این روزها گفت‌وگو‌ها بر سر منشور همبستگی «مهسا» در فضای سیاسی جامعه ایران داغ است. شش چهره شناخته شده مخالف جمهوری اسلامی روز جمعه ۱۹ اسفند ۱۴۰۱ «منشور همبستگی و سازمان‌دهی برای آزادی ایران» را با نام اختصاری «مهسا» منتشر کردند.
انتشار این منشور پیش‌تر و در نشست این چهره‌ها در «دانشگاه جرج‌تاون» واشنگتن در روز ۲۱ بهمن ماه وعده داده شده بود.
شاهزاده «رضا پهلوی»، «حامد اسماعیلیون»، «نازنین بنیادی»، «شیرین عبادی»، «مسیح علی‌نژاد» و «عبدالله مهتدی» از اولین امضاکنندگان این منشور هستند؛ منشوری که محتوای آن در برگیرنده راهکارهای گذار از جمهوری اسلامی و آمادگی بستر‌های لازم برای رسیدن به جامعه‌ای آزاد و دموکراتیک است.
در این منشور آمده است: «همه ما که زخمی از جمهوری اسلامی بر جان و تن خود داریم، راه رسیدن به ایرانی آزاد و دموکراتیک را گذار از جمهوری اسلامی می‌دانیم.»
در این منشور بر حکم‌رانی دموکراتیک، حقوق بشر، کرامت انسانی، عدالت، صلح، پایداری محیط‌زیستی و شفافیت اقتصادی تاکید شده است.
هرچند که مفاد منشور همبستگی با انتقاد و مخالفت‌های احزاب و گروه‌های سیاسی مختلفی روبه‌رو شده اما اشاره آن به برخی از نکات برای جامعه سیاسی ایران، رویکردی تازه و کمتر دیده شده‌ای است.
منشور همبستگی و سازمان‌دهی برای آزادی ایران ۱۷ بند دارد که در بند اول آن درباره حکم‌رانی دموکراتیک نوشته شده است: «تعیین نوع حکومت از طریق همه‌پرسی و استقرار یک نظام دموکراتیک سکولار (بر مبنای اصل جدایی دین از حکومت) که در آن تمامی مقامات سیاسی و رسمی به واسطه انتخابات آزاد و دموکراتیک انتخاب می‌شوند و باید همه شهروندان، از هر باور و قوم و جنسیت و گرایش جنسی، در پیشگاه قانون از حقوق و احترام برابر برخوردار باشند.»
تاکید بر به رسمیت شناختن جنسیت‌ها و گرایش‌های جنسی افراد در ایران آزاد و دموکراتیک، رویکردی است که نشان دهنده تلاش اعضای جامعه رنگین‌کمانی از شروع اعتراضات است. این رویکرد مورد استقبال افراد و گروه‌های مختلف رنگین‌کمانی قرار گرفته است. البته برخی از کنش‌گران و فعالان رنگین‌کمانی معتقدند که این منشور در رابطه با حقوق گروه‌های جنسی و جنسیتی، کمبود‌ها و نواقصی داشته است که می‌بایست رفع شوند.
«جبهه آزادی ایرانیان کوئیر» در پیامی، از گنجاندن برابری افراد با جنسیت‌ها و گرایش‌های جنسی مختلف در این منشور استقبال و آمادگی خود را برای رفع ابهامات و کمبود‌ها، از جمله منطبق کردن آن با «پیمان بین‌المللی یوگیاکارتا» اعلام کرده است.
«امیرا ذوالقدری»، فعال برابری جنسی و جنسیتی نیز معتقد است با توجه به حسن نیت افراد سرشناس اپوزیسیون و روحیه برابری‌خواهانه آن‌ها، امید است که ابهامات و نواقص موجود در این منشور رفع شوند؛ مواردی مانند انطباق و پایبندی به اصول یوگیاکارتا.
او معتقد است که تاکید بر جنس، هویت‌های جنسیتی و گرایش جنسی در بخش حکم‌رانی دموکراتیک به این دلیل که عدم اشاره به هویت‌های جنسیتی در کنار گرایش‌های جنسی می‌تواند معنای سیاسی ابهام برانگیزی در رابطه با حقوق افراد ترنس و نان‌باینری به‌وجود بیاورد، مهم است.
می‌افزاید: «هم‌چنین در بخش پذیرش گوناگونی، به تنوع هویت‌های جنسیتی و گرایش جنسی شهروندان در کنار مذهب و سایر موارد اشاره نشده که تاکید بر این موضوع امری ضروری است.»
درباره اصول یوگیاکارتا چه می‌دانید؟
اصول یوگیاکارتا مربوط به شمول قوانین بین‌المللى حقوق بشر در زمینه تمایلات جنسی و هویت جنسیتی هستند. «کمیسیون بین‌المللى حقوق‌دانان و سرویس بین‌المللى حقوق بشر» به عنوان ائتلافی از سازمان‌هاى دفاع از حقوق بشر، یک سلسله اصول حقوقی بین‌المللى در زمینه اجرای قوانین بین‌المللى در حوزه نقض حقوق بشر مبتنی بر تمایلات جنسی و هویت‌های جنسیتی تصویب کردند تا وظایفی را که در رابطه با حقوق انسانى بر عهدۀ کشورها هستند، روشن‌تر و یک‌دست‌تر سازند.
در پى نشستى که از ششم تا ۹ نوامبر ۲۰۰۶ به طور فشرده در «دانشگاه گاجامادا» در شهر «یوگیاکارتا» در کشور اندونزی برگزار شد، ۲۹۹ کارشناس بلندپایه از ۲۵ کشور با تجربه‌هاى متنوع و تخصص در زمینه قوانین حقوق بشر، اصول به کار بستن حقوق بین‌المللى حقوق انسانى را در رابطه با تمایلات جنسی و هویت‌های جنسیتی به اتفاق آرا به تصویب رساندند.
کارشناسان معتقدند که اصول یوگیاکارتا، وضعیت فعلى قوانین حقوق بشر را در رابطه با مسایل مربوط به تمایلات و گرایش‌های جنسی و هویت‌های جنسیتی نشان میدهند. به علاوه، دولت‌ها باید بتوانند به علت تحول دایمی قوانین در زمینه حقوق بشر، تعهدات بیشتری برعهده بگیرند.
اصول یوگیاکارتا هنجارهای لازم‌الاجراى حقوقی بین‌المللى را تصریح میکنند و کشورها موظف هستند قوانین خود را با این هنجارها هماهنگ کنند.
این اصول تضمین کننده آینده‌اى هستند که در آن این باور وجود داشته باشد که همه انسان‌ها آزاد به دنیا آمده و از لحاظ حیثیت و حقوق برابر، می‌توانند از این حقوق گران‌بهایى که با تولدشان به دست آورده‌اند، بهره‌مند شوند. همۀ انسان‌ها آزاد به دنیا می‌آیند و از لحاظ حیثیت و حقوق با هم برابرند. كليۀ حقوق انسانی، جهان‌شمول، وابسته به هم و جدا ناپذير‌ند و پيوند عميقى با هم دارند. گرايش جنسی و هويت جنسيتی بخش جداناپذیر از حیثیت و انسانيت فرد است و نبايد باعث تبعيض يا استفاده نادرست شود.
۲۹ اصل یوگیاکارتا به اختصار عبارتند از:
- حق جهان‌شمول بهره‌مندى از حقوق بشر
- حق برابرى و عدم تبعيض
- شناسایی شخصیت حقوقی افراد در برابر قانون
- حق حيات
- حق ايمنى شخص
- حق برخورداری از زندگى خصوصى
- حق محروم نشدن خودسرانه از آزادى
- حق برخورداری از دادگاه عادلانه
- حق برخورداری از رفتار انسانى در زمان بازداشت
- حق مصونيت از شكنجه و مجازات‌ها يا رفتارهای بی رحمانه، غير انسانى يا توهين‌آميز
- حق مصونيت از همۀ اشكال بهره‌كشى، فروش و قاچاق انسان
- حق كار
- حق برخورداری از تأمين اجتماعى و ساير تدابير مربوط به حمايت اجتماعى
- حق داشتن سطح زندگى مكفى
- حق داشتن يك مسكن مناسب
- حق برخورداری از آموزش و پرورش
- حق برخورداری از تندرستی در بالاترين سطح ممكن
- حمايت در مقابل سوءاستفاده پزشكى
- حق آزادى انديشه و بيان
- حق آزادی اجتماعات و انجمن‌هاى مسالمت‌آميز
- آزادى انديشه، وجدان و مذهب
- آزادى رفت و آمد
- حق تقاضاى پناهندگى
- حق تشكيل خانواده
- حق مشاركت در حيات عمومى جامعه
- حق مشاركت در حيات فرهنگى
- حق اعتلاى حقوق انسانى
- حق برخورداری از دادرسی و جبران مؤثر خسارت
- پذیرش مسوولیت
مطلب مرتبط:
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر