به غریبه‌ها اعتماد کن تا در دنیای بهتری زندگی کنی!

قرار بود روزی یک کار نیک انجام دهیم و به آن افتخار کنیم. قرار بود پیرزنی را از خیابان رد کنیم و برای همسایه مریض نان بخریم. قرار بود از محنت دیگران بی‌غم نباشیم. قرار بود خودمان را جزیی از یک اجتماع بدانیم؛ مهربانی ببینیم و مهربانی کنیم. خیلی قرارها با خودمان داشتیم. اصلا قرار بود رتبه‌ما در«شاخص جهانی بخشش» بالاتر از این حرف‌ها باشد. حالا شاخص جهانی بخشش به کنار، قراربود خودمان خوشحال‌ترباشیم ازاین که مهربانیم.

این روزها کشف کرده‌ایم که یک شاخص جهانی هم برای بخشش و نیکوکاری هست که کشورها براساس معیارهای آن، رتبه‌بندی می‌شوند. این شاخص و گزارش کارکرد کشورها از سوی «بنیاد کمک‌های نیکوکارانه» منتشر می‌شود و امسال چهارمین گزارش این بنیاد منتشرشد. روشن است که نمی‌توان نتایج این تحقیق را قطعی و مطلق دانست. آن مهربانی‌های ریز و کوچکی که ما انجام می‌دهیم و با خط‌‌کش کمیت نمی‌شود اندازه‌اش گرفت را که نمی‌توان گذاشت در یک چارت.

بنیاد کمک‌های نیکوکارانه برای اندازه‌‌گیری کارهای نیکی که مردم سراسر جهان انجام می‌دهند سه معیار دارد و از راه نظرسنجی و پرسش از آدم‌های کشورهای مختلف این رتبه‌بندی‌ها را انجام و به مردم هر کشور یک رتبه و یک امتیاز می‌دهد. هدف این بنیاد، تقویت و گسترش نیکوکاری و از آن مهم‎تر، مشارکت اجتماعی است.

نیکوکاری قطعا بیش‌تر از کمک به یک موسسه خیریه و یا پختن نذری است. برای بنیاد کمک‌های نیکوکارانه، نخستین معیار این است که آیا آدم‌ها از پول خود می‌گذرند و آن را برای یک کار خیر مصرف می‌کنند. دومین معیار، وقت آدم‌هاست؛ این که آیا آدم‌ها حاضرند ساعت‌هایی از عمرشان را صرف کاری کنند که خیرش به دیگران می‌رسد. این ساعت‌ها حتما لازم نیست در یک موسسه خیریه و یا به تهیه غذای نذری صرف شود. راه‌های بسیار دیگری هم هست. می‌شود در امور محله مشارکت کرد و یا در یک سازمان غیر دولتی کار داوطلبانه کرد؛ از آموزش به کودکان کار گرفته تا پاک‌سازی ساحل دریا و یا حتی همکاری با یک حزب سیاسی.

این آخری شاید به نظر خیلی از ما دیگر کار نیکو به حساب نیاید، ولی مگر احزاب سیاسی قرار است رسالتی به غیر از ارایه و اجرای بهترین شیوه‌ها برای رشد، توسعه و سعادت یک اجتماع داشته باشند؟

معیار سوم این است که آیا آدم‌ها در یک ماه گذشته به یک غریبه کمک کرده‌اند. این آخری شاید از همه مهم‌تر باشد! این که در یک روز بارانی، غریبه‌ای را به مقصدش برسانی، داروهای یک ناآشنا را برایش بخری و یا همراه با آن کسی که آدرسی می‌پرسد بروی تا به مقصدش، که خلاف جهت مسیرت بوده، برسد. این معیار سوم مهم است برای این که همه آدم‌های غریبه یک اجتماع به شکلی، آشناهای ما هستند. اگر خودمان را جزیره‌‌ای تنها در میانه دریا نبینیم، باور داشته باشیم که هر اجتماع مجمع‌الجزایری از آدم‌هاست که با کنارهم بودن آن‌ها هویت می‌یابد، آن وقت غریبه‌ها هم آشنا هستند چون عضو همان اجتماع انسانی‌ به شمار می‌روند که ما هم هستیم. ولی از همه مهم‌تر این است که کمک به یک غریبه حکایت از اعتماد می‌کند. مگر می‌تواند اجتماع موفق و سالمی را تصور کرد که در آن به هم اعتماد نداشته باشند. هرچه میزان این اعتماد بیش‌تر باشد، آدم‌ها هم آرام‌تر و شادترند.

در جدیدترین گزارش بنیاد کمک‌های نیکوکارانه که امسال تهیه شد، با انجام بیش از نیم میلیون مصاحبه، از مردم بیش از۱۳۰کشور سوال شد که چه کار نیکی در یک ماه قبل انجام داده‌اند. گزارش امسال نشان داد که اگرچه سرعت رشد اقتصادی دنیا کندتر شده، میزان مشارکت مردم دنیا در کل افزایش یافته است.

خبرخوب این است که در معیار آخر، یعنی کمک به غریبه‌ها، هم‌چنان رشد می‌بینیم و آدم‌های بیش‌تر و بیش‌تری در دنیا هستند که در صورت دیدن نیاز یک غریبه، آماده کمک هستند. با وجود این که در کل، آدم‌ها وقت کم‌تری برای مشارکت دارند (شاید چون مجبورند بیش‌تر از گذشته کار کنند) و یا پول کم‌تری برای خیریه می‌دهند (چون شرایط اقتصادی سخت‌تر شده)، ولی درصد آدم‌هایی که آماده‌ کمک به غریبه‌ها هستند نسبت به پنج سال قبل، دودرصد بیش‌تر شده است. البته می‌توان بدبین بود و فکر کرد دلیل آن این است که از حلقه آشنایان‌مان دارد کاسته می‌شود. زمانی همه همسایه‌های کوچه و محله‌مان را می‌شناختیم، ولی الان حتی همسایه آپارتمان روبه‌رویی را شاید هیچ وقت نبینیم.

در نقشه‌،‌ امسال در میان کشورهایی که در آن‌ها پرسش‌ها انجام شد و براساس آن‌ها رتبه‌بندی‌ها صورت گرفت، ایران نیست. ولی در نقشه سال گذشته، مردم ایران در جایگاه دوازدهم ایستاده بودند. دو سال قبل اوضاع برای ما قدری فرق می‌کرد و آن پایین‌های جدول بودیم. ایرانی‌ها در سال ۱۳۹۰ در رتبه ۹۱ قرار گرفتند. بد نیست فکر کنیم آن سال ما را چه شده بود!

اوضاع و احوال کشورها را هم می‌شود تا حدی با این رتبه‌بندی‌ها رصد کرد. مردم همسایه غربی‌ما، یعنی عراق، دوران بسیار سختی را در این سال‌ها گذرانده‌اند. رتبه عراقی‌ها دو سال پیش ۱۱۴بود که نشان از وخامت اوضاع در این کشور، مشکلات مردم و از همه مهم‌تر، کم شدن میزان اعتماد بین آدم‌ها دارد. هنوز هم وضع خیلی خوب نیست، ولی عراقی‌ها سال قبل در رتبه ۹۱ قرار گرفتند و امسال به ۸۹ رسیدند.

امسال مردم امریکا رتبه اول را به دست آوردند و مردم میانمار یا همان برمه به جایگاه دوم صعود کردند  و در کنار مردم کانادا و نیوزلند قرار گرفتند. امسال بیش از 85درصد میانماری‌ها گفته بودند که برای امور خیریه پول داده‌اند. وضع اقتصادی مردم این کشور در قیاس با خیلی از کشور‌های دنیا خوب نیست، ولی این درصد بالا نشان می‌دهد که آن‌ها امیدوارند و تلاش می‌کنند به همدیگر کمک کنند. میانماری‌ها شاید به اندازه نیوزلندی‌ها و کانادایی‌ها به غریبه‌ها کمک نمی‌کنند، که البته دلیلش می‌تواند این باشد که ساختار اجتماعی این سه کشور با هم فرق می کند، ولی در کار داوطلبانه امسال، پا به پای آن‌ها وقت گذاشته‌اند. مردم میانمار نه تنها شاهد بلکه بازیگر تحولات سیاسی بزرگی در یکی دو سال اخیر بودند و جایگاه امروزشان در این رتبه بندی می‌تواند حکایت از این داشته باشد که میانماری‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که تنها با کنار هم بودن، به هم کمک کردن و خود را عضوی از یک اجتماع دیدن است که می‌شود فردایی بهتر از امروز داشت.

در آخر این نوشته می‌خواهیم شما را یک جای دیگر بفرستیم. شما چه کمکی می‌توانید به او و به این کارزار فیس‌بوکی کنید؟ آیا در این‌جا یک مشکل بزرگ اجتماعی نمی‌بینید؟ می‌شود که فردایی بهتر داشت؟ روی این جمله کلیک کنید!