حملات رسانه‌های حکومتی به یاسمین مقبلی؛ می‌گویند به او افتخار نکنید

«او اصلا ایرانی نیست، متولد آلمان است»، «دانشمند فضا هم نیست، چون خلبان ارتش بوده، انتخاب شده است»، «فارسی هم بلد نیست، شهروند امریکا است»، «او نمی‌تواند الگوی دختران ایرانی باشد» و….

این‌ جمله‌ها، چکیده مقاله‌ها و ویدیوهایی هستند که این روزها رسانه‌های حکومتی ایران درباره «یاسمین مقبلی»، فضانورد ایرانی‌تبار منتشر کرده‌اند. 

از خبرگزاری رسمی دولت گرفته تا روزنامه «همشهری» وابسته به شهرداری تهران و روزنامه «فرهیختگان» که وابسته به دانشگاه آزاد است، هر کدام ایده‌ای را اجرا کرده‌اند تا ثابت کنند یاسمین مقبلی فقط یک اسم و فامیل ایرانی است و ربطی به ایران ندارد، چون زاده آلمان است و بزرگ شده امریکا!

روزنامه همشهری با تعدادی از شهروندان مصاحبه کرده و تلاش کرده است که با گفتن سوابق مقبلی در ارتش امریکا، نظر مصاحبه‌ شوندگانی که مقبلی را ستایش کرده‌اند، تغییر دهد. 

روزنامه فرهیختگان هم در یادداشتی به موارد مشابهی اشاره کرده و نوشته است یاسمین مقبلی به زبان فارسی مسلط نیست و به ایران هم تا به حال سفر نکرده است اما رسانه‌های خارج ایران می‌خواهند از او چهره اپوزیسیون بسازند. 

این روزنامه حضور یاسمین مقبلی در عملیات نظامی ارتش امریکا را یک نکته منفی در کارنامه او عنوان کرده است. 

خبرگزاری «ایرنا» اما کمی مفصل‌تر به این موضوع پرداخته و در یک مطلب طولانی، ضمن اشاره به مواردی که دو رسانه یاد شده عنوان کرده‌اند، در نهایت فهرستی از زنان ایرانی را مطرح کرده و نوشته است از نظر این خبرگزاری، این زنان الگوهای واقعی دختران ایرانی هستند، نه کسی مثل یاسمین مقبلی! مطلب ایرنا در این بخش چند نکته جالب دارد؛ اول این که یک رسانه حکومتی در ایران حالا که قرار است به یاسمین مقبلی حمله کند، حاضر شده است تصویر «مریم میرزاخانی»، ریاضی‌دان فقید ایرانی را بدون حجاب منتشر کند. نکته دیگر این که ایرنا نام زنانی را در فهرست خود آورده است که جمهوری اسلامی از نظر سیاسی با آن‌ها مشکلی ندارد؛ مثلا نام «پوران درخشنده»، کارگردان سینما را آورده اما به «رخشان بنی‌اعتماد» اشاره‌ای نکرده است. 

ایرنا به زنانی اشاره کرده است که برخی از آن‌ها شناخته شده نیستند، آن هم در روزهایی که تعدادی از زنان استاد دانشگاه در ایران تنها به خاطر حمایت از دانشجویان معترض اخراج شده‌اند.

 

عاشق خورش قیمه و مراسم عید نوروز

تلاش رسانه‌های حکومتی برای این که یاسمین مقبلی را فردی نشان دهند که هیچ ارتباطی با ریشه‌های ایرانی خود ندارد، تنها با گشتی در فضای مجازی، اثر خود را از دست می‌دهد. ویدیوهایی متعددی از این فضانورد ایرانی‌تبار منتشر شده است که او در آن‌ها فارسی صحبت می‌کند و از علایق خود به فرهنگ ایرانی می‌گوید. در یکی از این ویدیوها که بخش فارسی وزارت خارجه امریکا تهیه کرده است، یاسمین مقبلی در بخشی از مصاحبه به فارسی می‌گوید یکی از بهترین غذاهایی که دوست دارد، خورش قیمه و یکی از بهترین خاطراتش درباره ایران، مراسم عید نوروز است. 

او توضیح می‌دهد که مادر او هر سال هنگام نوروز به مدرسه‌اش می‌رفت و برای همه دانش‌آموزان مراسم عید نوروز را توضیح می‌داد. 

مقبلی هم‌زمان با نوروز امسال هم تصویری از یک سفره «هفت‌سین» در صفحه خود در اینستاگرام منتشر کرد؛ عکسی که در روزهای اخیر نیز بعد از حملات رسانه‌های حکومتی، بازتاب پیدا کرده است.

«هما سرشار»، روزنامه‌نگار و نویسنده مقیم امریکا درباره تلاش رسانه‌های جمهوری اسلامی برای این که یاسمین مقبلی را غیرایرانی معرفی کنند، به «ایران‌وایر» گفت ایرانی بودن ربطی به جغرافیا و زندگی در داخل ایران ندارد. او گفت: «ایران با تک تک ما است و ایرانیان هر جا که هستند، ایران را با خود دارند.»

این نویسنده و روزنامه‌نگار که به دلیل فعالیت‌های خود در امریکا جوایز متعددی دریافت کرده است، اضافه کرد وقتی ایرانی‌تبارها در سراسر جهان از ایرانی بودن خود یاد می‌کنند و به فرهنگ ایران احترام می‌گذارند، هیچ کس نمی‌تواند این هویت را از آن‌ها بگیرد:‌ «یاسمین مقبلی هم مثل بسیاری از زنانی که در خارج از ایران شکفتند و کارهای فوق‌العاده کردند، به ایرانی بودن خودش افتخار می‌کند. جمهوری اسلامی در حد و اندازه‌ای نیست که هویت کسی را بگیرد.»

   

وقتی زنان مبارز ایرانی الهام‌بخش می‌شوند

اگر به دنبال دلیل حملات رسانه‌های حکومتی به یاسمین مقبلی باشیم، بهترین پاسخ را در شبکه‌های اجتماعی پیدا می‌کنیم؛‌ جایی که این فضانورد ایرانی‌تبار در آن شجاعت زنان ایرانی و مبارزه آنان را ستود. 

یاسمین مقبلی در اینستاگرام تصاویر متعددی از خود با تی‌شرت «زن، زندگی، آزادی» منتشر کرد و زیر یکی از همین پست‌ها که در اوج اعتراضات ۱۴۰۱ منتشر کرده بود،‌ کشته شدن جوانان در اعتراضات ایران را بسیار غم‌انگیز خواند. 

او نوشت: «اگر چه بخت این را نداشتم که حتی یک روز را در ایران سپری کنم اما هیچ‌گاه تا این حد امیدوار نبوده‌ام و به تبار ایرانی خود افتخار نکرده‌ام. زنان و مردان و حتی نوجوان شجاع ایرانی آینده و جان خود را به خطر می‌اندازند تا نسل بعدی بتواند آزادی و فرصت‌هایی که آن‌ها نداشتند را تجربه کند.»

یاسمین مقبلی در شبکه اجتماعی «ایکس» هم خبر اعطای جایزه «گرمی» به «شروین حاجی‌پور» به خاطر ترانه «برای» و نورپردازی آبشار «نیاگارا» با پرچم ایران به مناسبت جنبش مهسا را بازنشر کرد. در چنین شرایطی عجیب نبود که رسانه‌های حکومتی او را ایرانی ندانند و در مطالب خود اعلام کنند که این اپوزیسیون است که می‌خواهد او را یک ایرانی موفق معرفی کند. 

هما سرشار در مورد دلایل حمله رسانه‌های حکومتی به یاسمین مقبلی گفت در کنار حمایت این زن ایرانی‌تبار از مردم معترض ایران، زن‌ستیزی حکومت هم یکی از دلایل این حملات است. 

او گفت:‌ «از ابتدای انقلاب تا به حال یکی از مهم‌ترین وظیفه‌ها و اهداف رسانه‌های حکومتی جمهوری اسلامی، زن‌ستیزی و مقابله با زنان آزادی‌خواه بوده است؛‌ زنانی که می‌خواهند مستقل باشند. حکومت هم بعد از حرکت موفقیت‌آمیز زنان، به سرعت به مقابله با آن‌ها مشغول می‌شود و با تبلیغات خود سعی می‌کند چهره‌ای غیرواقعی از زنان ایرانی نشان بدهد.»

این نویسنده و روزنامه‌نگار با بیان این که راهی که جمهوری اسلامی در این مورد طی کرده، همیشه اشتباه بوده است، گفت: «هر وقت جمهوری اسلامی از یک زن موفق ایرانی انتقاد می‌کند، دختران و زنان مبارز ایرانی به مقابله با آن می‌پردازند و درست بر خلاف خواسته حکومت جمهوری اسلامی حرکت‌های بالنده انجام می‌دهند.»

 

حمله به یک ایرانی موفق دیگر

یاسمین مقبلی تنها ایرانی‌تبار موفقی نیست که هدف حملات رسانه‌های حکومتی قرار گرفته است، رسانه‌های حکومتی که این فضانورد را ایرانی نمی‌دانند، چندی پیش یک ایرانی امریکایی موفق دیگر را که هم در ایران متولد شده و هم به ایران سفر کرده بود و هم به خوبی فارسی صحبت می‌کرد را نیز به شکل دیگری مورد حمله قرار دادند. «فیروز نادری»، از مدیران سابق «ناسا» که از اعتراضات داخل ایران حمایت می‌کرد، بارها مورد حمله رسانه‌ای حکومتی قرار گرفته بود. 

روزنامه «کیهان» حدود پنج سال پیش، وقتی «اصغر فرهادی» او را نماینده خود برای دریافت جایزه «اسکار» معرفی کرد، به نقد شدید این اقدام پرداخت. کیهان در یادداشتی به این چهره برجسته ایرانی حمله کرد و نوشت او بارها گفته جمهوری اسلامی مردم ایران را به گروگان گرفته است.

بعد از مرگ فیروز نادری هم یکی از مجریان صداوسیما در یک برنامه تلویزیونی با اعلام این که این مدیر سابق ناسا خدا را باور نداشته، به شدت به او و دوست‌دارانش حمله کرد. در این حملات و نقدها،‌ وجه مشترک فیروز نادری و یاسمین مقبلی یک چیز بوده است؛ این دو چهره‌های موفقی هستند که با معیارهای ایدئولوژیک و سیاسی حکومت فاصله دارند و به همین دلیل بهتر است الگوی جوانان ایرانی نباشند. 

هما سرشار اما معتقد است که یاسمین مقبلی و زنانی چون او برای زنان و دختران ایران نمادهایی هستند تا بدانند توانایی‌های‌شان چه‌قدر زیاد است و اگر در کشوری زندگی کنند که دموکراسی و آزادی در آن باشد، تا کجا می‌توانند پیشرفت کنند.

او با اشاره به انتشار خبر سفر یاسمین مقبلی برای یک ماموریت فضایی هم‌زمان با انتشار خبر خودکشی یک زن در شیراز بر اثر فشار و نامیدی گفت: «حق زنان ایرانی این فشارها نیست. یاسمین مقبلی و زنانی مثل او نمادهایی برای زنان ایرانی و قوت قلبی هستند تا زنان تحت فشار و سرکوب‌ ناامید نشوند و به مبارزات خود ادامه دهند.»

مبارزاتی که این نویسنده و روزنامه‌نگار از آن یاد می‌کند، حالا در داخل و خارج ایران هم‌زمان جریان دارند. پدر و مادر یاسمین مقبلی حدود یک سال پس از انقلاب از ایران خارج شدند و زندگی دیگری را آغاز کردند. حالا بعد از ۴۳ سال، فرزند آن‌ها که تا به حال اصلا پای خود را به ایران نگذاشته است، شجاعت زنان و مردان معترض ایران را می‌ستاید؛‌ اتفاقی که نشان می‌دهد همه سرمایه‌گذاری جمهوری اسلامی برای جدا کردن ایرانیان خارج و داخل کشور بی‌نتیجه بوده است.