افزایش کارمزد کارتخوان‌ها و کسبه‌ای که نمی‌خواهند پول زور بدهند

تارا روشنی، شهروند خبرنگار

«کارت‌خوان خراب است، لطفا پول نقد بدهید یا کارت به کارت کنید.» این درخواستی است که این روزها بسیاری از فروشندها از مشتریان دارند. دلیلش هم چیزی نیست جز کارمزدی که باید دارنده کارت‌خوان به ازای هر تراکنش به بانک پرداخت کنند. اغلب آن‌ها نمی‌خواهند بدون دریافت هیچ خدماتی، پول اضافی به بانک و دولت پرداخت کنند.

این اضافه پرداخت، در کنار افزایش مالیات‌ها که سال‌به‌سال فشارش بیشتر می‌شود، بازار را وادار به واکنش و بالا بردن قیمت‌ها و دامن زدن به تورم کمرشکن فعلی کرده است. 

***

 «زهرا»، سرپرست خانوار است و خرج زندگی خود و سه فرزندش را از مغازه سبزی خردکنی که دارد تامین می‌کند، او می‌گوید: «اجاره مغازه، خانه، مالیات سالانه و مخارج زندگی روزمره را باید از فروش سبزی خردشده، ترشی و مربای همین مغازه در بیاورم. اصلا روا نیست از بخشی از هر کارتی که مشتری روی کارتخوان می‌کشد هم سهمی را به بانک بپردازم.»

او توضیح می‌دهد که اگرچه رقم کارمزدها رقم زیادی نیست، اما دوست ندارد حتی این رقم کوچک را بدون دریافت هیچ خدماتی به دولت پرداخت کند: «از آنجایی که مشتری‌های من بیشتر محلی و ثابت هستند و اوضاع درآمد و شرایط زندگی ام را می‌دانند، از آن‌ها می‌خواهم هنگام خرید پول نقد همراه داشته باشند یا تا جایی که امکان دارد کارت به کارت کنند تا مجبور نشوم از کارتخوان مغازه استفاده کنم. می‌دانید این یکی دیگر پول زور است و روزانه مبلغ زیادی را نصیب بانک‌ها می‌کند، بدون آنکه خدمات خاصی به صاحب حساب ارایه بدهند.»

خواسته زهرا از مشتریان، این روزها خواسته بسیاری دیگر از فروشندها، مغازه‌داران و حتی آرایشگران و  سالن‌های زیبایی، کلینیک‌های درمانی، پزشکان، بنگاه‌های معاملات املاک، باشگاه‌های ورزشی، تعویض روغنی، تعمیرگاه‌های ماشین و دستفروش کنار خیابان است.

«ساشا»، صاحب یکی از کافی شاپ‌های تهران می‌گوید: «دیروز پنج میلیون و ۵۰۰ هزار تومان فروش داشتم و همه مشتری‌ها برای پرداخت از کارتخوان مغازه استفاده کردند، کامزد این مبلغ حدود ۵ هزار تومان شد که بانک آن را کسر می‌کند. 

فروش ماه گذشته مغازه حدود ۱۰۰ میلیون تومان بود، از این مبلغ ۹ میلیون تومان مالیات ارزش افزوده است و ۱۰۰ هزار تومان کارمزد بانکی. همه این ۱۰۰ میلیون تومان که سود نبوده و بخشی از آن مربوط به خرید روزانه و سرمایه است. وقتی قرار است ۹ میلیون تومان مالیات بدهم، دیگر چرا باید این کارمزد بی‌دلیل را هم بپردازم. تا به حال هیچ وقت از مشتری نخواستم کارت به کارت کند، اما شاید از این به بعد من هم این کار را انجام بدهم. مگر بانک چه خدمتی اضافه به من ارائه می‌کند. این دیگر دزدی آشکار است. شاید مبلغ پنج هزار، ده هزار و ۱۰۰ هزار تومان برای یک مغازه رقم زیادی نباشد، ولی شما حساب کنید از هر کاسب این مبلغ کسر شود، روزانه چه پول هنگفتی توی جیب بانک‌ها و دولت می‌رود.» 

او و بسیاری از کسبه دیگر می گویند پول کارمزد برای آن‌ها پول زیادی نیست، اما نمی‌خواهند این پول به جیب دولت برود. 

براساس آخرین اعلام بانک مرکزی، کارمزد هر تراکنش تا سقف  ۶۰۰ هزار تومان، مبلغ ۱۲۰ تومان است. تراکنش‌های بالاتر از این رقم، پلکانی محاسبه می‌شود.

 به‌عنوان مثال کارمزد یک میلیون تومان، معادل ۲۰۰ تومان، دو میلیون تومان معادل ۴۰۰ تومان، سه میلیون تومان برابر با ۶۰۰ تومان، پنج میلیون می‌شود ۱۰۰۰تومان، ۱۰میلیون معادل دو هزار تومان و بالاتر از این مبلغ، چهار هزار تومان تعیین شده است. 

فعلا کارتخوان نانوایی‌ها و سوپرمارکت‌ها معاف هستند، اما هیچ بعید نیست در آینده نه چندان دور، آن‌ها هم به جمع پرداخت‌کنندگان کارمزد تراکنش بپیوندند.  

دریافت کارمزد روی خرید تنها به کشیدن کارت روی کارتخوان نمی‌شود، اگر بخواهی بلیت سینما را آنلاین بخری هم باید به ازای هر بلیت ۶۰ هزار تومانی،  ۲۴۰۰ تومان کارمزد پرداخت کنی. یعنی یک خانواده چهار نفره برای یک شب سینما رفتن باید ۲۴۰ هزار تومان پول بلیت و ۹۶۰۰ تومان کارمزد خرید آن را بپردازد.

جابه‌جایی بین بانکی پول از یک حساب به حساب دیگر به روش ساتنا و پایا هم مشمول کارمزد بانکی می‌شود. بانک مرکزی، برای هر انتقال بین بانکی پایا بین ۲۴۰۰ تا ۳ هزار تومان کارمزد تعیین کرده است. انتقال ساتنا هم که از امسال مشمول کارمزد شده، برای مبالغ زیر ۱۵۰ میلیون تومان، تا سقف ۲۸ هزار تومان و بالاتر از آن،  ۳۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است.

کارمزد کارت به کارت هم به ازای هر یک میلیون تومان، ۶۰۰ تومان و هر یک میلیون تومان که بیشتر شود  ۲۴۰ تومان به آن افزوده می‌شود. 

به گزارش خبرگزاری «ایرنا»، اصلاح نظام کارمزد هشت مزیت دارد که عبارتند از عدالت در پرداخت کارمزد با پرداخت از سوی ذی‌نفعان، توسعه زیر ساخت برای ایجاد ابزارهای موبایلی پرداخت، ایجاد نوآوری و سرمایه‌گذاری برای نوآوری، پایداری شبکه و نوسازی ناوگان شرکت‌های پرداخت، بهبود ابزارها در حوزه پرداخت برای کسب‌و‌کارها، کارمزد حداقلی در تراکنش‌های زیر ۶۰۰ هزار تومان، نظام خود‌ترمیم و ارائه مدل استاندارد تعیین کارمزد و کارمزد صفر برای دارنده کارت و خریدار است.

اما انگار خبرگزاری رسمی دولت به این نکته توجه نکرده که تعیین نرخ کارمزد از کارتخوان‌های همه مشاغل، آن را وادار به درخواست نقدی یا کارت به کارت از مشتری می‌کند. درخواستی که منجر می‌شود هزینه وجه از جیب مشتری پرداخت شود و کشمکشی باشد بین خریدار و فروشنده. 

مانند «محبوبه» که در خیابان ولیعصر، درست کنار دستگاه خودپرداز بانک بساط بیسکویت و آدامسش را پهن کرده و از مشتری می‌خواهد پول خرید‌هایشان را از طریق همین خودپرداز به حسابش واریز کنند. البته که برخی مشتریان عطای خرید از او را به لقایش می‌بخشند و از کنار بساطش عبور می‌کنند.