دور دوم دفاعیات حمید نوری؛ فحاشی سرکنسول سفارت ایران به یکی از حاضران در دادگاه

استان‌وایر- روز چهارشنبه ۱۸ اسفند ۱۴۰۰، هفتاد و دومین جلسه رسیدگی به پرونده «حمید نوری»، دادیار سابق قوه قضاییه که متهم به مشارکت در اعدام هزاران زندانی سیاسی زندان «گوهردشت» در تابستان ۱۳۶۷ است، برگزار شد.

در حاشیه این جلسه، تصاویری از «محمدرضا نیلی»، سرکنسول سفارت جمهوری اسلامی ایران در استکهلم انتشار یافت که با به کار بردن عبارتی رکیک و جنسیت‌ زده در مقابل چشمان حاضران در راهروی دادگاه، نسبت به «گیسو شاکری»، هنرمند ساکن استکهلم، به او توهین می‌کرد.

گیسو شاکری در گفت‌وگو با «صدای امریکا» در توضیح این مساله گفت از نیلی خواسته بود توضیح دهد چرا از او فیلم می‌گیرد.

محمدرضا نیلی و همکارش «علاءالدین ارحان میرمحمدی» پیش از این نیز به شعارهای «مرگ بر جمهوری اسلامی»، «لعنت بر خمینی» و «مزدور برو گم‌شو» حاضران و تظاهرکنندگان در مقابل ساختمان دادگاه واکنش نشان داده و از پلیس سوئد درخواست کرده بودند معترضان در محل دادگاه را وادار به سکوت کند اما با پاسخ منفی مواجه شدند.

در دومین جلسه از دور دوم دفاعیات حمید نوری، بیشتر وکلای مدافع او به مسایل مطرح شده در پرونده پرداخته و بر تناقضات موجود در اظهارات شاهدان در سال‌های گذشته که عموما توسط سازمان‌های حقوق‌بشری جمع‌آوری شده‌اند، متمرکز بودند.

در موارد مطرح شده توسط وکلای مدافع حمید نوری، تناقض اظهارات چند تن از شهود، از جمله «عصمت طالبی»، «مختار شلالوند»، «ویدا رستمی» و «لاله بازرگان» در دادگاه مطرح شد.

وکلای حمید نوری گفتند برخی از شاهدان و شاکیان پیش‌تر محل اعدام برخی از زندانیان سیاسی را زندان «اوین» عنوان کرده بودند و نه زندان گوهردشت.

آن‌ها هم‌چنین شهادت برخی افراد، از جمله «اصغر مهدی‌زاده»، «محمدخدابنده‌لو»، «حسین ملکی» و «منوچهر اسحاقی» را زیر سوال برده و تاکید کردند که نام مستعار حمید نوری، یعنی «عباسی»، بعد از بازداشت او در سوئد به روایت‌های آن‌ها اضافه شده است و در شهادت‌های سالیان گذشته آن‌ها وجود ندارد.

این وکلا به یکی از خاطرات «مهدی اصلانی» که در کتاب «کلاغ و گل سرخ» استناد کرده بود، اشاره کردند و گفتند او در دادگاه گفته بود در تاریخ ششم شهریور ۱۳۶۷ حمید عباسی او و چند زندانی دیگر را نزد «هیات مرگ» برده بود در حالی که در کتاب خود هنگام ذکر این روایت، نامی از حمید عباسی نیاورده است.

اظهارات وکلای مدافع حمید نوری در چند نوبت توسط دادستان مورد اعتراض واقع شد. او گفت تحلیل محتوای اظهارات شهود باید در دفاعیه نهایی گنجانده شود و امروز تنها قرار است مدارک و اسناد تازه توسط وکلای متهم به دادگاه ارایه شوند.

وکلای مدافع حمید نوری در بخش دیگری از دادگاه به بازجویی از «رحمان درکشیده»، یکی از جان به در بردگان از اعدام‌های تابستان ۱۳۶۷ که در اولین شهادت خود گفته بود همسایه و هم‌محل حمید نوری بوده است، پرداختند.

حمید نوری در بازپرسی‌ها پذیرفته بود که خانواده درکشیده را می‌شناسد و زمانی با آن‌ها همسایه بوده است. رحمان درکشیده که برای بار دوم از طریق تماس ویدیویی در دادگاه حاضر شده بود، یک بار دیگر تایید کرد از اولین کسانی بوده که هویت حمید نوری را شناسایی کرده است.

او گفت وقتی در سال ۱۳۶۵ با چشم‌بند در دادیاری توسط حمید نوری بازجویی می‌شد، از روی سوالاتش فهمید بازجو کسی نیست جز بچه‌محل و همسایه قدیمی‌ خود.

از مهم‌ترین تصمیمات مرتبط با حکم حمید نوری در این جلسه، رد درخواست وکیل برخی شاهدان برای اضافه کردن اتهام «نسل‌کشی» به پرونده حمید نوری بود.

قاضی دادگاه حمید نوری اعلام کرد که ادله لازم برای صدور حکم نسل‌کشی از نظر حقوقی در این پرونده وجود ندارد، بنابراین تقاضا به صورت قطعی رد می‌شود و امکان اعتراض برای آن وجود ندارد.

حمید نوری دادیار سابق زندان گوهردشت است که با دو اتهام «جنایت جنگی» و «قتل عمد» در دادگاهی در سوئد محاکمه می‌شود.

در مرداد و شهریور ۱۳۶۷، هزاران زندانی سیاسی در ایران با دستور «روح‌الله خمینی»، بنیان‌گذار و رهبر جمهوری اسلامی در زندان‌ها اعدام و در گورهای دسته‌جمعی دفن شدند. آمار دقیقی از کشته‌شدگان این فاجعه در دست نیست اما بر یک فایل صوتی که سال‌ها بعد از «حسینعلی منتظری»، در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد، قائم‌مقام وقت رهبری در جلسه‌ای با برخی اعضای «کمیته مرگ» و مسوول این اعدام‌ها، آن را «بزرگ‌ترین جنایت تاریخ» حکومت ایران خوانده بود.

حمید نوری در صورت محکومیت در این دادگاه، با حبس ابد روبه‌رو خواهد شد.

جلسه بعدی دادگاه حمید نوری پنج‌شنبه ۱۹ اسفند ۱۴۰۰ با شهادت قاضی «جفری رابرتسون» برگزار خواهد شد.

گزارش رابرتسون که به سفارش «بنیاد عبدالرحمن برومند» تهیه شده، یکی از مهم‌ترین ادله اثباتی کتبی دادستان‌ها در کیفرخواست علیه حمید نوری است. 

در این گزارش از تلاش حکومت جمهوری اسلامی در نابود کردن گورستان‌ جمعی «خاوران» صحبت شده و تهیه آن یک سال و نیم زمان برده است.

شهادت شماری از شاهدان این دادگاه، از جمله «ایرج مصداقی» در تهیه این گزارش اثرگذار بوده است.