close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
بلاگ

جعل واقعیت‌ها و تحریف‌‌های تاریخی در سریال «شهرزاد»

۱۴ آذر ۱۳۹۴
حسین نوش‌آذر
خواندن در ۵ دقیقه
شهرزاد: یک زن آگاه در روابط قجری
شهرزاد: یک زن آگاه در روابط قجری
بزرگ آقا: پدر مقتدر
بزرگ آقا: پدر مقتدر
قباد: عرق‌خور، فاسد و غاصب
قباد: عرق‌خور، فاسد و غاصب
فرهاد: روزنامه‌نگار منفعل و افسرده
فرهاد: روزنامه‌نگار منفعل و افسرده

مجموعه ویدیویی «شهرزاد» که تاکنون هفت قسمت از ۲۶ قسمت آن به نمایش درآمده، روایتی تحریف‌شده از سال‌های بعد از کودتای ۲۸ مرداد را در قالب یک «ساگای خانوادگی» به دست می‌دهد. هدف این است که تماشاگر ایرانی گسست‌های فرهنگی را به شکل یک پیوستگی فرهنگی ببیند، دستاوردهای انقلاب مشروطه به عنوان یک انقلاب سکولار را فراموش کند و تاریخ یک قرن را از دریچه ۳۶ سال که از انقلاب ایران می‌گذرد تماشا کند.

مجموعه ویدیویی «شهرزاد» که ابتدا قرار بود با نام «روزی روزگاری عاشقی» پخش شود، در سال ۹۳ به کارگردانی حسن فتحی و با تهیه‌کنندگی محمد امامی ساخته شده .تبلیغات زیادی  هم پیرامون این مجموعه ویدیویی انجام شده است:

 پیش از عرضه این مجموعه در شبکه نمایش خانگی، در خیابان‌های تهران عده‌ای با آرایش و پوشش گنده‌لات‌ها پوسترهای این مجموعه را پخش کردند. نشست خبری دست‌اندرکاران این مجموعه در تهران هم پربازتاب بود. این سریال به طور همزمان در آلمان نیز نمایش داده می‌شود و به همین مناسبت در مهر ماه سال جاری بازیگرانش در شهر کلن روی فرش قرمز آمدند. علاوه بر این تبلیغات، همزمان با پخش سومین قسمت از این مجموعه، نمایشگاه عکسی از برخی نماهای فیلم در گالری پردیس سینما ملت در تهران برگزار شد.

بازیگران توانا در یک مجموعه خوش‌ساخت

اما آنچه که این سریال را محبوب کرده است، تبلیغات نیست، بلکه حضور بازیگران توانایی مانند علی نصیریان، ترانه علیدوستی، شهاب حسینی و مصطفی زمانی در این فیلم و کارگردانی و صحنه‌آرایی ماهرانه حسن فتحی در قالب یک داستان عشقی است که با وجود آنکه به ظاهر در سال‌های بعد از نهضت ملی نفت ایران اتفاق می‌افتد، اما تماشاگر اگر مایل باشد، می‌تواند تخیل کند و گمان ببرد که داستان فیلم چندان هم دور از سال‌های بعد از نهضت سبز نیست. این نکته باعث شده که بسیاری از روزنامه‌نگاران و روشنفکران و دانشجویان نیز این مجموعه را بپسندند و به همین جهت در شبکه‌های اجتماعی هم بازتاب‌ خوبی داشته است.

همه این‌ها باعث شده که این بحث دربگیرد که آیا شبکه پخش خانگی از تلویزیون دولتی ایران در تولید مجموعه‌های مشابه موفق‌تر عمل نمی‌کند؟ این بحث از این نظر اهمیت دارد که شبکه پخش خانگی زیر نظر ارشاد اسلامی فعالیت می‌کند، تلویزیون دولتی ایران بر اساس رهنمودهای رهبر جمهوری اسلامی و به شکل بخشنامه‌ای و سازمانی. این بحث اما انحرافی‌ست. بحث اصلی به گمان من این است که تا چه حد تاریخ در رمان‌ها و فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی از جمله در همبن سریال «شهرزاد» تحریف می‌شود و هدف دستگاه سانسور از جعل واقعیت‌ها چیست؟

جعل واقعیت‌ها و تحریف تاریخ

در مجموعه ویدیویی «شهرزاد» از کودتای ۲۸ مرداد جز چند نفربر نونوار ارتشی و چند سرباز که در خیابان‌های یک شهر بی‌نام و نشان در آمد و شدند، خبر و نشانی نیست. یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخی در آن دوران محاکمه دکتر محمد مصدق در محکمه نظامی بود که در روز یکشنبه ۱۷ آبان ۱۳۳۲ در سلطنت‌آباد در شمال شرقی تهران آغاز شد. سرهنگ جلیل بزرگمهر وکالت مصدق را به عهده داشت و مجموعه دفاعیات مصدق را هم در کتابی که یکی از مهم‌ترین اسناد تاریخ معاصر ایران به شمار می‌آید منتشر کرده است.

سرهنگ نعمت‌الله نصیری، سرتیپ حسین آزموده، سرگرد بلاری (محافظ مصدق در زندان)، سرلشکر میرجلالی، دریادار نصیر زند، سرتیپ معین‌پور، سرتیپ تقی ریاحی، سرتیپ آزموده از جمله مقامات لشکری بودند که در شکل‌ بخشیدن به تاریخ آن سال‌ها نقش ایفا کردند. از این شخصیت‌ها در «شهرزاد» هیچگونه نشانی نمی‌بینیم.

سازمان نظامیان حزب توده ایران بعد از کودتا متلاشی شد. اداره اطلاعات شهربانی ۶۰۰ افسر توده‌ای و از جمله خسرو روزبه را دستگیر کرد. بسیاری از این افسران اعدام و برخی زندانی شده‌اند و عده‌ای هم به اتحاد جماهیر شوروی گریختند. آز آن‌ها هیچگونه نام و نشانی در سریال «شهرزاد» دیده نمی‌شود.

از شخصیت‌های ادبی تأثیرگذار در آن زمان، کسانی مانند سعید نفیسی، علی دشتی، عباس اقبال، علی اکبر سیاسی، نیما یوشیج و بسیاری دیگر از نویسندگان و شاعران اثرگذار در آن دوران هم نشانی نمی‌بینیم.

از کافه‌ها و کاباره‌ها و رستوران‌هایی مهمی مانند «پولونیا» که توسط زنان لهستانی اداره می‌شد و پاتوق اعیان و اشراف بود، از مهم‌ترین محله تهران، دزاشیب که خانه بسیاری از متمولان آن دوران در آن قرار داشت هم اثری نیست. به یک معنا و در یک کلمه: داستان فیلم در یک مکان بی‌نام و نشان و در یک زمان مجهول اتفاق می‌افتد. به جای ارجاعات تاریخی که می‌تواند به چنین فیلمی جنبه مستند بدهد و باورپذیری آن را افزایش دهد، داستان در چاردیواری بسته یک خانواده ایرانی اتفاق می‌افتد با «بزرگ آقا»‌یی که ظاهراً با شهربانی زد و بندهایی دارد، متنفذ است و از نفوذ خود برای گسترش و بقای خانواده‌اش استفاده می‌کند.

انفعال فرهاد، فساد قباد، آگاهی شهرزاد

منفعل‌ترین شخصیت مجموعه «شهرزاد» تا این لحظه همانا «فرهاد» است. او روزنامه‌نگاری‌ست پریشان‌حال با لب‌های داغمه‌بسته و چشمان گریان که به زنی به نام شهرزاد دل بسته و «بزرگ آقا» عروس او را با دسیسه و حیله از چنگش درمی‌آورد و او را به اجبار به عقد دامادش قباد درمی‌آورد که بقای خانواده‌اش را تضمین کرده باشد. قباد که ابتدا در داستان حضوری منفعل دارد، ظاهراً بی‌بند و بار و عرق‌خور و خوشگذران است. او اما اتفاقاً در مقایسه با فرهاد روزنامه‌نگار و روشنفکر پرخون‌تر و فعال‌تر جلوه می‌کند.  

پوشش و آرایش زنان در سریال «شهرزاد» قجری‌ست، لباس مردان فرنگی. «شیوه زندگی» هم مبتنی بر شیوه مرسوم اسلامی در این سال‌هاست: چند همسری و تبعیض‌های جنسیتی.

لحن شخصیت‌ها و واژگانی هم که آن‌ها به کار می‌برند، همه امروزی‌ست. مثل این است که تاریخ در همین ده سال گذشته منجمد شده باشد.

«شهرزاد» هم به عنوان یک زن قوی، آگاه و تحصیلکرده با بازی بسیار خوب ترانه علیدوستی یک زن امروزی ایرانی می‌تواند باشد که برای برابری و به دست آوردن حقوق شهروندی تلاش می‌کند.

به این ترتیب در یک فیلم تاریخی، تاریخ در حصار چاردیواری خانه‌ها اتفاق می‌افتد. مثل این است که انقلاب مشروطه هرگز اتفاق نیفتاده. تاریخ ایران با آخوندها آغاز شده و با آخوندها هم به پایان می‌رسد.

ثبت نظر

iran2000
۱۴ آذر ۱۳۹۴

shoma faghat mokhalefin age tarif shode rastesho Bégin masalan dar serial kimia izogame poshtebam ra tahrif mikhanid vaghean mozheke dalayeleton etefaghan kimia kheili khobe neshon mide nasle shoma mesle ahmaghha va bedone inke befahmand Khomeiny chi mige faght bé khatere hayajan va ya adamai hamchon kimia va baradare sh chon az jame dostan tard shode bodan ghatiye enghelabion shodan va harfaye arash kamelan vagheiyat dare ke dar morede enghelab mizane natijasho darim mibinim va ya neshon mide baraye zede sarmayedari enghelab kardin ke alan enghelabion sarmayedarane milyardie keshvar hastan ba nefrat o gharaz matlab nanevisin ba vagheiyat o estedlal benevisin albate estedlalhai hamchon izogam na
Dar zemn on zaman ipon dar khanehaye iran bod na dar hamashon vali vojod dasht inam ye dalile mozheke tahrifeton bod dar on zaman ma aber bank dashtim iphon jaye khod dare akse tablighate aber bank o gooya dar ghesmate matalebe didani zade
... بیشتر

ویدیو روز

از فرش تا عرش

۱۴ آذر ۱۳۹۴
خواندن در ۱ دقیقه
از فرش تا عرش