استفاده از فیلترشکن در ایران به صورت رسمی «غیرقانونی» شد

بر اساس گزارش رسانه‌های ایران، با تصمیم شورای عالی فضای مجازی ، از این پس، استفاده از فیلترشکن «غیرقانونی»محسوب می‌شود. این مصوبه پیشتر به تایید رهبر جمهوری اسلامی نیز رسیده است.

«محمدامین آقامیری»، دبیر شورای عالی فضای مجازی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی، روز سه‌شنبه اول اسفند مصوبه شماره سه جلسه نود‌وششم این شورا را برای اجرا ابلاغ کرد. این جلسه با موضوع «بررسی راهکارهای افزایش میزان سهم ترافیک داخلی و مقابله با پالایش‌شکن‌ها» برگزار شده بود و مصوبه آن در تاریخ ۱۹ دی به تایید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی رسیده بود.

در این مصوبه آمده که «استفاده از ابزارهای پالایش‌شکن [فیلترشکن] ممنوع می‌شود، مگر مواردی که دارای مجوز قانونی باشد.»

حکومت سال‌هاست در ایران دسترسی به بسیاری از سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها را مسدود کرده است. با این حال در سال‌های گذشته بخشی از حکومت یا وابستگان آن در تجارت وی‌پی‌ان فعال بوده‌اند و سود سرشاری از این راه به جیب زده‌اند. 

همزمان با انتشار خبر ابلاغ مصوبه ممنوعیت استفاده از فیلترشکن در ایران، محمد کشوری کارشناس فضای فناوری ارتباطات، گفت که پیشتر نیز چنین استفاده‌ای ممنوع بوده و با این مصوبه چیزی تغییر نیافته است. او افزود: «این‌که فیلترشکن ممنوع است که ممنوع است، اما کسی استفاده کند چه می‌شود؟ در این مصوبه چیزی نیامده است؛ بنابراین در همین حد می‌توان گفت که صرفاً یک سیاست تدوین شده است. از سال‌های دور به‌دنبال این بودند که کسی از فیلترشکن استفاده نکند، اما از نظر فنی امکان آن وجود ندارد.»

محمد کشوری درباره «جرم‌انگاری» استفاده از فیلترشکن نیز گفت این مصوبه نمی‌گوید استفاده از فیلترشکن «جرم» است، چون جرم‌انگاری کار مجلس است و نمایندگان مجلس پیشتر در طرح صیانت بند مربوط به جرم‌انگاری استفاده از فیلترشکن را حذف کردند.

در آبان‌ماه، پویا پیرحسینلو رئیس کمیته اینترنت و زیرساخت انجمن تجارت الکترونیک ایران گفت دولت ابراهیم رئیسی باید بپذیرد که «نمی‌توان از نظر فنی با فیلترشکن‌ها مقابله کرد».

همچنین بر اساس این مصوبه، «هرگونه تبلیغ اشخاص حقوقی در بستر سکوهای خارجی غیرمجاز ممنوع است.»

دادستان کل کشور پیشتر با انتقاد از آنچه باز کردن «اتوبان شبکه‌های اجتماعی در ایران» نامید، گفته بود که «هیچ کنترلی» بر روی این شبکه‌ها وجود ندارد و تلگرام و اینستاگرام به ترتیب «روسی و صهیونیستی» هستند.

یکی از نکات جالب آن است که در مصوبه اخیر شورای عالی فضای مجازی آمده که برای مقابله با تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی در حوزه فناوری، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است خدمات «تحریم‌شکن» را به شکل رایگان فراهم کند.

آقامیری در این زمینه گفته که به‌دلیل تحریم‌ها امکان استفاده از برخی خدمات برای مردم «سخت» است. او افزود: «دو خدمت تحریم‌شکن عمده در کشور ارائه می‌شد در این بخش بر توسعه و رایگان در دسترس بودن آنها برای مردم تاکید و به بخش خصوصی هم اجازه توسعه ابزارهای تحریم‌شکن داده شد.»

در همین حال برخی گزارش‌های منتشر شده از ایران نشان می‌دهد نهادهای حکومتی جمهوری اسلامی در روزهای گذشته هم‌زمان با ایجاد اختلال در عملکرد فیلترشکن‌ها، فعالان حوزه آزادی اینترنت را تحت فشار قرار داده‌اند.

محدودیت‌های جدید اعمال‌شده در استفاده از نرم‌افزارهای وی‌پی‌ان، سرعت و کیفیت دسترسی کاربران را به اینترنت کاهش داده است. کارشناسان این حوزه شرکت ارتباطات زیرساخت را مسوول اصلی این اختلالات می‌دانند. روزنامه شرق با انتشار گزارشی در این زمینه تاکید کرد محدودیت‌های اعمالی در عملکرد پروتکل‌های فیلترشکن‌ها از حدود ۱۰ روز پیش آغاز شده و تاثیرات شدیدی بر روی کیفیت اینترنت در کشور گذاشته است.