تقابل حکومت با شهروندان؛ یافتار و ارایه طرح «رصد کاربران» به دادستانی

یک گزارش تحقیقی توسط «پروژه فیلتربان» تهیه و منتشر شده که در آن به مراحل مختلفی که در انجام عملیات فیشینگ برای پیدا کردن اطلاعات کاربران ایرانی اشاره و تایید شده است که شرکتی با نام «یافتار»، طرحی تحت‌عنوان «رصد کاربران» به دادستانی کل کشور ارائه کرده است.

براساس گزارش منتشر شده، شرکت یافتار که خدمات سامانه خارجی را از طریق نمونه‌ شبیه‌سازی‌شده ارائه می‌کند، با فیشینگ، اطلاعات کاربر را گرفته و آمار صفحات بازدید شده او را در اختیار می‌گیرد. این شرکت در قالب یک طرح «محرمانه» به دادستانی خواسته که طرح رصد کاربران در فضای مجازی اجرا شود.

شرکت یافتار با نام کامل «یافتار پژوهان پیشتاز رایانش» در سال ۱۳۹۲ تاسیس شده و یکی از اصلی‌ترین پیمانکاران جمهوری اسلامی در اجرای  پروژه‌هایی نظیر سنجش برهنگی و بی‌حجابی در اینترنت بوده و یکی از بازوهای سرکوب شهروندان ایران و آزادی اینترنت است.

در اسنادی که تحت‌عنوان اسناد هک شده دادستانی در گزارش فیلتربان مورد بررسی قرار گرفته‌اند، دستورالعملی به تاریخ ۱۲آبان۱۴۰۱ وجود دارد که کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه یا کمیته فیلترینگ آن را صادر کرده و در آن تاکید می‌کند که از شرکت‌های پیمانکار فیلترینگ از جمله شرکت یافتار برای مسدودسازی فیلترشکن‌ها استفاده شود.

مصوبه شورای عالی فضای مجازی، استفاده از پوسته‌هایی را که امکان استفاده از پلتفرم‌های پرمخاطب فیلترشده مانند اینستاگرام، یوتیوب و تلگرام را فراهم کنند امکان‌پذیر کرده است.

«فیلتربان» در گزارش تحقیقی خود تایید کرده است که در ایمیل‌های شرکت یافتار که برای دادستانی کل کشور فرستاده شده، طرح «پروکسی نسل جدید»، کاربر را به یک نسخه شبیه‌سازی شده از سایت خارجی وارد کرده و به اطلاعات او دسترسی پیدا می‌کند.

پروژه فیلتربان که با هدف درک بهتر سیاست‌های اینترنتی ایران و حقوق دیجیتال مردم ایران ایجاد شده و فعلیت می‌کند، همچنین تایید کرده که در پروپوزالی که شرکت یافتار ارائه کرده است ، سیستم پراکسی بدون رضایت و اطلاع کاربر به اطلاعات او دسترسی پیدا می‌کند وامکان ذخیره، پردازش و استفاده از این اطلاعات نیز برای سیستم واسطه فراهم شده‌است.

در بخش دیگری از گزارش فیلتربان همچنین به حقوق شهروندان اشاره شده و تاکید شده است که آنچه شرکت یافتار انجام می‌دهد ازجمله «شنود غیرمجاز محتوای ارتباطی مردم و ذخیره آن‌ها بدون اجازه و اطلاع کاربران»، طبق مواد ۷۳۰ و ۷۴۰ قانون مجازات اسلامی جرم محسوب می‌شود و از همین رو، سیستم فیلترینگ «یافتار» با قوانین خود جمهوری اسلامی در تضاد است.

گروه  «فکت‌نامه» که در زمینه راستی‌آزمایی برخی ادعاها و اظهارات مقامات جمهوری اسلامی یا آنچه در فضای مجازی مطرح می‌شود فعالیت می‌کند، در بهمن۱۴۰۲ گزارشی منتشر کرد که در آن اسامی و پروفایل شرکت‌هایی که پیمانکار فیلترینگ سانسور اینترنت در ایران هستند را معرفی کرد.

در گزارش فکت‌نامه نیز شرکت یافتار، علاوه‌بر فیلترینگ در زمینه تحلیل تصویر و شناسایی چهره با دادستانی جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران همکاری می‌کند.

فکت‌نامه همچنین در گزارش خود تاکید کرده بود که شرکت یافتار که نام آن در سالگرد اعتراضات به قتل حکومتی «مهسا (ژینا) امینی» در فهرست تحریم‌های ایالات متحده قرار گرفته است، خدماتی نیز برای شناسایی مصادیق بدحجابی در فضای مجازی به دادستانی کشور و کمیته تعیین مصادیق مجرمانه ارائه داده است.

نام شرکت «یافتار پژوهان پیشتاز رایانش» همراه با ۲۹ فرد و نهاد تازه، در سالگرد جنبش «زن، زندگی، آزادی» به فهرست مجموعه‌های سرکوب‌گر در تحریم جمهوری اسلامی اضافه شد.

این در‌حالی‌ست که اتحادیه اروپا شرکت «ابر آروان» یکی از شرکت‌هایی که در سرکوب خشونت‌بار معترضان در اعتراضات تابستان ۱۴۰۱ به‌واسطه همکاری برای قطع و محدودسازی هدفمند اینترنت با جمهوری اسلامی همکاری کرده بود، در تاریخ ۱۶فروردین۱۴۰۳ از لیست تحریم‌های خود خارج کرد.

ابرآوران در ٢٣آبان۱۴۰۱ در واکنش به سرکوب خشونت‌آمیز معترضان به کشته‌شدن مهسا ژینا امینی و نقش آن در سانسور اینترنت به‌عنوان یکی از بازوهای اصلی دولتمردان جمهوری اسلامی در اجرای طرح‌های محدود کننده اینترنت در خرداد۱۴۰۲ به فهرست تحریم‌های ایالات متحده و آبان همان سال به فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا اضافه شد.