سومین فصل سرمای پس از زلزله آذربایجان؛ زندگی همچنان در کانکس

فرزانه خردمند، شهروند خبرنگار، تبریز

سومین فصل سرمای پس از زلزله ویرانگر آذربایجان که 21 مرداد ماه سال 1391 شهرها و روستاهای  سه شهرستان ورزقان، اهر و هریس را در نوردید فرا رسیده است. با این حال اگر چه بازسازی روستا و شهرهای ویران شده این مناطق به شکل رسمی پایان یافته اما هنوز بخشی از مردم این مناطق در کانکسهای فلزی بازمانده از روزهای ابتدایی پس از زلزله روزگار می گذرانند.

این سه شهرستان در مناطق کوهستانی استان آذربایجان شرقی واقع شده اند و پاییز و زمستانهای سرد و پر برف و بارانشان معروف و مثال زدنی است. در همان اولین فصل سرمای پس از وقوع زلزله در سال 91 که بسیاری از مردم ایران در تکاپوی کمک رساندن به زلزله زدگان این مناطق بودند، افرادی که با ویژگی های این سه شهرستان آشنا بودند بیش از همه بر لزوم سرعت گرفتن بازسازی و رساندن وسایل گرمایشی و پتو به زلزله زدگان تاکید می کردند.

سرمای استخوان سوز این مناطق از ابتدای پاییز شروع می شود و تا ماه های میانی فصل بهار هم ادامه پیدا می کند و گفته می شد در صورت عدم تامین وسایل لازم و کافی برای محافظت از زلزله زدگان دربرابر این سرما مردم آسیب دیده سختی های فراوانی خواهند کشید.

بر اثر این زلزله در شهرستان‌های اهر، ورزقان و هریس، در مجموع ۳۰۶ نفر کشته و بیش از ۵۰۰۰ نفر مجروح شدند. همچنین در آماری دیگر اعلام شد مجموعا ۱۵۵ هزار نفر دچار حادثه شدند که در اهر ۶۷ هزار نفر، ورزقان ۴۲ هزار نفر، هریس ۴۰ هزار نفر و تبریز شش هزار نفر را در بر می‌گرفت.  بیشترین تلفات انسانی از روستاهای «باجه باج»، «گوردره» و «دبنو» و همچنین شهر ورزقان بوده‌است.

در محدوده این زمین‌لرزه‌ها ۱۸ هزار و ۶۱۸ واحد مسکونی دچار آسیب شده که از این تعداد ۵ هزار و ۳۲۹ واحد به طور کامل تخریب شده‌اند. در مجموع ۴۱۰ روستا دچار تخریب شده که ۶۵ روستا به طور کامل از بین رفتند. طبق تخمین‌ها، کل میزان خسارتی که این زلزله به استان آذربایجان شرقی وارد کرد بیش از ۱۰ هزار و ۷۹ میلیارد ریال براورد شد که بیشترین خسارت در اثر این حادثه طبیعی به مسکن روستایی با بیش از ۴ هزار میلیارد ریال در شهرستان‌های اهر، هریس، ورزقان، تبریز، کلیبر، جلفا، شبستر، خداآفرین، سراب و مرند وارد شده بود.

اگر چه بازسازی بلافاصله پس از وقوع زلزله در این مناطق آغاز شد و حالا هم طبق اعلام مسئولان دولتی در این شهرستانها، به پایان رسیده است و صاحبان همه خانه های تخریب در منازل نوسازی شده اسکان داده شدند. اما گشتی در روستاهایی که در آن زلزله آسیب دیده اند حکایت از آن دارد که  با وجود گذشت دو سال و سه ماه از آن تاریخ، همچنان در تعدادی از این روستاها گروهی از ساکنان در کانکسهای فلزی زندگی می کنند.

این کانکسها در اولین ماه های پس از وقوع زلزله برای اسکان موقت زلزله زدگان به مناطق ارسال شد، با این حال هنوز در تعدادی از روستاها تنها سرپناه روستاییان ساکن این روستاها هستند. به گفته اهالی و ساکنان، بدنه فلزی این کانکسها توان مقاومت دربرابر سرمای زیاد این مناطق ندارد و به همین دلیل در فصل سرما زندگی کردن در آنها بسیار دشوار است.

از سویی دیگر از آنجا که نوع خانه های ساخته شده برای زلزله زدگان در همه مناطق با نقشه و متراژ یکسان - 64 متری - و بر اساس یک الگوی واحد که «بنیاد مسکن» تعیین کرده بود ساخته شده اند، بسیاری از ساکنان این روستاها کانکسهای خود را به عنوانی یکی از اتاقها به خانه اضافه کرده اند تا به این شکل کمبود مساحت خانه را جبران کنند.

در کنار این مشکل، همچنین بدون دستشویی و حمام بودن واحدهای ساخته شده برای زلزله زدگان باعث شده است به دلیل عدم دسترسی به سرویس بهداشتی مناسب و همچنین نبود شرایط برای استحمام راحت در فصل سرما اهالی این مناطق در زمینه رعایت مسائل بهداشتی دچار مشکل شوند.

با این همه تجربه دو زمستان گذشته منجر به ان شده است که حالا اهالی این مناطق با آمادگی بیشتری به استقبال سومین زمستان پس از زلزله بروند، اما هنوز از یادآوری حادثه تلخی که روز 21 مرداد ماه سال 91 زندگیشان را زیرورو کرد چشمشان تر می شود.