شایا گلدوست
من، «شایا گلدوست»، زن ترنس و کنشگر جامعه رنگینکمانی، هر هفته دوشنبه در اینستاگرام «ایران‌وایر»، با یکی از اعضای جامعه رنگینکمانی درباره مسائل و مشکلات مربوط به این قشر گفت‌وگو می‌کنم. مهمان این برنامه «مهسا تاج»، فعال در حوزه ال‌جی‌بی‌تی‌کیو‌پلاس است و درباره تجربه زیسته به‌عنوان فردی با گرایش به همجنس خود صحبت می‌کنیم.
***
در برخی از کشورها مانند ایران، رابطه جنسی رضایتمندانه بین دو فرد همجنس بالغ، جرم‌انگاری شده و مجازات‌های سنگینی برای آن در نظر گرفته می‌شود. در قانون مجازات اسلامی، رابطه جنسی بین دو زن، با کمی تفاوت، مانند رابطه جنسی بین دو مرد، مجازات‌هایی از شلاق تا اعدام را شامل می‌شود و این امر، زمینه اعمال خشونت و تبعیض مضاعف را علیه زنان هم‌جنس‌گرا یا هر فردی که خود را زن هویت‌یابی کرده و یا هویت زنانه به او نسبت داده است را، فراهم می‌کند.
مهمان برنامه، مهسا تاج، یک فرد با هویت جنسیتی غیر‌دوگانه است، اما به‌دلیل تولد با اندام جنسی منتسب به زنانه، سال‌ها هویت زنانه به او نسبت داده شد. او که خود را یک هم‌جنس‌گرا می‌داند، به‌دلیل هویت جنسیتی منتسب زنانه، تجربه زیسته مشابهی با افراد لزبین دارد.
مهسا می‌گوید: «پانزده-شانزده ساله بودم که در ایران به روانشناس مراجعه کردم، تشخیص دکتر این بود که من یک ترنس هستم و می‌بایست جراحی کنم. دلیلش این بود که رفتارهایم شبیه به دختران دیگر نبود و به زن‌ها گرایش جنسی و عاطفی داشتم و به این دلیل که هرچیز دیگری غیر از ترنس بودن در جامعه ایران پذیرفته شده نبود، من به حرف آن دکتر گوش ندادم و به‌همراه پارتنرم مهاجرت کردیم و وقتی به کانادا آمدیم با هویت جنسیتی نان‌باینری آشنا شدم و احساس کردم که شبیه به تعریفی است که از خودم دارم. هیچ‌وقت دلم نمی‌خواست کسی من را مهسا خانوم صدا کند، اما دلم هم نمی‌خواست مهسا آقا باشم. من خود را مهسا تعریف می‌کردم.»
در تازه‌ترین نسخه «قانون مجازات اسلامی» مصوب سال ۱۳۹۲ نمایندگان در مجلس شورای اسلامی، همچون قانون مجازات اسلامی پیشین، رابطه جنسی دو مرد یا دو زن با یکدیگر، در زمره «حدود» قرار داده شده است. این قانون با درنظر داشتن جنسیت متهمان و کیفیت و تکرار رابطه جنسی، کیفر ۱۰۰ ضربه شلاق یا اعدام را برای آن‌ها تعیین کرده است.
حکم اولیه در نظر گرفته شده برای رابطه جنسی دو زن با یکدیگر در ماده ۲۳۹ قانون مجازات اسلامی، ۱۰۰ ضربه شلاق است، اما با استناد به ماده ۱۳۶ این قانون، هرگاه کسی سه بار مرتکب یک نوع جرم موجب «حد» شود و هربار حد آن جرم بر او جاری شود، حد او در مرتبه چهارم، اعدام است.
در قانون مجازات اسلامی پیشین، چنان‌که ماده ۱۲۷ آن شرح داده بود، «مساحقه» عبارت است از هم‌جنس‌بازی زنان با اندام تناسلی. ماده ۲۳۸ قانون جدید مصوب سال ۱۳۹۲ اما، مساحقه را قرار دادن اندام تناسلی انسان مونث بر اندام تناسلی همجنس خود تعریف کرده است؛ تعریفی که شاید بتواند موارد شمول رابطه هم‌جنس‌گرایی زنان را کمتر کند و به‌نوعی شمار کمتری از آن‌ها را در معرض خطر محکومیت قرار دهد.
زنان در طی سالیان دراز، به‌دلیل سلطه نظام مردسالار، از ایفای نقش‌های اجتماعی خود محروم و تنها به فعالیت در محیط خانه و خانواده محدود می‌شدند. از‌این‌رو در دسترسی به اطلاعات و افزایش آگاهی نیز موانع بسیار زیادی بر سر راه آن‌ها وجود داشت. بسیاری از زنان هیچ‌گونه شناختی از خود، هویت جنسیتی خود و تمایلات و خواسته‌های جنسی و عاطفی خود نداشته و آنچنان که خانواده، جامعه، فرهنگ، سنت، مذهب و قانون برای آن‌ها تعیین می‌کرد، تن به روابط و ازدواج‌های ناخواسته می‌دادند.
مهسا نیز فشارهای جامعه و اطرافیان را برای ازدواج با یک مرد تجربه کرده است: «متاسفانه فشارهای جانبی را خیلی زیاد تجربه کرده‌ام. هرچند چون از ۱۲ سالگی خانواده با گرایش جنسی و هویت جنسیتی‌ام به‌شکلی درگیر بودند، فشار از سوی آن‌ها کمتر بود، اما اطرافیان و اقوام پدری و مادری بسیار این موضوع را مطرح می‌کردند که وقت ازدواج است و می‌بایست خواستگار داشته باشی. خیلی از‌مواقع مجبور‌می‌شدم خودم را در این موقعیت قرار دهم و بعد به بهانه‌‌های مختلف، افراد مختلف که خواستگار بودند را رد کنم.»
متاسفانه گاهی این‌گونه تصور‌می‌شود که جامعه پذیرش بیشتری نسبت به زنان هم‌جنس‌گرا در مقایسه با مردان هم‌جنس‌گرا دارد، اما تجربه زیسته افراد لزبین نشان می‌دهد که نگاه جامعه نه‌تنها پذیرا‌تر نبوده، بلکه روابط زنان هم‌جنس‌گرا را ابژه‌انگاری جنسی می‌کند. دیدگاهی که باز هم زنان را زیر سلطه مردان و وسیله‌ای برای لذت‌جویی و ارضای امیال جنسی آن‌ها تصور می‌کند. از‌این‌رو، این شکل از خشونت نظام‌مند در مواقعی به اشتباه، درک و پذیرش جامعه در قبال افراد لزبین تصور می‌شود. خشونتی که کماکان زنان هم‌جنس‌گرا را زیر سلطه مردان و نظامی که مرد و مردانگی را با صفاتی همچون سلطه‌جویی و لذت‌جویی تعریف می‌کند، محبوس نگاه می‌دارد.
مهسا و پارتنرش بعد از مهاجرت تصمیم می‌گیرند که با فعالیت در شبکه‌های اجتماعی و به تصویر کشیدن بخشی از زندگی خود، قدم‌های مثبتی در جهت آگاهی جامعه بردارند، مخصوصا برای جامعه ایران که اطلاعات بسیار کمی در حوزه افراد رنگینکمانی دارد.
مهسا می‌گوید: «وقتی در پروسه شناخت خودم بودم، چون اطلاعات و‌دانش کافی نداشتم، از یک جایی به بعد نسبت به خود احساس بدی پیدا کردم. تفاوت باعث می‌شود که فرد خود را گناهکار بداند و خود را سرزنش کند که چرا من مثل دیگران نیستم؟ چرا من با بقیه فرق دارم؟ این سوالات و سوالات مشابه همیشه در ذهنم بود، از‌خودم عصبانی بودم، خودم را دوست نداشتم. از خودم می‌پرسیدم چرا این‌طوری هستی؟ تو غلط هستی، تو نباید این‌طوری باشی. شاید این، یکی از دلایلی است که تصمیم گرفتیم فعالیت کنیم و آگاهی دهیم، هم به خانواده‌ها و هم به افرادی که هم‌احساس ما هستند.
البته این فضا هم امن نیست، پیام‌ها و حمله‌های زیادی را تجربه می‌کنیم که هرکدام می‌تواند خنجری به قلب آدم باشد، اما امید به بهبود شرایط و افزایش آگاهی و کم کردن درد حتی یک فرد، باعث می‌شود که ادامه دهیم و از خشونت‌ها و تجربیات بد ناامید نشویم.»
مطلب مرتبط:
لغت‌نامه مختصر اصطلاحات حوزه جنس و جنسیت
راهنمای حفظ حریم جنسی و جنسیتی رنگین‌کمانی‌ها در مراجعه به پزشک
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر