۰مهر۱۴۰۲، با تاکید بر «لزوم اسلامی کردن دانشگاه‌ها» و با اذعان به شکست حکومت در «اسلامی کردن دانشگاه‌ها»، گفت که با گذشت چهار دهه، جمهوری اسلامی نتوانسته «اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها» را به‌طور «کامل و موفق» اجرا کند.
این اظهارات از سوی نماینده رهبر جمهوری اسلامی در خراسان رضوی در‌حالی صورت می‌گیرد که طی هفته‌های گذشته، فشار بر فعالان دانشجویی، اساتید و نهاد دانشگاه روبه افزایش گذاشته و علاوه‌بر صدور احکام تنبیهی برای دانشجویان، فضای دانشگاه‌ها نیز دو هفته بعد از آغاز سال تحصیلی امنیتی‌تر و به قول فعالان دانشجویی، «پادگانی» شده است.
این گزارش در گفت‌وگو با یکی از سردبیران کانال «خبرنامه امیرکبیر»، به این موضوع می‌پردازند که چه اقداماتی برای اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها در یک‌سال گذشته صورت گرفته است.
***
امام جمعه مشهد، پنجشنبه ۲۰مهر۱۴۰۲ در جمع روسای دانشگاه‌ها، مسوولان دفاتر نهاد نمایندگی رهبر جمهوری اسلامی و فرماندهان بسیج اساتید دانشگاه‌های استان خراسان رضوی، گفت که «اسلامی کردن دانشگاه‌ها مبتنی‌بر نظریه یک استاد یا یک جریان دوره‌ای نیست و ریشه در اصل مبانی انقلاب اسلامی» دارد.
احمد علم‌الهدی همچنین گفت که اجرای «اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها» هم منوط بر «باورمندی اساتید و مدیران فرهنگی به اسناد بالادستی» در ارتباط با اسلامی کردن دانشگاه‌هاست، تا «افراد جریان‌ساز در فضای دانشگاه ایمان پیدا کنند اجرای این طرح، به کارآمدی و بهره‌وری نظام تعلیم و تربیت در آموزش عالی کشور» منجر می‌شود.
تشدید اعمال تفکیک جنسیتی در راستای اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها
یکی از شیوه‌های مبارزه مدنی دانشجویان با حکومت جمهوری اسلامی در جریان جنبش «زن، زندگی، آزادی»، مقابله با «تفکیک جنسیتی» در سالن‌های غذاخوری دانشگاه‌های مختلف بود.
دانشجویان در جریان اعتراضات سال گذشته، بارها با مقاومت در برابر تفکیک جنسیتی که بعد از استقرار حکومت جمهوری اسلامی و انقلاب فرهنگی به‌عنوان یکی از روش‌های سرکوب دانشجویان مورد استفاده قرار می‌گرفت، غذای خود را در کنار هم صرف کردند.
یکی از سردبیران کانال خبرنامه امیرکبیر در ارتباط با این موضوع به «ایران‌وایر» می‌گوید پس از بازداشت، دستگیری و محرومیت از تحصیل عده‌ای از دانشجویانی که معترض به قوانین اسلامی آموزش عالی ایران بودند، روند اسلامی‌سازی کردن دانشگاه‌ها با اهرم تفکیک جنسیتی با آغاز سال جدید شدت گرفت.
«در فروردین سال ۱۴۰۲، دانشگاه سوره اقدام به دیوارکشی در سلف غذاخوری این دانشگاه در راستای تفکیک جنسیتی کرد، هم‌زمان ریاست دانشگاه شهید بهشتی در پاسخی قهرآمیز به اعتراض دانشجویان در خصوص تفکیک جنسیتی، در کتابخانه مرکزی این دانشگاه، صندلی و میزهای کتابخانه را جمع‌آوری کرده و عده‌ای از دانشجویان را به کمیته انضباطی احضار کرد».
به گفته این فعال دانشجویی که به‌دلایل امنیتی نامش نزد ایران‌وایر محفوظ است، یک ماه پس اعمال تفکیک جنسیتی در کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید بهشتی، در محوطه فضای سبز دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد در اقدامی عجیب تفکیک جنسیتی اعمال شد. در همان ایام در فضای پشت بوفه مرکزی دانشگاه زنجان دیوارکشی صورت گرفت تا دانشجویان دختر و پسر از یکدیگر تفکیک شوند. این برخوردها به‌مرور شدت گرفت تا جایی که دبیر انجمن علمی مکاترونیک دانشگاه مدنی آذربایجان، خرداد۱۴۰۲، به‌دلیل مخالفت با تفکیک جنسیتی در بازدید علمی از انجمن این دانشگاه اخراج شد. هم‌زمان معاون فرهنگی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، سالن مطالعه دانشکده حقوق را تفکیک کرد و کتابخانه مرکز مطالعات جهان را به‌طور انحصاری در اختیار دانشجویان پسر قرار داد».
امام جمعه مشهد که خود پس از استقرار جمهوری اسلامی و سرپرستی کمیته انقلاب اسلامی در فاصله سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱، سابقه دو دهه معاونت آموزشی دانشگاه امام صادق را بر عهده داشته، که هدف از تاسیس آن «کادرسازی برای جمهوری اسلامی» بوده است، دلیل ناکامی حاکمیت در اجرای طرح‌های اسلامی‌سازی دانشگاه را «گرفتاری بیش از حد مدیران دانشگاه‌ها» عنوان کرده و گفته است این مدیران «اگرچه انقلابی هستند، اما چالش‌های مدیریتی و مشکلات بی‌پایانی که پس از تصدی مسوولیت به سرشان می‌ریزد، باعث می‌شود حتی فرصت کافی برای اجرای منویات» رهبران قبلی و فعلی جمهوری اسلامی را هم نداشته باشند.
سردبیر کانال خبرنامه امیرکبیر اما می‌گوید مدیران در دانشگاه‌های مختلف همه تلاش خود را برای انجام طرح‌های تفکیک جنسیتی و اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها به‌کار برده‌اند: «معاون فرهنگی دانشگاه فردوسی مشهد ۵شهریور۱۴۰۲، در نامه‌ای به رییس دانشکده علوم ریاضی این دانشگاه، خواهان تفکیک جنسیتی کلاس‌ها و آزمایشگاه در فصل جدید آموزشی شد. در‌حالی‌که با آغاز ترم جدید، جمهوری اسلامی با تفکیک جنسیتی کتابخانه دانشکده انرژی شریف، تفکیک جنسیتی در ورودی اصلی دانشگاه تربیت‌مدرس و سرکشی های نیروهای حراست در آزمایشگاه‌های فنی و مهندسی این دانشگاه، تفکیک کلاس‌های علوم پایه علم و صنعت و حصارکشی مسیر خوابگاه و استادیوم دانشجویان پسر و دختر، تلاش کرد که روند اسلامی کردن دانشگاه‌ها را در ترم جدید شدت ببخشد».
دستورالعمل‌های پوشش؛ گام دیگری در اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها
سردبیر کانال خبرنامه امیرکبیر با تایید بر اینکه «دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران) از دانشگاه‌هایی است که طرح اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها را به‌طور جدی دنبال کرده است» به ایران‌وایر می‌گوید: «ما در خبرنامه امیرکبیر چند روز مانده به بازگشایی دانشگاه‌ها، گزارشی از نصب بنرهایی با موضوع دستورالعمل پوششی جدید دانشجویان در مقابل در ورودی دانشگاه منتشر کردیم. در این دستورالعمل، استفاده از عطر برای دختران و کمربند برای پسران ممنوع اعلام شده است».
از سوی دیگر، برخی از دانشجویان دختر به‌خاطر تن ندادن به حجاب اجباری در خروج از خوابگاه‌ها، از اسکان در خوابگاه‌ها محروم شده‌اند. «۳مهر۱۴۰۲، بسیاری از دانشجویان دختر به‌خاطر مساله حجاب، مانتو و پیرسینگ، و دانشجویان پسر به‌دلیل مساله شلوار و پیرسینگ در همان روز بازگشایی دانشگاه، از ورود به دانشگاه منع شدند. یک روز بعد از بازگشایی دانشگاه هم خبر رسید که رییس حراست دانشگاه خواجه نصیر تهران، یکی از دختران را به‌دلیل پوشش غیراسلامی مورد ضرب‌و‌شتم قرار داده است.»
احضار تلفنی بسیاری از دانشجویان به حراست نیز با دلایل مرتبط با پوشش، در دو هفته اول سال تحصیلی جدید صورت گرفته است. استفاده از دوربین‌های بی‌شمار امنیتی نصب شده در فضاهای دانشگاه هم، شناسایی و احضار دانشجویان را آسانتر کرده است. یعنی در مجموع اینطور نیست که مدیران دانشگاه به‌دلیل مشغله نسبت به این مسائل اقدامی نکرده باشند، مقاومت دانشجویان در برابر چنین قواعدی افزایش پیدا کرده است، تا آنجا که در برخی موارد کار به فحاشی و آزار کلامی دانشجویان توسط مقامات و ماموران حراست رسیده است».
از آغاز سال تحصیلی جدید، نظام‌نامه‌های پوششی جدید دانشجویان به‌صورت بنر در مقابل چندین دانشگاه، ازجمله دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه شهید بهشتی نصب شده است. در این دستورالعمل‌ها، کوتاهی شلوار، تنگی پاچه شلوار، پیرسینگ، گردنبند و گوشواره برای دختران و پسران ممنوع بوده و به‌شدت با آن برخورد می‌شود. از دیگر موارد تاکید شده در این نظام‌نامه‌ها، «کوتاه بودن مانتو، جلو باز بودن مانتو و کوتاهی آستین مانتو » بوده است.
خوابگاه‌های دختران اسلامی‌سازی شده‌اند
فعال دانشجویی که با ایران‌وایر گفت‌وگو کرده، بر این باور است که «پروژه اسلامی کردن آموزش عالی فقط محدود به محیط‌های دانشگاهی نیست و در خوابگاه دختران نیز به مساله‌‌ای برای برخورد با آن‌ها بدل شده است». او در ادامه، از نصب دوربین در اتاقک ورودی خوابگاه‌های دختران برای بررسی دقیق وضعیت پوششی آن‌ها سخن می‌گوید: «شماری از دانشجویان دختر به‌دلیل نوع پوشش در حین ورود و خروج خوابگاه، به حراست احضار و مورد توبیخ قرار گرفتند. علت این توبیخ هم خیلی جدی «عدم رعایت حجاب کامل در فضای درونی خوابگاه» عنوان شد. بستن در خوابگاه و عدم اجازه ورود به درون خوابگاه دختران به‌علت رعایت نکردن موارد پوششی و تهدید دانشجویان به تماس با خانواده‌هایشان در صورت عدم رعایت پوشش اسلامی نیز، از دیگر فشارهایی است که دختران دانشجو را تحت فشار قرار داده است.
به گفته سردبیر خبرنامه امیرکبیر، ماموران حراست ازجمله ماموران حراست دانشگاه امیرکبیر، حتی یک‌سال بعد از جنبش «زن، زندگی، آزادی»، با بازبینی دوربین‌های مختلف دانشگاهی تلاش کرده‌اند دانشجویانی که «پوشش اسلامی» ندارند را شناسایی کنند:
«در برخی موارد، حراست از بسیج دانشجویی خواسته است تا تصاویر دانشجویانی که پوشش غیراسلامی دارند با گوشی موبایلشان ضبط کنند و در اختیار حراست قرار دهند . بعضی دانشجویان بعد از مراجعه به کمیته انضباطی متوجه شده‌اند تصاویری از آن‌ها در پرونده وجود دارد که بدون اجازه و اطلاع آن‌ها با هدف پرونده‌سازی از آن‌ها ضبط و ثبت شده است».
پاکسازی دانشگاه‌ها از منتقدان و معترضان
روزنامه «اعتماد» در شماره پنجشنبه۲۰مهر خود، از «حذف ۳۲ هزار استاد حق‌التدريسی از واحدها و رشته‌های مختلف دانشگاه آزاد» گزارش داد و افزود که به‌جای این استادان، «۲۰ هزار دانشجوی ترم اول يا دوم مقطع دكتری دانشگاه آزاد» به‌کار گرفته شده‌اند.
هم‌زمان احمد علم‌الهدی، نماینده خامنه‌ای در استان خراسان رضوی نیز، در اظهارات خود به‌طور ضمنی خواهان اجرای طرح مشابهی در دانشگاه‌های دولتی شد و به‌طور تلویحی گفت که باید با «عدم سخت‌گیری برای ورود اساتید جوان» نزدیک به حکومت، راه را برای ورود آن‌ها به هیات‌علمی دانشگاه‌ها هموار کرد.
امام‌جمعه مشهد افزود که شرایط فعلی جذب اساتید با «محدودیت‌های سخت‌گیرانه» که برای کیفیت علمی و آموزشی استادان اعمال می‌شود، یکی از مشکلات برای «اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها» عنوان کرد.
سردبیر خبرنامه امیرکبیر اما این اقدامات را «اوج بلاهت و تباهی مقامات دانشگاهی» توصیف می‌کند و می‌گوید: «فکر می‌کنند چنین برخوردهایی باعث اسلامی‌تر شدن دانشگاه‌ها می‌شود. اما پایش‌ها و گزارش‌ها نشان می‌دهد که امروزه چیزی که حاکمیت از آن با عنوان "بی حجابی، بد پوششی و پوشش غیراسلامی" یاد می‌کند، در واقع یک نافرمانی مدنی در محیط دانشگاه و جامعه است. دانشجو با این اقدام در واقع به‌نوعی در حال مبارزه است. بسیاری از دانشجویان با هدف تقابل و مقابله چنین روشی را انتخاب می‌کنند تا بگویند حاکمیت را قبول ندارند.»
در جریان اعتراضات «زن، زندگی، آزادی»، تعدادی از مدیران دانشگاه‌ها اغلب در سکوت خبری برکنار شدند و ده‌ها تن از استادان دانشگاه نیز با احکام «تعلیق» و «اخراج» مواجه شدند.
«اسلامی کردن دانشگاه‌ها» از سال‌های نخست پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران، با اجرای طرحی موسوم به «انقلاب فرهنگی» و بستن دانشگاه‌ها در فاصله سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۲ و اخراج هزاران تن از دانشجویان و استادان به دلایل عقیدتی یا مخالفت با جمهوری اسلامی اجرا شد.
در میانه دهه هشتاد شمسی، با تاکید رهبر جمهوری اسلامی و «محمدتقی مصباح یزدی»، به‌عنوان یکی از تئوریسین‌های جمهوری اسلامی بر «اسلامی کردن دانشگاه‌ها» تاکید شد و اقدامات گسترده‌ای نیز در دوران ریاست جمهوری «محمود احمدی‌نژاد» صورت گرفت.
با این حال، در جریان اعتراضات دی ۱۳۹۶، آبان ۱۳۹۸ و به‌ویژه اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، هزاران دانشجو به اعتراضات پیوستند و ده‌ها دانشگاه در سراسر ایران به کانون‌های تجمع اعتراضی علیه جمهوری اسلامی تبدیل و شمار زیادی از دانشجویان، با احکام «تعلیق از تحصیل»، «تبعید و انتقال اجباری» و «اخراج» مواجه شدند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر