مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی نسبت به افزایش موج مهاجرت بین استانی از شهرهای کم‌برخوردار به شهرهای بزرگ هشدار داده و نوشته است که زنان در بازه سنی ۲۰ تا ۲۹ سال، در جست‌وجو «فرصت‌های کاری» و «آزادی‌های اجتماعی و فرهنگی»، به شهرهای بزرگ مهاجرت می‌کنند.
علاوه‌بر این، رصدخانه مهاجرت ایران، در نشستی که درباره تشدید مهاجرت به‌علت شرایط اقلیمی و بحران آب برگزار شد، تایید کرد که تنها در یک سال گذشته ۱۰ هزار خانوار از شهر زابل در استان سیستان‌و‌بلوچستان مهاجرت کرده‌اند.
گزارش جدید مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، از «روند مهاجرت داخلی»، با تاکید بر اینکه تداوم این روند موجب می‌شود تا منابع پایه توسعه در معرض تخریب و نابودی قرار گیرد و نسل آینده از منابع ملی محروم شود، نوشته است که «مهاجرت از سمت روستا به شهر نیست، بلکه موج مهاجرت داخلی عمدتا از مناطق شهری کوچکتر به شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها است.»
این گزارش «افزایش جمعیت کلان‌شهرها، افزایش میزان آلودگی‌های این مناطق، گسترش حاشیه‌نشینی، افزایش قیمت مسکن و زمین» را، از جمله تبعات این الگوی مهاجرتی در ایران دانسته است.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی همچنین به ریشه‌های اقتصادی دخیل در امر مهاجرت داخلی اشاره کرده و نوشته است براساس الگوی مهاجرتی ایجاد شده، سطح نابرابری‌های منطقه‌ای تشدید شده و مهاجرت به مناطق توسعهیافته تداوم خواهد یافت.
در بخش دیگری از این گزارش که بر «تغییر الگوی سنی و جنسیتی مهاجرت» در سه دهه اخیر متمرکز است آمده: «مهاجران، گروه‌های تصادفی از جامعه نیستند، بلکه افرادی هستند با ویژگی‌هایی متفاوت با جمعیتی که مهاجرت نمی‌کنند و همین ویژگی‌ها می‌تواند زمینه را برای تغییرات ساختاری جمعیت هم در مبدا و هم مقصد» ایجاد کند.
«افزایش مهاجرت زنان» از دیگر مواردی است که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته است. مرکز پژوهش‌های مجلس تاکید کرده است که «افزایش تعداد زنان در میان مهاجران به حدی است که بحث زنانه شدن مهاجرت مطرح شده است.»
«افزایش سطح تحصیلات و اشتغال زنان، فراهم بودن شرایط شغلی و کار بهتر، و همچنین وجود آزادی‌های اجتماعی و فرهنگی بیشتر برای زنان» در این گزارش، به‌عنوان عواملی که به‌شکل ویژه دلایل «مهاجرت زنان به شهر تهران» را تشکیل می‌دهند مطرح شدده‌اند.
کاهش سن مهاجرت زنان در این گزارش مورد دیگری است که به آن پرداخته شده و تصریح شده است که مهاجرت زنان در گروه‌های سنی ۲۰ تا ۲۴ سال و ۲۵ تا ۲۹ سال به اوج رسیده است.
بر اساس داده‌های منتشر شده در این گزارش، در بازه زمانی سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵، مهاجرت زنان افزایشی ۴۸.۴ درصدی داشته و حتی نسبت به دوره پنج ساله قبل خود، تقریبا یک درصد افزایش یافته است.
به این ترتیب، به لحاظ ترکیب سنی، بیشترین میزان مهاجرت داخلی در بازه سنی ۲۰ تا ۳۴ سالگی در ایران انجام می‌شود، اما با افزایش سن، از شدت و گستردگی مهاجرت کاسته می‌شود و در سنین سالمندی به پایین‌ترین میزان می‌رسد.
بخش دیگری از این گزارش، به شکست سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی در خصوص فرزندآوری اذعان دارد.
«علی خامنه‌ای» رهبر جمهوری اسلامی، در ده سال گذشته به‌صورت پیوسته بر «لزوم افزایش جمعیت ایران به ۱۵۰ میلیون نفر» تاکید کرده و از همه نهادهای تحت امر خود خواسته است که تبلیغات گسترده‌ای در این زمینه انجام دهند. بااین‌همه، در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس عنوان می‌کند که «روند مهاجرت» به کاهش زاد‌و‌ولد منجر شده است.
در این گزارش تاکید شده است «عمده مهاجرت‌های داخلی از استان‌های کمتر توسعهیافته به استان‌های توسعهیافته» انجام می‌شود و به سبب اینکه «میزان باروری در استان‌های توسعهیافته کمتر است»، در نتیجه، «میزان باروری مهاجران وارد شده به مناطق توسعهیافته نیز کاهش یافته» و این روند موجب کاهش میزان موالید کل کشور می‌شود.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش خود با اشاره به اینکه بخش عمده‌ای از مهاجرت داخلی نیز به «مهاجرت مردان جوان» اختصاص دارد، اضافه کرده است است که این روند «ضمن کاهش نیروی کار در مبدا»، تراکمی از نیروی کار در مقصد ایجاد می‌کند که پیامد آن «افزایش نرخ بیکاری در مقصد و گسترش مشاغل غیررسمی» است.
علاوه‌بر گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، تحقیقات مطرح شده در جریان نشست تخصصی «آب، توسعه و مهاجرت اقلیمی» که ۲۹خرداد۱۴۰۲ برگزار شد نیز نشان می‌دهد، امر زنانه شدن مهاجرت بسیار جدی و تحت تاثیر تغییرات اقلیمی، روبه گسترش است.
«مهدی ضرغامی»، عضو هیات‌علمی دانشگاه تبریز، در جریان این نشست در مورد شدت گرفتن مهاجرت‌های ناشی از تغییرات اقلیمی در ایران هشدار داد و گفت: «تحت تاثیر شرایط اقلیمی، ۱۰ هزار خانواده ایرانی سال گذشته از زابل خارج شدند.»
به گفته این استاد دانشگاه، آمار مهاجرت ۱۰ هزار خانوار از زابل فقط در یک سال، آماری است که شرکت‌های حمل‌ونقل و ترابری ثبت کرده‌اند، اما ابعاد این مهاجرت به اینجا محدود نمی‌شود.
به باور این عضو هیات‌علمی «ریزگردهایی که از سمت صحرای آفریقا و عراق وارد کشور می‌شود و اختلالات تنفسی زیادی که ایجاد می‌کند» از دیگر عواملی است که امر مهاجرت را در استانی همچون سیستان‌و‌بلوچستان افزایش داده است.
مهدی ضرغامی، کاهش دسترسی به میزان سرانه آب و افزایش دما را، از دیگر دلایلی برشمرده که «منجر می‌شود تا میزان دسترسی به آب باز هم کمتر شود و همه این‌ها در شرایطی است که کشور از نظر جمعیتی رشد کرده و این سهمیه آب باید میان افراد بیشتری تقسیم شود.»
ضرغامی تاکید کرد که اگر سرانه آب در کشور به زیر هزار مترمکعب برسد، ایران دچار «فقر آب» می‌شود و این در حالی است که امروز در وضعیت ۱۳۰۰ متر مکعب آب برای هر نفر قرار داریم.
بر اساس سخنان مدیر رصدخانه مهاجرت ایران، در هفت سال گذشته، دستگاه‌های حکومتی هیچ آماری از میزان مهاجرت در کشور ارایه نکرده‌اند. او گفته است «ما نمی‌دانیم در این ۷ سال چه اتفاقی افتاده است و باید آماری برای رصد منظم تغییرات اقلیمی داشته باشیم؟»
«بهرام صلواتی»، مدیر رصدخانه مهاجرت ایران گفته است که در فاصله سی سال از ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵، «به‌طور متوسط سالانه یک میلیون نفر مهاجر داخلی» داشته‌ایم، هرچند این آمار با گذشت هفت سال افزایش یافته است.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر