اتحادیه اروپا «ابرآروان»، شرکت فعال در زمینه پروژه «ابر ایران» را که به دستور «علی خامنه‌ای» راه‌اندازی شده است، از فهرست تحریم ناقضان حقوق بشر در جمهوری اسلامی خارج کرد. ابرآروان چه می‌کند و چرا تحریم شده بود؟
****
لغو تحریم شرکت «ابرآروان» با امضای «حاجا لحبیب»، وزیر خارجه بلژیک و رییس دوره‌ای شورای وزیران اتحادیه اروپا انجام شده است. پیش از این، صدور ویزا برای «علیرضا زاکانی»، شهردار تهران، اقدامات خانم لحبیب را خبرساز کرده و تا آستانه استیضاح او پیش رفته بود.
ابرآوران هنوز از سوی ایالات متحده تحت تحریم‌های حقوق بشری جمهوری اسلامی قرار دارد اما به شکل غیرمنتظره‌ای از فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا بیرون آورده شد.
ابرآروان چیست و چه اتهامی متوجه آن است؟
آبان ۱۴۰۱، در اوج اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» در ایران، اتحادیه اروپا یک شرکت فناوری اطلاعات را مورد تحریم‌های حقوق بشری خود قرار داد. نام این شرکت، ابرآروان یا «آروان کلاود» است که بعد از اعتراضات آبان ۱۳۹۸ و قطعی گسترده اینترنت بر سر زبان‌ها افتاد.
این شرکت مدعی است که اولین شرکت توزیع محتوا در ایران است و داده‌های کاربران را روی سرورهای مخصوص نگه‌داری می‌کند. اما فعالان آزادی اینترنت و کاربران شبکه‌های اجتماعی می‌گویند ابرآروان از طریق فعالیت‌هایش در سرکوب شهروندان ایرانی، هم در فضای اینترنت و هم در فضای حقیقی، با فراهم کردن امکان مرتبط ماندن نیروهای سرکوب با هم، نقش داشته است.
مدیران و اعضای ابرآروان اما این موارد را «اتهام» و «شایعه» می‌خوانند و تاکید می‌کنند آن‌ها صرفا تولیدکننده محصول هستند و در مورد چگونگی استفاده از آن مسوولیتی ندارند.
با این وجود، مهر ۱۴۰۱ بود که هم‌زمان با اختلال شدید در دسترسی شهروندان به اینترنت در نقاط مختلف ایران و فیلتر شدن دو پلتفرم محبوب شبکه‌های اجتماعی، یعنی «اینستاگرام» و «واتس‌اپ»، گزارشی تحقیقی از سوی یک موسسه تحقیقاتی و دو رسانه آلمانی زبان اعلام کرد ابرآروان و شرکت صوری اروپایی وابسته به آن، «سافت‌کلود»، تحریم‌های امریکا را دور می‌زنند.
در میان همراهی‌های شکل‌گرفته با معترضان خشمگین و دادخواه ایران، «آنالنا بربوک»، وزیر خارجه آلمان در یک برنامه تلویزیونی در ۲۸مهر۱۴۰۱ اعلام کرد دولت این کشور در حال بررسی ارتباط سافت‌کلود که در دوسلدورف آلمان فعالیت دارد، با جمهوری اسلامی است تا مشخص شود این شرکت چه نقشی در سرکوب فضای مجازی در ایران داشته و دارد.
پس از آن بود که نام ابرآروان به‌عنوان یک شرکت تامین زیرساخت‌های ابری و انتقال محتوای شبکه به‌‌نام یکی از کاندیداهای تحریم‌های اتحادیه اروپا در کنار نهادهایی چون «پرس تی‌وی» که با تهیه و پخش اعترافات اجباری و «پلیس فتا» که در شناسایی و بازداشت کاربران معترض نقش دارد، مطرح و سپس در روز دوشنبه۲۲ آبان ۱۴۰۱ وارد لیست تحریم‌های اتحادیه اروپا شد.
حالا اتحادیه اروپا نام این شرکت را از لیست تحریم‌های خود خارج کرده و امضای وزیر خارجه بلژیک، «حاجا لحبیب» که پیش از این نیز در جریان صدور ویزا برای «علیرضا زاکانی»، شهردار تهران و سفر او به بلژیک و در نتیجه بازداشت خانواده‌های شهروندان معترض به حضور او مورد انتقادهای جدی قرار گرفته بود، پای این سند است. لحبیب رییس دوره‌ای شورای اتحادیه اروپا است که مشخصا درباره وضع تحریم‌های این بلوک تصمیم‌گیری می‌کند.
با این‌وجود، این شرکت هنوز در لیست تحریم‌های ایالات متحده قرار دارد و فعالیت‌های آن و شرکت‌ها و اشخاصی که با آن در ارتباط هستند، محدود خواهند شد.
میراث‌دار خامنه‌ای، ابزار سرکوب و سانسور در ایران
با انتشار خبر تحریم شرکت ابرآروان توسط اتحادیه اروپا در آبان ۱۴۰۱، این شرکت در بیانیه‌ای اعلام کرد در جنگ رسانه‌ای در مقابل شایعه‌ها و جعل واقعیت شکست خورده و نتوانسته است از حقانیت خود دفاع کند.
ابرآروان تاکید کرد اتهاماتی که اتحادیه اروپا بر اساس آن‌ها این شرکت را تحریم کرده بود، از طریق شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها، بدون شواهد محکم بوده و آن قدر تکرار شده تا مبنایی برای «تحریم ناعادلانه» علیه این شرکت شده‌اند.
اشاره ابرآروان احتمالا به گزارشی بود که در اواخر مهر۱۴۰۱ توسط یک سازمان تحقیقاتی آلمانی به نام «کارکتیو» و دو رسانه آلمانی به نام‌های «نتس پولتیک» و «تاز» منتشر شد.
در این گزارش، با استناد به برخی گزارش‌های تحقیقی انجام شده در رسانه‌های فارسی زبان، از جمله «بی‌بی‌سی فارسی» و وب‌سایت «فکت‌نامه»، آمده بود که ابرآروان به‌عنوان یکی از پیمان‌کاران پروژه «ابر ایران» است که به دستور «علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی، بعد از اثبات ناکارآمد بودن شبکه ملی اطلاعات در زمان قطعی اینترنت در آبان ۱۳۹۸ راه‌اندازی شد.
گزارش بی‌بی‌سی فارسی بعد از وقوع یک حمله هکری به ابرآروان و افشای برخی اطلاعات در اسفند ۱۳۹۹ منتشر شد. در این گزارش آمده بود که در دی ۱۳۹۹، وزارت ارتباطات ایران از یک قرارداد دو هزار و ۴۰۰ میلیارد تومانی با مشارکت ابرآروان و یک شرکت دیگر خبر داده و این پروژه بزرگ با نام ابر ایران قرار است به توسعه شبکه ملی اطلاعات کمک کند.
در این گزارش گفته شده بود که به کمک این شبکه، مقام‌های ایرانی می‌توانند دسترسی کاربران به اینترنت جهانی را قطع کنند و تنها شبکه‌ای داخلی را در اختیارشان بگذارند.
در فکت‌نامه نیز تنها با بررسی شواهد و مدارک رسمی منتشر شده از سوی دولت، عنوان شده بود که ابرآروان به‌عنوان یکی از پیمان‌کاران «کنسرسیوم اپراتور ابر جنوبی»، با شرکت مادر خود به نام «فناپ» که در زمینه خدمات ذخیره سازی ابری فعالیت دارد، در پیشبرد پروژه ابر ایران مشارکت داشته است.
ابر ایران یک پروژه حکومتی است که دو کنسرسیوم ابر جنوبی و شمالی آن امکان ادامه فعالیت به سیستم‌های داخلی و خودی حکومت را در صورت قطع ارتباط شبکه ایران، با شبکه جهانی میسر می‌کند.
اما فعالان آزادی اینترنت به نکات دیگری هم اشاره دارند و آن را گواه وابسته بودن این شرکت به حکومت و همکاری آن برای سرکوب فضای اینترنت و جلوگیری از دسترسی شهروندان به جریان آزاد اطلاعات می‌دانند؛ برای مثال، شرکت ابرآروان در جریان اعتراضات آبان ۱۳۹۸ و قطعی سراسری اینترنت بیانیه‌ای صادر کرد و در آن از کسب و کارها و مردم خواست برای جلوگیری از تکرار قطع شدن اینترنت و تداوم فعالیت روزمره خود در جریان اعتراضات، به ابرآروان بپیوندند.
پیش از این، «سیامک آرام»، استاد علوم داده‌ها در امریکا با اشاره به این بیانیه به «ایران‌وایر» گفته بود: «مقامات و مسوولان این شرکت بیانیه دادند و ما می‌دانیم که افراد معمولی در ایران نمی‌توانند در این موارد موضع‌گیری بکنند.»
یا این که توییت‌های برخی کارکنان این شرکت در روزهایی که شهروندان ایران در آبان ۱۳۹۸ با گلوله کشته می‌شدند، به سرعت در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شدند. در یکی از این توییت‌ها، «محمدعرفان شمسی»، از اعضای شرکت ابرآروان در حساب کاربری «ایکس» (توییتر سابق) خود نوشته بود: «خوشحالم که سفر شمال را کنسل کردم و در شرکت موندم تا چند صد کسب و کار داخلی سرویس‌شان همچنان بالا باشد و به اینترنت دسترسی داشته باشند.»
در زمان اعتراضات سراسری آبان ۱۳۹۸، نهادهای دولتی و حکومتی و خبرگزاری‌های رسمی در ایران که بخشی از جریان پروپاگاندای حکومت هستند، دسترسی به اینترنت داشتند و شهروندان عادی و کسب و کارهای‌شان از دسترسی به اینترنت کاملا محروم بودند.
قطعی اینترنت در روزهای آخر آبان همین سال به‌حدی گسترده بود که توییت «محمد مساعد»، روزنامه‌نگاری که بعد بابت انتشار همین توییت بازداشت و ناچار به ترک ایران شد، واکنش‌های بسیاری را حتی در میان سیاست‌مداران غربی و امریکایی در برداشت. او نوشته بود: «تق تق، سلام جهان آزاد. من چهل و دو پروکسی استفاده کردم تا این را بنویسم. میلیون‌ها ایرانی اینترنت ندارند.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر