close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
گزارش

لغتنامه مختصر اصطلاحات جنسی و جنسیت

۲۶ آذر ۱۴۰۱
شایا گلدوست
خواندن در ۱۰ دقیقه
«ال‌جی‌بی‌تی» یا «ال‌جی‌بی‌تی‌کیو‌آ» که در فارسی به آن  جامعه رنگین‌کمانی یا جامعه کوییر، اقلیت‌های جنسی و جنسیتی می‌گوییم، در زبان انگلیسی از اولین الفبای چند کلمه مرتبط ساخته شده است
«ال‌جی‌بی‌تی» یا «ال‌جی‌بی‌تی‌کیو‌آ» که در فارسی به آن جامعه رنگین‌کمانی یا جامعه کوییر، اقلیت‌های جنسی و جنسیتی می‌گوییم، در زبان انگلیسی از اولین الفبای چند کلمه مرتبط ساخته شده است

استفاده از واژگان و‌ کلمات درست در حوزه جنس و‌ جنسیت برای بیان جنس، هویت جنسی و جنسیتی افراد امری ضروری است. آموزش صحیح درباره موضوعات جنسی و جنسیتی، استفاده از ضمایر صحیح برای اشاره به جنسیتی که فرد برای خود تعریف می‌کند، احترام به گرایش جنسی و بیان جنسیتی افراد، فضایی را فراهم‌ می‌کند که همه افراد با وجود همه تفاوت‌ها بتوانند با امنیت و آرامش در کنار یکدیگر زندگی کنند و در جهت رشد و شکوفایی خود و جامعه‌ای که در آن‌ زندگی می‌کنند، کوشا باشند. به همین منظور در این گزارش به اختصار به تعریف و توضیح برخی از این واژگان به اختصار می‌پردازیم.

***

جامعه رنگین‌کمانی LGBTQ

«ال‌جی‌بی‌تی» یا «ال‌جی‌بی‌تی‌کیو‌آ» که در فارسی به آن  جامعه رنگین‌کمانی یا جامعه کوییر، اقلیت‌های جنسی و جنسیتی می‌گوییم، در زبان انگلیسی از اولین الفبای چند کلمه مرتبط ساخته شده است که در زیر آمده است. 

 L مخفف کلمه Lesbian زن همجنسگرا

 G مخفف کلمه Gay مرد همجنسگرا

 B مخفف Bisexual یا دوجنسگرا

 T مخفف Transgender افراد ترنس یا ترنسجندر 

Q مخفف کلمه کوییر

 I مخفف کلمه Intersex یا میان‌جنسی

 A مخفف Asexual یا هیچ‌جنسگرا است

علامت بعلاوه نیز اشاره به گستردگی طیف گرایش‌های جنسی و هویت‌های جنسیتی متنوع دارد که افراد هویت جنسی و‌ جنسیتی خود را با آن تعریف کرده و یا خود را در آن گروه‌ها جای می‌دهند. در ادامه به تعریف هر یک از این بخش‌ها می‌پردازیم. اما پیش از آن لازم است تا به تعریف چند مفهوم کلی بپردازیم.

 

جنس Sex

 در گذشته جنس به دو دسته «زن» و «مرد» تقسیم می‌شد که از نظر علم پزشکی مربوط به اندام‌های جنسی، هورمون‌ها، کروموزوم‌ها و علائم ثانویه‌ای است که برای مرد و زن تعریف شده است. داشتنِ کروموزوم XY ، هورمون تستسترون، اندام جنسی منتسب به مردانه و همچنین علائم ثانو‌یه‌ای که به ظاهر افراد مربوط می‌شود، مانند موی صورت و شکل بخش‌هایی از بدن از نشانه‌های جنس مرد بود. 

کروموزوم XX، هورمون استروژن، اندام جنسی منتسب به زنانه، واژن، رحم، تخمدان و علائم ثانویه تعریف شده برای جنس زن مانند پستان‌ها و برجستگی‌هایی در نواحی از بدن مانند باسن از نشانه‌های جنس زن بود. اما امروزه جنس نیز به صورت یک طیف گسترده تعریف می‌شود. طیفی که در دو سر آن «زن» و «مرد» با ویژگی‌های تعریف شده قرار دارند؛ اما در طول این طیف می‌توان افراد بی‌شماری را یافت که جنس آن‌ها با خصوصیات تعریف شده برای دوگانه زن و مرد تطابق ندارد. این افراد «اینترسکس» یا «میان‌جنسی» یا «بینا‌جنسی» نام دارند. 

 

هویت جنسیتی Gender Identity 

هویت جنسیتی مقوله‌ای جدا از جنس است و به درک و تعریفی که فرد از جنسیت خود دارد، گفته می‌شود. در دو سر این طیف هویت زنانه و مردانه قرار دارد و افراد می‌توانند هویت جنسیتی خود را در نقاط مختلف روی این طیف تعریف کرده و یا اینکه بر‌ روی آن در حرکت بوده و هویت جنسیتی سیال داشته باشند. البته برخی از افراد خود را در هیچ کدام از این دوگانه زنانه و‌ مردانه تعریف نکرده و هویت جنسیتی خود را «غیر‌دوگانه» یا «نان‌باینری» می‌دانند. هویت‌جنسیتی افراد می‌تواند با جنس یا جنسیت منتسب به آن‌ها همسو بوده یا در تضاد باشد.

 

بیان جنسیتی Gender Expression 

نحوه نشان دادن جنسیت از طریق لباس پوشیدن، رفتار‌کردن، حرف زدن و غیره است. چیزی که از آن به عنوان مردانگی و‌ زنانگی یاد شده است. متاسفانه کلیشه‌ها و چارچوب‌های سخت و محکمی نیز برای آن در جوامع و‌فرهنگ‌ها‌ی مختلف تعریف شده که معمولا افراد برای نشان دادن و مورد پذیرش و قبول قرار گرفتن جنسیت خود مجبور به رعایت و گنجانیدن خود در این قالب‌ها هستند. 

 

گرایش جنسی Sexual Orientation 

گرایش جنسی یک طیف گسترده است و به تمایلات عاطفی و جنسی افراد به جنس و جنسیت‌های دیگر گفته می‌شود و از آن به عنوان «هویت جنسی» نیز نام برده می‌شود. افراد مختلف برای شناختن ابعاد جنسی و عاطفی و تعریف «هویت جنسی» خود معمولا نیاز به بازه‌های زمانی متفاوت دارند و ممکن است در سال‌های زندگی‌شان به شناخت و درک متفاوتی از گرایش جنسی خود دست پیدا کنند.

***

میان‌جنسی یا بینا‌جنسی Intersex 

میان جنسی یا بیناجنسی افرادی هستند که خصوصیات جنسی اولیه و ثانویه آن‌ها با آنچه برای مرد و زن تعریف شده، متفاوت است. این تفاوت‌ها می‌تواند آشکار و از بدو تولد در ظاهر اندام جنسی قابل مشاهده باشد، یا اینکه نهفته و به اندام‌های جنسی داخلی، کروموزوم‌ها و هورمون‌های فرد مربوط باشد و در سال‌های بعد و با بالا رفتن سن بروز کند یا اینکه هرگز علائمی نداشته و فرد بدون اینکه بداند تا پایان عمر با این تفاوت‌ها زندگی کند.

 از این رو‌ می‌توان دریافت که جنس امری غیر‌دوگانه بوده و افراد می‌توانند خصوصیات جنسی منحصر به فرد خود را داشته باشند. افراد اینترسکس نشان‌دهنده گستردگی طیف جنس در انسان‌ها هستند.

 

ترنس، ترنسجندر Transgender

به افرادی که هویت جنسیتی خود را متفاوت با جنسیتی که به آن‌ها نسبت داده شده است تعریف می‌کنند، «ترنس‌» یا «ترنسجندر» گفته می‌شود. به بیان ساده‌تر ترنس‌بودگی یک ناهمگونی مستمر بین جنسیت نسبت داده شده در زمان تولد بر اساس ظاهر اندام جنسی، با جنسیتی است که فرد برای خود تعریف می‌کند. 

 

زن ترنس  Trans woman

به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به مردانه متولد شده و جنسیت مردانه به او نسبت داده شده، در صورتی که او خودش را یک زن می‌داند و هویت جنسیتی خود را زنانه تعریف می‌کند.

 

مرد ترنس Trans man

به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به زنانه به دنیا آمده و جنسیت زنانه به او نسبت داده شده، در حالی که او هویت جنسیتی خود را مردانه تعریف کرده و خود را یک مرد می‌داند.

 

ترنس با هویت جنسیتی غیر‌دوگانه Trans Non-binary 

ترنس‌ها می‌توانند هویت جنسیتی «غیردوگانه» یا «نان‌باینری» نیز داشته باشند و جنسیت نسبت داده شده به خود را نپذیرفته اما خود را متعلق به هیچ کدام از دو گروه زنان و مردان ندانند. 

 

همانسو‌جنسیتی Cisgender 

افرادی که جنسیت خود را با آن‌چه از بدو تولد بر اساس ظاهر اندام جنسی به آن‌ها نسبت داده شده است، مطابق می‌دانند «همان‌سو‌جنسیتی» یا «سیسجندر» هستند.

 

هویت جنسیتی غیر‌دوگانه Non-binary gender

«نان‌باینری» یا هویت جنسیتی غیر‌دوگانه به هویت جنسیتی افرادی گفته می‌شود که خودشان را در چارچوب‌ها و دوگانه جنسیتی زن و مرد قرار نمی‌دهند. آن‌ها هویت جنسیتی خود را نان‌باینری یا غیر‌دوگانه تعریف می‌کنند.

 

جنسیت شناور یا جنسیت سیال Gender fluid 

فردی است که هویت جنسیتی او یعنی جنسیتی که بیشتر با آن همذات پنداری می‌کند، ثابت نیست. جنسیت این افراد می‌تواند در طول زمان یا روز به روز تغییر کند. شناور بودن به نحوه شناخت درونی فرد از جنسیت خود و بیان بیرونی آن مربوط می‌شود.  فردی که دارای جنسیت شناور است ممکن است یک روز جنسیت خود را مرد، روز بعد زن، هم مرد و هم زن یا هیچکدام تعریف کند. این امر معمولا بر بیان جنسیتی او نیز تاثیر می‌گذارد.

 

بی‌جنسیت Agender

افرادی که در سنجش جنسیت خود، خود را نه مرد و نه زن می‌بینند. آن‌ها از نظر جنسیت خنثی هستند و اغلب بدون جنسیت توصیف می‌شوند. البته تعریف افراد از جنسیت خود می‌تواند در طول زمان متغیر باشد. افرادی که جنسیت آن‌ها مذکر یا مونث نیست از اصطلاحات مختلفی برای توصیف خود استفاده می کنند که یکی از رایج ترین آن‌ها غیر‌دوگانه است. اصطلاحات دیگر عبارتند از genderqueer، agender

bigender و غیره.

 

ملال جنسیتی Gender dysphoria 

ملال جنسیتی در برخی از افراد ترنس دیده می‌شود و‌ شدت و‌ ضعف آن می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. یعنی فرد ترنس به دلیل تفاوت در جنسیتی که برای خود تعریف می‌کند با جنسیتی که به او نسبت داده شده است، احساس سردرگمی، ناراحتی و پریشانی داشته و در بسیاری از مواقع این حس ناآرامی را نسبت به بدن و اندام‌ جنسی خود نیز تجربه می‌کند. اما می‌بایست به خاطر داشت که همه افراد ترنس ملال جنسیتی را تجربه نکرده و نداشتن ملال جنسیتی به معنای ترنس نبودن این افراد نیست.

 

ترنزیشن Transition 

پروسه‌ای که افراد ترنس در آن به شناخت درست از هویت جنسیتی خود رسیده و می‌توانند تصمیم بگیرند که با مصرف هورمون یا انجام برخی از جراحی‌ها، علائم اولیه و ثانویه جنسی خود را تغییر داده و با جنسیت مورد قبول خود منطبق کنند. به جراحی‌هایی که اندام جنسی فرد ترنس را با جنسیتی که برای خود تعریف می‌کند، منطبق می‌کند، جراحی‌های «تصدیق یا باز‌تایید جنسیت» گفته می‌شود. 

مسیری که هر فرد ترنس برای ترنزیشن در آن قدم می‌گذارد، می‌تواند با فرد دیگر متفاوت باشد. این تفاوت‌ها می‌تواند از تغییرات ظاهری، تغییر پوشش، تغییر اسم و ضمایری که برای خود‌مناسب می‌داند تا هورمون‌تراپی، انجام برخی از جراحی‌ها بر روی بدن تا تغییر کامل اندام جنسی و تغییر هویت قانونی متغیر باشد. باید به این نکته توجه داشت که ترنزیشن و جراحی الزامی برای ترنس‌بودگی نیست. 

 

دگرجنس‌گرا Heterosexual 

به فردی گفته می‌شود که تمایلات جنسی و یا عاطفی به جنس و جنسیت متفاوت از جنس و جنسیت خود را دارد.

 

همجنس‌گرا Homosexual

به فردی که گرایش جنسی و یا عاطفی به جنس و یا جنسیت مشابه با خود دارد، گفته می‌شود. معمولا به همجنس‌گرایان مرد Gay و به همجنس‌گرایان زن Lesbian گفته می‌شود. افراد با جنسیت غیردوگانه می‌توانند از واژه‌های مشابه و یا متفاوت برای بیان گرایش جنسی خود استفاده کنند.

 

دوجنس‌گرا Bisexual 

یک واژه چتری برای تعریف همه افرادی است که به بیش از جنس یا جنسیت گرایش عاطفی و یا جنسی دارند؛ نه لزوما هم‌زمان، نه لزوما به یک شکل و نه لزوما به یک اندازه. 

 

هیچ‌جنس‌گرا Asexual 

به فردی گفته می‌شود که تمایل و کشش جنسی به جنس  یا جنسیتی ندارد. البته یک فرد هیچ‌جنسگرا می‌تواند تمایل و‌ کشش عاطفی را تجربه کند. 

 

هیچ‌جنس‌گرای عاطفی Demisexual

به افرادی گفته می‌شود که تنها در صورت داشتن کشش عاطفی به جنس چ یا جنسیتی، می‌توانند کشش جنسی را نیز تجربه کنند. 

 

همه‌جنس‌گرا Pansexual

به فردی گفته می‌شود که ‌می‌تواند به هر جنس یا جنسیتی تمایل جنسی و عاطفی داشته باشد.

 

دگرجنس‌گرای منعطف Heteroflexible 

فردی است که بیشتر به جنس و‌ جنسیت متفاوت با خود تمایل دارد، اما می‌تواند با جنس و‌ جنسیت مشابه با خود نیز رابطه جنسی یا عاطفی داشته باشد.

 

همجنس‌گرای منعطف یا Homoflexible 

به فردی گفته می‌شود که بیشتر به جنس یا جنسیت مشابه با خود تمایل داشته، اما می‌تواند به جنس و‌ جنسیت متفاوت با خود نیز گرایش جنسی یا عاطفی داشته باشد.

 

پرسشگر Questioning 

اصطلاحی است که برای توصیف کسانی به کار می رود که در فرآیند کشف و کاوش در مورد گرایش جنسی، هویت جنسیتی، بیان جنسیتی یا ترکیبی از آن‌ها هستند.

 

سکوچویال Sexual

افرادی هستند که تمایلات جنسی را تجربه می‌کنند؛ اما می‌توانند هیچ‌عاطفه‌گرا باشند و کشش عاطفی به جنس یا جنسیتی نداشته باشند، یا کشش عاطفی کمتری را تجربه کنند.

 

چند‌جنسگرا Polysexual 

یک فرد چند‌جنسگرا کسی است که از نظر جنسی یاعاطفی به چندین جنس و جنسیت تمایل دارد. این گرایش با دوجنسگرا یا همه‌جنسگرا بودن یکسان نیست، اگرچه همه این تمایلات جنسی شامل کشش عاطفی یا جنسی به بیش از یک جنس و یا جنسیت است.  

 

چند‌عشقی  Polyamory یا Polygamy 

پلی اموری یک سبک از رابطه است که در آن روابط صمیمی و متعهد با بیش از یک شریک جنسی و عاطفی در یک زمان شکل می گیرد.  کلمه «polyamory» از ترکیب یونانی poly به معنای «بسیار» و لاتین amor به معنای «عشق» گرفته شده است.

 

تک عشقی Monogamy

تک همسری یا رابطه با یک شریک عاطفی یا جنسی در یک زمان است، یک رابطه تک همسری می‌تواند جنسی یا احساسی باشد، اما معمولا هر دو است.

 

عاطفه‌گرا Romantic

یعنی افراد می‌توانند تمایلات و کشش جنسی را تجربه نکنند و هیچ‌جنس‌گرا باشند و به جنس و جنسیتی تمایل جنسی نداشته باشند؛ اما این به آن معنا نیست که تمایلات عاطفی نیز به جنس یا جنسیتی ندارند و می‌توانند عاطفه گرا باشند.

 

هیچ‌عاطفه‌گرا Aromantic

افرادی که تمایلات احساسی و عاطفی را به جنس یا جنسیتی تجربه نمی‌کنند و هیچ‌عاطفه‌گرا هستند، اما می‌توانند به جنس و جنسیتی کشش جنسی داشته و آن را تجربه کنند.

توجه به این نکته ضرورت دارد که ممکن است دو جنبه جنسی و عاطفی افراد با هم مطابقت نداشته باشند و فردی هر دو جنبه جنسی و عاطفی را داشته باشد ولی به صورت متفاوت از هم تجربه کنند.

 

درگ کویین Drag Queen 

درگ کوئین شخصی است، که از لباس‌ها و آرایش‌های اغراق‌آمیز منتسب به زنانه برای اجرای نمایش و سرگرمی و به چالش کشیدن کلیشه‌های جنسیتی رایج در جوامع مختلف استفاده می‌کند. اغلب درگ کویین‌ها مرد هستند، اما گاهی زنان نیز می‌توانند این نقش را اجرا کنند.

 

درگ کینگ Drag King

درگ کینگ‌ها اغلب هنرمندان زن هستند که لباس‌های منتسب به مردانه می‌پوشند و بدن‌های خود را بسیار عضلانی نشان می‌دهند و کلیشه‌های جنسیتی مردانه را به چالش می‌کشند.  یک نمایش درگ ممکن است شامل رقص، بازیگری، استندآپ کمدی و آواز باشد، چه زنده و چه با آهنگ‌های از پیش ضبط شده.

ثبت نظر

گزارش

مجیدرضا رهنورد قربانی یک پرونده پر سوال و ابهام

۲۶ آذر ۱۴۰۱
سولماز ایکدر
خواندن در ۹ دقیقه
مجیدرضا رهنورد قربانی یک پرونده پر سوال و ابهام