هشدار سازمان محیط‌زیست درباره آسیب‌های «غیرقابل جبران» پتروشیمی میانکاله

روز دوشنبه ۱۹تیر۱۴۰۲، پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت از محیط‌زیست، از تداوم حصارکشی زمین برای احداث مجتمع پتروشیمی میانکاله، به‌‌رغم مخالفت این سازمان، خبر داد.

فعالان محیط‌زیست بارها هشدار داده‌اند که احداث مجتمع پتروشیمی در میانکاله به‌دلیل تولید پساب‌های صنعتی می‌تواند آسیب‌های جدی به محیط‌زیست و پناهگاه حیات‌وحش این منطقه وارد کند.

در گزارش منتشر شده در سایت سازمان محیط‌زیست ایران، به نقل از «ایرج حشمتی» نوشت که «پیگیری قضایی برای توقف ساخت این پتروشیمی در دادستانی بهشهر و استان مازندران» آغاز شده است.

این مقام محیط‌زیستی ضمن  ابراز امیدواری برای توقف ساخت‌وساز و جلوگیری از «تخریب بیشتر و غیرقابل جبران» طبیعت گفت: «سازمان حفاظت از محیط‌زیست روز ۳۱اردیبهشت سال گذشته در نامه‌ای به مدیرعامل شرکت پتروشیمی امیرآباد اعلام کرده بود این سازمان با اجرای پروژه در میانکاله مخالف است و عملیات اجرایی برای ساخت این پتروشیمی مخالف قانون برنامه ششم توسعه است.»

معاون سازمان حفاظت از محیط‌زیست همچنین تایید کرد که رییس سازمان امور اراضی، از آغاز رسیدگی به «استرداد زمین تملک‌شده» توسط کمیته نظارت این سازمان خبر داد.

روز ۶تیر۱۴۰۲، خبرگزاری «مهر» از آغاز به کار مجدد برای حصارکشی نیمه‌کاره محوطه پتروشیمی میانکاله و بازگشت بولدوزرها به این زیستگاه نادر حیات‌وحش خبر داده بود.

مهر به نقل از فعالان محیط‌زیست استان مازندران نوشته بود که «فعالیت کارگاهی» در این محوطه مجددا آغاز شده و «۹۲ هکتار به‌صورت کامل توسط این پروژه غیرقانونی محصور شده است.»

۹تیر تصاویری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که نشان می‌داد سازندگان پتروشیمی میانکاله، «شبانه» مشغول عملیات احداث هستند.

پس از انتشار ویدیوهای عملیات شبانه احداث توسط سرمایه‌گذاران این پتروشیمی، معاون حقوق عامه دادستان‌کل کشور روز مدعی شد مجری این پروژه از «بدهکاران بزرگ بانکی» در ایران است و بیش از «۵۸ میلیون یورو» بدهی تسویه‌نشده از سال ۱۳۹۴ دارد.

او همچنین از وجود شبهاتی در واگذاری حدود ۱۰۰ هکتار زمین برای ساخت این پتروشیمی خبر داد و ضمن «غیرقانونی» خواندن این واگذاری گفت، زمین‌های واگذار شده به پتروشیمی‌های دنا و سبلان که مشابه این طرح هستند،‌«کمتر از ۱۰ هکتار» بوده است.

علی‌رغم همه این اظهارنظرها و هشدارها در خصوص غیرقانونی بودن اقدامات سرمایه‌گذار این طرح، عملیات حصارکشی و بتن‌ریزی پتروشیمی میانکاله تداوم یافت.

درتاریخ ۱۳تیر، سرمایه‌گذار و مالکان این طرح شماری از خبرنگاران و فعالان محیط‌زیستی را به یک نشست خبری در‌این‌باره دعوت کرد.

در جریان این نشست گزارش شد که حر منصوری، فعال محیط‌زیست و از مخالفان این پروژه در محل برگزاری این نشست بازداشت شده است. ادعایی که توسط رسانه‌های حکومتی همچون «فارس» و «تسنیم» تکذیب شد، با این‌همه دختر این فعال محیط‌زیست که به «دیده‌بان میانکاله» شهرت دارد، خبر بازداشت پدرش را تایید کرد

دادستان کل ایران سال گذشته با احداث مجتمع پتروشیمی در میانکاله مخالفت و خواستار توقف اجرای این پروژه شده بود، اما به این دستور بی‌توجهی شد.

وزیر کشور ایران نیز اواخر فروردین سال گذشته اعلام کرد با دستور «ابراهیم رئیسی» و تا «بررسی مجدد ابهامات زیست‌محیطی»، احداث این پتروشیمی متوقف می‌شود.

اختلاف‌نظر در میان مقامات جمهوری اسلامی درباره احداث این پروژه اما واضح است. هم‌زمان با ابراز مخالفت رییس دولت و وزیر کشور با اجرای این طرح، «محمدباقر قالیباف»، رییس مجلس شورای اسلامی، فروردین‌ سال گذشته از ساخت‌وساز در میانکاله حمایت کرده بود.

شبه‌جزیره میانکاله نزدیک به ۷۰ هزار هکتار مساحت دارد و به‌عنوان یک منطقه حفاظت‌شده، پناهگاه حیات وحش و پرندگان مهاجر به‌شمار می‌رود. تالاب میانکاله بخشی از شبه‌جزیره‌ای به همین نام است و در جنوب شرقی دریای خزر قرار دارد.

علاوه‌بر این، با ادامه احداث «پتروشیمی میانکاله»، محوطه تاریخی کاله حسین آباد، در محل احداث این پتروشیمی، در سکوت مدیران میراث فرهنگی تخریب شده است. 

این محوطه شناسایی شده چندین بار توسط کارشناسان میراث فرهنگی مازندران و بهشهر جستجو شده است و به مردم برای حفاظت و جلوگیری از حفاری غیرمجاز هشدار داده شده، اما  بعد از انتقادات فراوان برای توقف احداث پتروشیمی، مدیران میراث برای  تصرف این محوطه باستانی کاووش نشده به پروژه پتروشیمی مجوز دادند.

در محل احداث پتروشیمی میانکاله در مرتع حسین آباد و للمرز، تکه‌های از سفال و ظروف ارزشمند پیدا شده است. کارشناسان گفته‌اند که در منطقه میانکاله قسمت‌های نسبتا تپه مانند وجود دارد که دارای پستی بلندی‌های غیرطبیعی است و به‌نظر نشانه وجود یک تمدن شهرنشینی تاریخی در آن منطقه بوده است.

در این میان نشانه‌هایی از حفاری غیرمجاز در برخی نقاط دیده می‌شود. چوپان‌ها و مردم بومی معتقد هستند که یک محوطه باستانی در مرتع وجود دارد. میزان قابل‌توجهی از مردم با شروع فعالیت پتروشیمی در مرتع مطمئن بودند که گروهی به‌بهانه پتروشیمی می‌خواهند گنج محوطه باستانی کاله را از زیر زمین بیرون بیاورند.