سرکوب دانشگاه؛ تایید استقرار نیروهای حجاب‌بان در دانشگاه تهران

«محمد مقیمی»، رییس دانشگاه تهران، در جریان نشست «شورای امر به معروف و نهی از منکر» تشکیل شده در این دانشگاه، استقرار نیروهای «حجاب‌بان» در محوطه دانشگاه تهران را تایید کرد.

فعالان دانشجویی از سه هفته قبل حضور نیروهای تذکردهنده حجاب در دانشگاه را گزارش کرده بودند.

نخستین بار شوراهای صنفی دانشجویان کشور در تاریخ پنج‌شنبه۱۱آبان، در گزارشی از «استقرار نیروهای حجاب‌بان در پردیس‌های دانشگاه تهران» با هدف «تحمیل حجاب اجباری» خبر داد. در  این گزارش، استقرار گسترده نیروهای «حجاب‌بان» در دانشگاه تهران اقدامی «فراتر از برخورد در کمیته انضباطی» با دانشجویان توصیف شد و بر این نکته که نیروهای حجاب‌بان ضمن گشت‌زنی در محوطه دانشگاه تهران، دانشجویان را «به بهانه پوشش» به‌طور جدی مورد «آزار‌و‌اذیت» قرار می‌دهند، تاکید شده بود.

محمد مقیمی گفته است که شماری از زنان «مبلغ و دارای تحصیلات حوزوی» سازماندهی و به‌عنوان «گروه‌های نظارت بر پوشش دانشجویان» در محوطه دانشگاه تهران مستقر شده‌اند.

به گفته رییس دانشگاه تهران، هدف از حضور این سازماندهی، «نظارت بر پوشش دانشجویان» عنوان شده است. او در ادامه، حجاب‌بان‌ها را تعدادی از «خواهران دغدغه‌مند در حوزه ارتقای وضعیت رعایت کدهای رفتاری» توصیف کرد.

محمد مقیمی ماموریت این گروه‌ها را «نظارت نسبت به ارتقای وضعیت پوشش متناسب با قواعد شرعی و مقررات و استانداردهای دانشگاهی» در سطح پردیس مرکزی و دانشکده‌ها و همه پردیس‌های دانشگاه تهران» عنوان کرده است.

شماری از این افراد که به تعبیر رییس دانشگاه تهران «گروه‌های ناظر پوشش» نامیده شده‌اند، از ابتدای سال تحصیلی ۱۴۰۳ – ۱۴۰۲، کار «تذکر» به دختران دانشجو را دانشگاه تهران آغاز کرده‌اند و شمار بیشتری از نیروها نیز در هفته‌های اخیر به کار گرفته شده‌اند.

حضور گسترده نیروهای حجاب‌بان ابتدا از ایستگاه‌های مترو تهران آغاز شد.

بعد از اینکه برخی شاهدان عینی ضربه مغزی وارد شده به «آرمیتا گراوند» نوجوان دانش‌آموز ۱۶ ساله ساکن تهران را بر ثر درگیری این نیروها با او بر سر مساله حجاب عنوان کردند، حضور این نیروها چند روزی کمرنگ شد، اما در طول هفته‌های گذشته ابتدا به‌صورت پایلوت در ایستگاه تئاتر شهر در تعداد زیاد دیده شدند و حالا گفته می‌شود در اغلب ایستگاه‌های مترو تهران به تعداد زیاد حضور دارند.

رییس دانشگاه تهران در نشست برگزار شده در زمینه «امر به معروف و نهی از منکر» این دانشگاه، «یادآوری و تذکر به افراد» را از «روش‌های نرم و تبلیغی» توصیف کرد و در عین حال گفت که برای دانشجویانی که به تذکرات بی‌توجهی کنند نیز، «سازوکارهای انضباطی» اعمال می‌شود.

رییس دانشگاه تهران همچنین گفت که «اگر گروه‌های نظارت بر پوشش دانشجویان» تشکیل نمی‌شد، امروز «وضعیت پوشش دانشجویی دارای تفاوت معناداری با وضع کنونی» بود.

شوراهای صنفی دانشجویان کشور پیش‌از این اعلام کرده بود که  نیروهای حجاب‌بان تنها در طول یک‌هفته، سبب احضار بیش از ۵۰ دانشجو به کمیته انضباطی شده‌اند که اغلب این دانشجویان احکام مختلفی، از «توبیخ تا تعلیق از تحصیل» دریافت کرده‌اند.

دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس در روزهای ۲۱ و ۲۲ آبان ۱۴۰۲ در اعتراض به فشار نیروهای حراست بر فضای خوابگاه‌های و خفقان حاکم بر این دانشگاه دست به اعتصاب زده بودند. این اعتصاب در  روز سه‌شنبه ۲۳آبان۱۴۰۲ با صدور بیانیه‌ای، پایان یافت و دانشجویان با تاکید بر اینکه جولان نیروهای لباس‌شخصی و برخوردهای سلیقه‌ای نیروهای حراست با آن‌ها تداوم دارد، اعلام کردند که این افراد «دانشگاه ما را اشغال کرده» و «حکومت نظامی‌» برپا کرده‌اند.

کانال تلگرامی «دانشجویان متحد» نوشته است که در جریان دو روز اعتصاب دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، آن‌ها از حضور در کلاس، کتابخوانه و برخی آزمایشگاه‌های دانشگاه خودداری کردند. در متن بیانیه منتشر شده در پایان این اعتصاب، بر مطالبات دانشجویان و در راس آن «پایان امنیتی‌سازی دانشگاه و محدود شدن اختیارات حراست» تاکید شده است.

پایان برخورد‌ها با نوع پوشش دانشجویان و پرونده‌سازی‌ علیه آن‌ها، همچنین لغو محدودیت‌های عبور‌و‌مرور دانشجویان در دانشگاه و خوابگاه نیز، به‌عنوان مطالبه دانشجویان در این بیانیه مطرح شده است.

براساس مشروح این بیانیه که به امضای دانشجویان تربیت مدرس رسیده، آمده است «اگر حرفی بزنیم و اعتراضی کنیم، جوابشان خشونت است و توهین و کمیته انضباطی.»

اشاره‌ای به آزار‌و‌اذیت‌های دانشجویان به دست نیروهای لباس‌شخصی و ماموران حراست که از تابستان ۱۴۰۱ و بعد از گسترده شدن اعتراض‌ها به قتل حکومتی «ژینا (مهسا) امینی»، تشدید شده است.

در بخشی از این بیانیه به مصادیق آزار‌و‌اذیت حراست دانشگاه و لباس‌شخصی‌ها اشاره و تاکید شده است که آن‌ها «هر روز به ما توهین می‌کنند، برخورد فیزیکی می‌کنند، تهدید و احضار می‌کنند و حریم خصوصی‌مان را نقض می‌کنند.»

دانشجویان تلویحا در گزارش‌ها، بر همدستی مقامات ارشد این دانشگاه با نیروهای سرکوب نیز اشاره کرده و نوشته‌اند که واکنش مدیریت دانشگاه و حراست به اعتراض دانشجویان به شرایط پیش‌آمده، «افزایش روزافزون فشار و خفقان و آزار و اذیت» بوده است.

دانشجویان تربیت مدرس پیش‌تر و در گزاشی مفصل درباره اقدامات مدیران دانشگاه و حراست دانشگاه صحبت کرده و گفته بودند آن‌ها به‌دنبال این هستند که به هر وسیله، صدای اعتراض دانشجویان را خاموش و آن‌ها را «ساکت» کنند؛ چیزی که در بیانیه اخیر دانشجویان نیز بر آن تاکید شده است.

در این بیانیه خطاب به مسوولان دانشگاه آمده است: «وقتی فضا را زیست‌ناپذیر می‌کنید، روشن است که ما ساکت نمی‌مانیم و حقوقمان را مطالبه می‌کنیم.»

هم‌زمان سایر منابع دانشجویی گزارش‌هایی از مداخله فیزیکی نیروهای حجاب‌بان در امر تحمیل حجاب اجباری به زنان و عمدتا دانشجویانی که در خارج از محیط دانشگاه حضور دارند منتشر کرده‌اند.

شامگاه یک‌شنبه ۲۸آبان۱۴۰۲، کانال «خبرنامه امیرکبیر» که اخبار مرتبط با این دانشگاه را پوشش می‌دهد، از تشدید وضعیت امنیتی ایستگاه‌های مترو تئاتر شهر و میدان انقلاب که از صبح روز یک‌شنبه آغاز شده بود خبر داد و نوشت که «سفیران هدایت»، به درگیری لفظی و فیزیکی بیشتری با زنان مخالف حجاب‌اجباری پرداخته‌اند.

این منبع مستقل همچنین تایید کرده است که نیروهای مستقر شده در این ایستگاه‌ها «با هرگونه تماس لمسی و گرفتن دست جنس مخالف به‌شدت برخورد کرده  هم‌زمان نیروهای لباس‌شخصی با دوربین‌های کوچک، اقدام به فیلم‌برداری غیرقانونی از شهروندان» کرده‌اند.

این کانال همچنین از تمایل به «خودکشی» در بین دانشجویان به‌خاطر فشار مدیریت دانشگاه و حراست خبر داده و تایید کرده است اقدام دانشجویان تربیت مدرس در برقراری این اعتصاب دو روزه، «گام اول اعتراضات ادامه‌دار دانشجویان» بوده و «اعتراضات ما تا زمانی که مدیریت دانشگاه و حراست تغییر رویه ندهد، ادامه خواهد داشت.»
دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس همچنین محورهایی از مطالبات خود را نیز اعلام کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به «محدود شدن حراست به حوزه نگهبانی»، «عدم پرونده‌سازی و دخالت در نوع پوشش دانشجویان» و «لغو تفکیک جنسیتی در محیط دانشگاه و مقررات جدید ورود و خروج در خوابگاه‌ها» اشاره کرد.

دانشگاه تربیت مدرس یکی از دانشگاه‌های فعال در دوران اعتراضات سال ۱۴۰۱ بود که در نهایت با ورود وزارت اطلاعات و احضار گسترده دانشجویان به دفتر پیگیری همراه شد.