افزایش قیمت گوشت؛ روایت شهروندان از صف برای گوشت‌های تنظیم بازار

تارا روشنی، شهروند خبرنگار

گوشت قرمز نسبت به سال گذشته همین موقع ۱۰۰ درصد گران شده است. با وجود واردات گسترده گوشت گوسفند و گوساله از سایر کشورها، این دو ماده پروتئینی به ترتیب با ثبت رکورد ۱۲۷.۶ و ۱۲۳ درصدی، هم‌چنان پرچم‌دار افزایش قیمت و دور از سفره‌های  مردم هستند. 

***

«مجید» از ساعت سه بعدازظهر در صف گوشت منتظر بوده تا نوبتش شود و گوشت ماهیانه مصرفی خانواده را بخرد اما حالا ساعت پنج است و بعد از دو ساعت در صف ماندن، فروشنده اعلام می‌کند: «گوشت گوسفند استرالیایی تمام شد، فقط مقداری ران و سردست کنیایی مانده و بعید است به همه برسد!» 

ظاهرا او دیگر حق انتخاب ندارد؛ یا باید بعد از دو ساعت انتظار، عطای گوشت خریدن را به لقایش ببخشد و باز فردا در صف بایستد تا گوشت مورد نظرش را به قیمت «تنظیم بازار» بخرد یا به همان نوعی که فروشنده اعلام می‌کند و البته مقدار کمتر قانع شود.

سیر صعودی قیمت دلار در سال‌های اخیر و وابسته بودن تامین نهاده مورد نیاز دام‌داری‌ها به واردات برای تامین خوراک دام موجب کاهش چشم‌گیر تولید انواع گوشت، به‌ویژه گوشت قرمز در داخل کشور و افزایش فزاینده قیمت آن شده است. برای همین دولت مجبور به وارد کردن گوشت از دیگر کشورها مانند استرالیا، کنیا، روسیه، پاکستان و... شد است تا بلکه بتواند هر طور که شده، قیمت این ماده پروتئینی را پایین نگه دارد. اما واقعیت بازار عرضه گوشت و قدرت خرید مردم حکایت دیگری دارد.

گوشت تنظیم بازار از گوشت‌های گوسفند و گوساله وارداتی است که در فروشگاه‌های زنجیره‌ای مانند «رفاه»، «دیلی مارکت»، «شیرین‌عسل»، «شهروند» و میادین تره‌بار عرضه می‌شود و به دلیل قیمت نسبتا پایین آن در مقایسه با قصابی‌ها، مشتری‌ زیادی دارد. به همین دلیل برای تهیه آن باید انتظار یکی دو ساعت در صف ماندن را داشت. 

خیلی‌ها، از جمله «علی‌اصغر ملکی»، رییس «اتحادیه گوشت گوسفندی تهران» معتقدند: «این گوشت‌ها اغلب میش هستند و بی‌کیفیت، وگرنه قیمت آن نصف گوشت‌های بازار داخلی نبود.» 

ملکی این گوشت‌ها را با خودروی «پراید» مقایسه کرده و گفته است: «هر چهار چرخی را نمی‌توان خودرو باکیفیت نامید؛ یکی پراید است و دیگری بنز!»

قیمت هر کیلو گوشت گوسفند تنظیم بازار بین۳۱۰ تا ۴۵۰ هزار تومان است. گوشت گوساله هم اندکی کمتر، در همین رنج قیمتی عرضه می‌شود. در حالی‌ که قیمت هر کیلو گوشت گوسفندی تولید داخل حدود هزار ۹۰۰ تا یک میلیون تومان است. 

خرید یک شقه گوسفند که بتواند مصرف حداقلی یک ماه یک خانوار چهار نفره را تامین کند، سه میلیون تومان آب می‌خورد. تهیه این میزان گوشت قرمز از فروشگاه‌های تنظیم بازار هم حداقل یک و نیم میلیون تومان هزینه‌بر است. 

همین موضوع باعث شده است به دنبال روند افزایشی قیمت انواع گوشت قرمز، سرانه مصرف امسال به حدود دو کیلوگرم برای هر نفر برسد. در حالی که حدود یک دهه پیش، یعنی سال ۱۳۹۰ این رقم ۱۳ کیلوگرم برای هر ایرانی بود.

«سازمان خواروبار کشاورزی سازمان ملل متحد» (فائو) سرانه مصرف گوشت قرمز سالانه هر فرد در غنا را ۹، گینه را ۵.۶، نیجریه را ۵.۸، هندوستان را ۵.۳، عراق را ۸.۷، تانزانیا را ۱۰، یمن را ۶.۱۴ و کره شمالی را ۸.۱۰ کیلوگرم اعلام کرده است.  

مقایسه این آمارها نشان می‌دهد میزان مصرف گوشت هر ایرانی از مردم کره شمالی که درگیر سخت‌ترین تحریم‌ها هستند و شرایط به شدت سخت اقتصادی را پشت سر می‌گذارنند و حتی از مردم درگیر جنگ در عراق و یمن، کشور پرجمعیتی مثل هندوستان و کشورهای آفریقایی تانزانیا، غنا و گینه هم کمتر است. 

در حالی‌ که گوشت یکی از مصرفی‌ترین محصولات پروتئینی در سراسر جهان به شمار می‌رود، «حسین دماوندی‌نژاد»، معاون امور تولیدات دامی وزارت جهادکشاورزی گوشت گوسفندی را کالای لوکس در جهان دانسته و گفته است: «در فرهنگ ما مردم علاقه زیادی به گوشت گوسفند دارند.»

«مهشید»، یکی دیگر از شهروندان تهرانی که موفق شده است از غرفه گوشت تنظیم بازار فروشگاه شهروند گوشت بخرد، می‌گوید: «همه گوشت‌های تنظیم بازار، خارجی هستند. رنگ این گوشت نسبت به گوشت‌هایی تولید داخل، تیره‌تر است. ظاهرش هم نشان می‌دهد کیفیت چندان مطلوبی ندارد اما چاره چیست؟ قیمت دو کیلو گوشت چرخ‌کرده مخلوط، دو کیلو خورشتی و مقداری هم ماهیچه حدود دو میلیون تومان شد. حال اگر می‌خواستم گوشت تولید داخل بخرم، این مقدار حدود پنج میلیون تومان می‌شد. خودم خانه‌دار هستم و حقوق همسرم حدود ۱۷ میلیون تومان است. هفت میلیون تومان آن برای اجاره خانه می‌رود و اگر قرار باشد پنج میلیون تومان هم گوشت بخریم، با داشتن یک بچه مدرسه‌ای، چه‌طور می‌توانیم با پنج میلیون تومان باقی‌مانده زندگی کنیم. مجبوریم ساعت‌ها در صف منتظر بمانیم تا این گوشت‌های بی‌کیفیت را بخریم و شکم خانواده را سیر کنیم.» 

آشفته بازار تولید گوشت قرمز و قیمت‌های سرسام‌آور آن، طمع سودجویان و کلاه‌برداران بازار را هم دو چندان کرده است. گشتی در اپلیکیشن «دیوار»، آگهی‌های گوشت گرم را با قیمت‌هایی حتی پایین‌تر از تنظیم بازار نشان می‌دهند. 

در یکی از این آگهی‌ها آمده است: «عرضه گوشت از کشتارگاه بدون واسطه: گوساله تیکه‌ای درجه بدون چربی کیلویی ۳۳۰ هزار تومان، فیله گوساله کیلویی ۷۳۰ هزار تومان و چرخ‌کرده درجه یک کیلویی ۲۲۰ هزار تومان».

اما این گوشت‌های بدون نام و نشان معلوم نیست چه‌طور تولید شده و به‌صورت غیرقانونی و غیربهداشتی به فروش می‌رسند. برخی آن‌ها را گوشت بز، میش و سایر حیوانات می‌دانند که نصیب طبقات کم درآمد و فقیر جامعه شده و حتی سر از رستوران‌ها و غذاخوری‌ها در می‌آورند. 

«افشین صدر دادرس»، رییس «اتحادیه دام سبک ایران» نیز به این موضوع واکنش نشان داده و گفته است: «برخی فروشندگان در حاشیه شهرهای بزرگ، به‌ویژه استان تهران، گوشت دام ماده و بز را به عنوان گوشت نر پرواری به فروش می‌رسانند. قیمت این گوشت‌ها نصف قیمت گوشت دام نر است و برخی از مصرف‌کنندگان از دیرپز بودن آن شکایت دارند.» 

این روزها که دلار حرکت رو به صعود خود را دوباره آغاز کرده و به محدوده ۶۰ هزار تومان رسیده است و هرچه به روزهای پایانی سال نزدیک‌تر می‌شویم، قیمت آن هم بالاتر می‌رود، شک نیست که باید منتظر افزایش انواع مایحتاج خوراکی وارداتی، از جمله گوشت قرمز باشیم؛ محصولی که همین الان هم از سفره خیلی‌ها پرکشیده است و فقط می‌توانند آن را از پشت شیشه قصابی‌ها به‌عنوان «کالایی لوکس» تماشا کنند.