«من به‌خاطر تُرک بودن به پزشکیان رای نمی‌دم، بلکه به‌خاطر اینکه او اگر انتخاب شود، رییس‌جمهوری اقلیت ستم کشیده و تبعیض دیده این کشور خواهد بود. شاید اگر کاندیدایی با این اوصافی که در پزشکیان هست، از بین بلوچ‌ها و کُردها هم بود، حتما به آن‌ها هم رای می‌دادم، چون درد ما در این سرزمین مشترک است؛ درد تبعیض.» این را «زهرا م شهرود»، ساکن زنجان به «ایران‌وایر» می‌گوید.
****
از زمانی که صلاحیت «مسعود پزشکیان» برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری جانشینی «ابراهیم رئیسی» تایید شده است، برخی معتقدند او که در مهاباد به دنیا آمده و تحصیلات دانشگاهی را در تبریز ادامه داده و نماینده پنج دوره مجلس شورای اسلامی از حوزه‌های انتخابیه تبریز، آذرشهر و اسکو بوده، شانس کسب آرای شهروندان تُرک و کُرد را بیش از دیگر کاندیداها دارد. شهروندان در‌این‌باره چه می‌گویند؟
امیدی به تغییر هست؟
«ادریس»، شهروند اهل بوکان معتقد است کاندیداهایی که از فیلتر نظام عبور می‌کنند، فرزند خلف همین رژیم هستند: «هیچ امیدی به تغییر ندارم، به همین دلیل در انتخابات شرکت نمی‌کنم.»
او به «ایران‌وایر» می‌گوید: «۲۰ سال است لیسانسم را گرفته‌ام. الان مغازه دارم؛ کاری که اگر دانشگاه هم نمی‌رفتم، می‌توانستم داشته باشم. تُرک و یا کُرد بودن یک کاندید تاثیری در رای دادن من ندارد. کلا وضعیت اسفبار خودم را سیاست‌های همه مسوولانی میدانم که الان یک عده از آن‌ها کاندید هستند.»
«مصطفی» هم که اهل تبریز است، با اشاره به اینکه در انتخابات شرکت نمی‌کند، به ایران‌وایر می‌گوید: «من ۴۰ سالم هست، این وضع شهری است که پزشکیان نماینده‌اش است. چرا باید خودمان را گول بزنیم که او متفاوت است. من معتقدم کسی که متفاوت است، اصلا محال است این همه در سیاست بتواند دوام بیاورد, مگر اینکه آدم رژیم باشد.»
پزشکیان در انتخابات مجلس دوازدهم که با تحریم گسترده توسط مردم در کل کشور روبهرو شد، نفر دوم حوزه انتخابیه خود شد. او در دوره یازدهم ۱۶ هزار رای بیشتر از دوره دوازدهم مجلس کسب کرده و نفر اول حوزه انتخابیه تبریز بود.
«صیاد» اصالتا شبستری و ساکن تبریز است. او می‌گوید: «هرچند من قصدی برای شرکت در انتخابات ندارم، ولی خیلی از دوستان و آشنایان که در انتخابات چند ماه پیش می‌گفتند اصلا در هیچ انتخاباتی شرکت نمی‌کنند، بعد از تایید صلاحیت پزشکیان خوشحال هستند و می‌گویند به او رای می‌دهند.»
پزشکیان بعد از ثبت‌نام برای انتخابات ریاست‌جمهوری در این دوره گفت: «برای اینکه بتوانم به شکل‌گیری مشارکت پرشور در انتخابات کمک کنم، وارد عرصه انتخابات شدم.»
«سمیه» خانوادهاش در مهاباد زندگی می‌کند، ولی خودش ساکن تهران است. او می‌گوید: «من تازه فهمیدم که پزشکیان متولد مهاباد است. نمیدانم، شاید به او رای بدهم. یک روزنه امیدی است که شاید کمی فضا تلطیف شود.»
«حسین» در ارومیه زندگی می‌کند و می‌گوید: «در انتخابات گذشته به همتی رای دادم و این دفعه هم حتما به پزشکیان رای میدهم. حداقلش این است که فکر میکنم مثل بقیه دروغ نمی‌گوید.»
او در پاسخ به این سوال ایران‌وایر که آیا تُرک بودن پزشکیان در تصمیم او تاثیری دارد، می‌گوید: «اگر کاندیدای غیرتُرک بود، رای نمی‌دادم.»
پزشکیان در حمایت از زبان تُرکی و یا مسایل مربوط به تیم فوتبال تراکتور و دریاچه ارومیه بارها موضع‌گیری کرده است. او در نشست علنی مجلس در تاریخ ۷اسفند۱۳۹۴ گفت: «از اینکه خدا من را تُرک آفریده، شاکر هستم و هیچ‌کس حق ندارد زبان و فرهنگ تُرک‌ها را مسخره کند. تُرک‌ها و سایر اقوام ایران طبق اصل ۱۵ قانون اساسی باید بتوانند در مدارس به زبان خودشان بنویسند، حرف بزنند و یاد بگیرند.»
شاید وایرال شدن این سخنان پزشکیان در شبکه‌های اجتماعی بتواند به انتخابات در بین اتنیک‌ها شور و هیجان ببخشد و میزان مشارکت را بالا ببرد. با‌این‌حال، بیشتر افرادی که با ایران‌وایر گفت‌وگو کرده‌اند، می‌گویند پس از اعتراضات گسترده چند سال اخیر و سرکوب شدید معترضان، دیگر امیدی به تغییر از طریق انتخابات ندارند.
اگر پزشکیان بگوید همه‌مان دزد هستیم، پیروز می‌شود
«ابراهیم ساوالان»، نویسنده و فعال مدنی آذربایجانی در حساب فیسبوک خود بعد از تایید صلاحیت پزشکیان و واکنش تُرک‌ها نوشته است: «فضای عمومی پرشور و عحیبی به نفع پزشکیان شکل گرفته است و در همین چند ساعت نزدیک پنج جلسه عمومی، هرکدام با تعداد نفرات بیشتری برای حمایت از پزشکیان در مشکین برگزار شده است. فرهنگیان و معلمان نیز جلسه عمومی بزرگی را هماهنگ کرده‌اند و فعالان سیاسی شهر نیز هماهنگ می‌کنند تا کارهای ستادی را بین خود تقسیم کنند؛ حتی آنان که تا چند روز پیش تمایلی به رای‌گیری نشان نمیدادند.»
این نویسنده می‌گوید: «به نظرم اگر پزشکیان در مناظره‌ها، پزشکیان همیشگی باشد و قلدرانه زاکانی را بکوبد و خفه‌اش کند، تحریمی‌ها رای می‌دهند و پزشکیان پیروز می‌شود. ولی اگر به هر دلیلی محافظه‌کاری کند، نمی‌تواند جنب‌و‌جوش لازم برای پیروزی را ایجاد کند. پزشکیان همیشگی در مناظره عالی است و آن‌ها حریفش نیستند و فقط کافی است بگوید همه‌تان دزدید یا اصلا خودش را هم با آن‌ها جمع بسته و بگوید همه‌مان دزدیم.»
در روزهای اخیر، فعالان سیاسی روی سخنوری و تسلط پزشکیان به نهج‌البلاغه بسیار تاکید کرده‌اند. به نظر می‌رسد او می‌تواند در مناظره‌های انتخاباتی نقش مهمی ایفا کند.
ابراهیم ساوالان، نویسنده و فعال مدنی آذربایجان در مورد تاثیر پزشکیان برای افزایش مشارکت در بین ترک‌ها می‌گوید: «خیلی بیشتر از آنچه که فکر می‌کنیم، به‌خاطر پزشکیان به صندوق برمی‌گردند. فراموش نکنیم که در ماجرای رئیسی و همتی کسی باورش نمی‌شد که همتی بتواند رئیسی را شکست دهد و اگر به چنان باوری می‌رسیدند، کار برای رئیسی سخت می‌شد. ولی کسانی که در برابر پزشکیان هستند، چنان غولی نیستند که آن‌ها را شکستناپذیر بدانیم و این کار پزشکیان را برای بسیج مردمی راحت‌تر می‌کند. به نظرم نظام با ریاست‌جمهوری پزشکیان هم زیاد مشکل نخواهد داشت.»
«رضا طالبی»، پژوهشگر در «دانشگاه لایپزیگ» و تحلیلگر سیاسی تُرک در گفت‌وگو با ایران‌وایر، در مورد تایید صلاحیت پزشکیان می‌گوید: «پزشکیان قبلا که در انتخابات مجلس رد صلاحیت شده و خامنه‌ای گفته بود که تجدیدنظر شود. برای تایید صلاحیت پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری هم این خواسته علی خامنه‌ای بود که مشارکت در انتخابات را بالا ببرد. من فکر میکنم که پزشکیان نفر مورد تایید بیت است، نه جلیلی و قالیباف که در سالهای اخیر نشان داده‌اند نامزدهای ضعیفی هستند و پایگاه اجتماعی گسترده‌ای ندارند.»
طالبی با اشاره به نزدیکی بیت و پزشکیان می‌گوید: «گروههایی از حوزه پشت قالیباف و جلیلی هستند که برای دوران پسا‌خامنه‌ای برنامهریزی دارند، ولی پزشکیان چنین خطری برای خامنه‌ای ندارد. پزشکیان با اینکه فردی نزدیک به اصلاح‌طلبان شناخته می‌شود، ولی همانقدر که اصولگرا نیست، همان قدر هم اصلاح‌طلب نیست؛ ولی پایبند به مبانی انقلاب اسلامی و نزدیک به مسعود خامنه‌ای، پسر علی خامنه‌ای است.»
این پژوهشگر در مورد بالا رفتن مشارکت در انتخابات در بین تُرک‌ها به ایران‌وایر می‌گوید: «شابد بتوان گفت که مساله اتنیکی هم در بالا بردن مشارکت تاثیرگذار باشد؛ به‌عنوان مثال، مساله ترک/فارس می‌تواند مشارکت را بالا ببرد و خود خامنه‌ای هم در واقع خواهان این است. حاکمیت نامزدی را تایید کرده است که هم می‌تواند نامزد اتنیک‌ها باشد، هم نامزد اقلیتهای دینی، هم نامزد اصلاحات، هم نامزد گروه‌های نزدیک به لاریجانی و احمدی‌نژاد که با حاکمیت زاویه دارند و هم نامزد اعتدال‌گرایان و برخی اصول‌گرایان باشد و طبیعتا این موجب افزایش میزان مشارکت می‌شود.»
طالبی معتقد است: «رای پزشکیان برای پیروزی در این انتخابات مختص ترک‌ها نیست. فکر میکنم پزشکیان در مناظرات نه رادیکال، بلکه با لحن تندی که دارد حرف بزند، می‌تواند مشارکت را افزایش دهد. او نسبت به همه رقبایش و دو رقیب اصلی خود، یعنی قالیباف و جلیلی سخنور خوبی است. به نظر، پزشکیان نامزدی است که قبل از ثبت‌نام تاییدیه گرفته است.»
غروب خورشید مشهد در خطه آذربایجان
«سجاد میرزاپور» جامعه‌شناس اهل تبریز در گفت‌وگو با ایران‌وایر گفت: «انتظار میرفت که نامزدهای تایید صلاحیت شده و یا نامزد آیده‌ال وجه مشترک سپاه و بیت باشد. پزشکیان نزدیک به هر دوی این نهادها نیست، ولی مشارکت در سطح جامعه با آمدن پزشکیان قطع به یقین بالاتر میرود.»
میرزاپور گفت: «رئیسی خیلی منفعل بود و عملا از خودش صدایی نداشت. پزشکیان نه‌تنها منفعل نیست، بلکه صدای مخالفی هم دارد. ولی جمهوری اسلامی نیاز به مشارکت مردم در انتخابات دارد و شاید کوچکترین اختلاف را هم به جان بخرد تا مشارکت بالا برود.»
او در مورد احتمال افزایش مشارکت در میان تُرک‌ها هم گفت: «جامعه مدنی ترک در سالیان اخیر عملا از تصمیم‌گیری و مشارکت سیاسی کنار نگه داشته شده‌اند و من فکر میکنم پزشکیان می‌تواند تُرک‌ها را فارغ از گرایش سیاسی برای رای دادن تحریک کند. فکر میکنم آن بستر را بتواند تحریک کند و رای بالایی از تُرک‌ها بگیرد. موضع‌گیری علیرضا بیگی در خصوص فساد حاکم در دوران قالیباف در روزهای اخیر می‌تواند کمکی باشد برای همراهی طیف اصول‌گرایان مناطق تُرک با آرای پزشکیان.»
این جامعه‌شناس در مورد کم‌خطر بودن پزشکیان برای حاکمیت گفت: «شاید به‌صورت نمادین بتوان سقوط هلیکوپتر رئیسی در منطقه کلیبر را غروب خورشید مشهد در خطه آذربایجان دانست. شاید حاکمیت به این نتیجه رسیده است که حلقه خراسان (مشهد) بیشتر از آذربایجان از حاکمیت سهم می‌خواهد و به همین دلیل منافع حاکمیت بیشتر با آذربایجان تامین می‌شود تا خراسان. به نظر می‌رسد در شرایط فعلی، آذربایجان به ریاست‌جمهوری راضی است، ولی خراسان به کمتر از رهبری هم راضی نیست. منظور من از حلقه آذربایجان و حلقه خراسان، گروه‌های ذینفع نزدیک به حکومت است.»
او اضافه کرد: «تنها بدشانسی پزشکیان در بحبوحه تبلیغات انتخاباتی، به پایان رسیدن لیگ برتر فوتبال است که اگر او حتی در یکی از بازی‌های باشگاه تراکتورسازی شرکت می‌کرد، قادر به جذب رای هویتطلبان تُرک نیز می‌شد.»
«بابک چلبیانی»، فعال سیاسی آذربایجانی نیز با اشاره به ترفند حاکمیت برای بالا بردن مشارکت می‌گوید: «با کمرنگ شدن گفتمان اصلاحات و با تایید صلاحیت پزشکیان از سوی شورای نگهبان برای انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران، رژیم قصد دارد این بار با ایجاد رقابت تصنعی با محوریت خراسان و آذربایجان، مردم را به پای صندوق‌ها بیاورد.»
با‌این‌حال، فعالین مدنی آذربایجان در شهر اورمیه ۲۰خرداد۱۴۰۲، همزمان با اعلام صلاحیت شش تن از کاندیداهای ریاست‌جمهوری با نصب و توزیع اعلامیه در سطح شهر عنوان کرده‌اند با توجه به تبعیض سیستماتیک علیه اتنیک‌ها در انتخابات نمایشی شرکت نکرده و خواستار تحریم انتخابات شدند.
«محسن مهرعلیزاده» در سال ۱۳۸۴ در چهار استان تُرک رای اول را آورده بود و آرای همتی هم قابل توجه بود. پزشکیان بیشتر از همتی و مهرعلیزاده در آذربایجان بوده و در مجلس هم در برخی از مواقع نشان داده که در مورد مسایل مربوط به ترک‌ها و آذربایجان حاضر است با طیف‌های مختلف سیاسی همراه بشود.
روحانی در انتخابات سال ۱۳۹۶ با شعار فرهنگستان زبان تُرکی، توانست اکثریت آرا تبریز را به دست آورد. باید دید پزشکیان که خود تُرک است و بارها از حقوق اتنیک‌ها حمایت کرده، می‌تواند تُرک‌ها و اقلیتهای قومی و مذهبی را پای صندوق‌های رای بیاورد یا خیر ؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر