زاهدان شهری مانند همه شهرهای ایران

عزیز شهروند خبرنگار از زاهدان

من اهل زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان هستم، شهری که بسیاری از اهالی ایران آن را آنگونه که هست نمی شناسند. بارها در مواجه با اهالی دیگر شهرها و استانهای کشور وقتی به آنها گفتم اهل زاهدانم با پرسشهای عجیب و غریبشان مواجه شدم. پرسشهایی که همه حول و حوش چیزهایی خاص خلاصه می شود؛ مواد مخدر، اشرار، راهزنی و ...

اگر چه زاهدان مرکز استانی است که با دو کشور نا امن و همیشه بحرانی افغانستان و پاکستان هم مرز است و به همین دلیل این استان محلی برای ترانزیت مواد مخدر و فعالیت های اشرار تبدیل شده، اما نمی دانم چرا فقط این تصویر از شهر محل تولد من به عنوان تصویر غالب و رایج در ذهن ها مانده است.با این حال هر چه هست این تصاویر با واقعیتهای شهر زاهدان فرسنگها فاصله دارد.

زاهدان کلانشهری با بیشتر از 500 هزار نفر جمعیت است و مانند همه دیگر شهرهای ایران که در این حد جمعیت دارند تفاوت چندانی ندارد. در این شهر هم محله‌های فقیرنشین وجود دارد و هم محله‌های مرفه نشین و پولدار و گرانقیمت، هم معتاد و قاچاقچی هست و هم دانشجویان و هنرمندان و گروه های موسیقی، همه کافه های شیک و امروزی هست و همه پاتوق های تجمع افراد بیکار و اراذل و اوباش، درست همانطور که در همه دیگر شهرهای ایران می شود چنین چیزهایی را دید.

با این حال به نظر می رسد فعلأ و در شرایط کنونی تنها تصویری که از زاهدان ما در ذهن دیگران بر جای مانده چیزی جز تصاویر منفی نیست. در این زمینه می شود گفت تصویر غالب از زاهدان در ایران چیزی شبیه تصویر غالب ایران در جهان است، بسیاری از اهالی کشورهای دیگر وقتی به ایران سفر می کنند در اولین مواجه خود با شهرهای ایران بهت زده می شوند، خودشان می گویند تصور ما این بود که در ایران چیزی به اسم ماشینهای مدل بالا و آپارتمان و اتوبان و ... وجود ندارد و هر چه هست بیابان و شترسواری و ...  است.

من هم هر گاه دوستانم که ساکن تهران یا دیگر شهرهای ایران هستند را برای آمدن به زاهدن دعوت می کنم به شوخی یا جدی از امنیت و امکانات شهر می پرسند، از هراس آدم ربایی و ترور و مواجه با اشرار و قاچاقچیان مواد مخدر، شاید به همین دلیل است که من حالا دست به قلم و دوربین شده ام تا تصویری دیگر از شهر محل تولدم، ارائه کنم.

شهری که اگر لباسهای محلی - و به نظر من دوست داشتنی - برخی از ساکنانش را لحاظ نکنیم هیچ تفاوتی با دیگر شهرهای ایران ندارد. لازم به گفتن است که خود من هم مانند همه دیگر ساکنان این شهر چند دست لباس سنتی دارم و در مراسم های مختلف بخصوص عروسی ها و میهمانی های خانوادگی آنها را بر تن می کنم.

برای شناخت بهتر این شهر شاید گفتن از دانشگاه سیستان و بلوچستان در شهر زاهدان بد نباشد، دانشگاهی بزرگ و وسیع که بر اساس آمارهای علمی یکی از دانشگاه های معتبر ایران به لحاظ رتبه علمی به حساب می آید و سالانه حدود 20 هزار دانشجو از نقاط مختلف استان و کشور در آن تحصیل می کنند.

سابقه تاسیس دانشگاه سيستان وبلوچستان به سال 1353 بر می گردد و با داشتن 22 دانشکده و 340 رشته گرايش در مقاطع مختلف كه از اين تعداد  139  رشته گرايش در مقطع كارشناسی ارشد و 24  رشته گرايش در مقطع دكتری است بعنوان دانشگاه مادر در منطقه جنوب شرق فعالیت می کند. این دانشگاه دارای هيأت امناء و هيأت مميزه مستقل خود است و از نظر تشكيلاتی در رديف دانشگاههای رده الف و توسعه يافته كشور محسوب می شود.

در زاهدان چند مجتمع تجاری و پاساژ نوساز و پر رونق وجود دارد که محل خرید بسیاری از ساکنان و به خصوص افراد طبقه متوسط شهر هستند، علاوه بر این بازار رسولی که معروف ترین بازار شهر است نیز محلی برای خرید و فروش انواع اجناس دست دوم و استوک شامل انواع کفش و لباس و وسایل دیگر است که از پاکستان وارد می شود و با قیمتهای بسیار مناسب به فروش می رسد.

در قسمت دیگری از شهر خیابان و محله دانشگاه قرار دارد که در نزدیکی دانشگاه سیستان و بلوچستان واقع است و محل وقت گذرانی و پیاده روی های عصرگاهی جوانان شهر و دانشجویان است. این نقطه از شهر جزو بهترین و پر رونق ترین نقاط شهر به حساب می آید.

یکی دیگر از نقاط مهم زاهدان فرودگاه بین‌المللی این شهر است که در جنوب شرقی شهر قرار گرفته‌، از این فرودگاه روزانه 8 پرواز به مقاصد داخلی شامل تهران، گرگان، مشهد، اصفهان، شیراز و بندرعباس و همچنین 2 پرواز به مقاصد خارجی شامل کویته در پاکستان و دبی در امارات متحده عربی انجام می‌شود.

این فرودگاه یکی از فرودگاه های پررونق کشور است، بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی مسئولان فرودگاه زاهدان تنها در سه ماه فصل بهار امسال 123 هزار و 927 نفر مسافر از این فرودگاه جابجا شدند که از این تعداد 9 هزار و 735 مسافر پروازهای خارجی بوده اند

همچنین یکی از ویژگیها و جذابیت های مهم زاهدان برای جوانان و دانشجویان وجود کافه های متعدد در این شهر است، کافه هایی که ساعت کاری اغلب آنها از 4 و 5 عصر شروع شده و تا 12 شب ادامه پیدا می کند و در این مدت پذیرای مشتریان بسیاری است.

همانطور که ابتدای این متن نوشتم در زاهدان مانند همه دیگر شهرهای ایران محلات فقیر نشین هم وجود دارد، در نقطه ای از شمال شهر محله ای وجود دارد با نام شیرآباد که یکی از محله های فقیرنشین زاهدان است، در این محله نرخ رشد و وجود آسیب های اجتماعی مانند مصرف و فروش مواد مخدر، ناامنی و بزهکاری و موارد دیگر به نسبت دیگر نقاط شهر بالاست. شیرآباد در پای کوهی کم ارتفاع قرار دارد و برخی محله ها و خانه های این منطقه بر بلندهای دامنه همین کوه ساخته شده است.

در بخش دیگری از شهر مسجد مکی واقع است که بزرگترین و شناخته شده ترین مسجد اهل تسنن در کل کشور است، کار ساخت این مسجد چندین سال است به همت «مولوی عبدالحمید اسماعیل زهی» بلندپایه ترین روحانی مورد احترام اهل سنت کشور شروع شده و گفته می شود توسط معماران و مهندسانی از کشور ترکیه در حال انجام است. در محل همین مسجد همچنین مدرسه دارالعلوم زاهدان نیز قرار دارد که هزاران طلبه علوم دینی اهل سنت در دو بخش برادران و خواهران در آن مشغول به تحصیل هستند.

مولوی عبدالحمید نزد بسیاری از اهالی شهر که پیرو اهل سنت هستند دارای ارج و احترام بسیاری است، در تعداد زیادی از مغازه ها و فروشگاه های شهر می شود عکسها و تصاویر او را دید که برای نشان دادن علاقه و احترام به ایشان نصب شده است.

زاهدان بر خلاف دیگر شهرهای استان سیستان و بلوچستان پیشینه و قدمت چندانی ندارد و تا اوایل قرن هجری اخیر روستایی کوچک به نام دزدآب بود و در زمان رضا شاه (سال 1308) به «زاهدان» تغییر یافته‌ و به دلیل موقعیت استراتژیکی که دارد از جمله نزدیکی به دو کشور افغانستان و پاکستان از همان دوره رونق گرفت و روز به روز بزرگتر و پر جمعیت تر شد.