آن‌ها که رفتند آن‌ها که ماندند

وقتی خبر پیوستن پردیس افکاری به شبکه جم تکذیب نشد یک معنی داشت؛ یکی دیگر از بازیگران زن سینما و تلویزیون از ایران رفت تا در محیطی به قول خودشان بدور از سانسور و خط قرمزها و پرونده‌سازی‌های داخلی فعالیت کنند. حالا اگر این فعالیت به اندازه بازی در یک یا دو فیلم آن هم کپی دست چندم از سریال‌ها و فیلم‌های ترک باشد اهمیتی ندارد، مهم آزادی در بازی در نقشی است که دست و پای بازیگر را در میان خط قرمزها و حجاب‌های سخت نگیرد و از همه مهم‌تر دیده شدن و در خبرها قرار گرفتن است. روندی که البته هنوز شش ماه از آغازش نگذشته و مشخص است که در همین نقطه به پایان نمی‌رسد و ادامه خواهد داشت و  بخشی از آن ناشی از رفتارهای سخت‌گیرانه‌ای است که نسبت به هنرمندان توسط صدا و سیما و نهادهای امنتیتی از جمله حراست این سازمان و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است . بسیاری از این بازیگران نسبت به آن چه دخالت در زندگی خصوصی‌اشان توسط نهادهای امنیتی اعلام شده شکایت داشته و دارند. بیشترین دخالت نیز در پوشش و رعایت حجاب اسلامی تحمیلی ایران بوده است. مدیران رسانه ملی و قوه قضاییه ایران در چند سال گذشته به ویژه بعد از گسترش شبکه‌های اجتماعی با رصد صفحات بازیگران نسبت به تصاویر و نوشته‌هایی که آن‌ها در صفحات اجتماعی خود نوشته‌اند آن‌ها را احضار و تا ممنوعیت کاری و تصویری این بازیگران پیش رفتند. حراست سازمان صدا و سیما و قوه قضاییه حتی پیشتر از این به مهمانی رفتن و معاشرت هنرمندان نیز دقت کرده و با پرونده‌سازی در گرفتن یا عدم گرفتن نقش و کار و بیکاری موثر است. اما این همه داستان بازیگران معترض نیست که آن‌ها را به خانه‌نشینی تا مهاجرت کشانده است.    بخش دیگر به رفتار برخی تهیه‌کنندگان نسبت به بازیگران زن است. ماه گذشته تعدادی از بازیگران زن صدا و سیما در نامه‌ای خطاب به ریاست سازمان صدا و سیما از رفتار غیر اخلاقی برخی از تهیه‌کنندگان نسبت خودشان اعتراض کردند. به نوشته این زنان بازیگر برخی از تهیه‌کنندگان بعد از ازدواج آن‌ها رسما از دادن نقش به آن‌ها خودداری می‌کنند یا در مقابل پیشنهادهای غیر اخلاقی به آن‌ها نقش پیشنهاد می‌کنند. این بازیگران معترض البته از پیشنهادهایی که توسط شبکه‌هایی چون جم به آن‌ها شده است صحبت کردند و آن‌ها به خاطر علاقه به وطن چنین تصمیمی را نپذیرفتند. تصمیمی که برخی دیگر از همکارانشان پذیرفتند.

با پیوستن افکاری به شبکه جم شمار بازیگرانی که بعد از یک دوره بیخبری رسما سر از یک شبکه فارسی‌زبان در می‌آوردند به ۱۰ نفر رسید. بازیگرانی که در چند نقطه با هم وجه مشترک دارند.اول این که بازیگران درجه دوم سینما و بیشتر تلویزیون بوده و جز یک یا دو مورد در هیچ فیلمی نقش اصلی را بازی نکردند و بیشترشان بعد از چند سال سکوت سر از شبکه جم در آوردند. بازیگرانی که مهمترین پیامد رفتن و پیوستنشان به شبکه‌های فارسی زبان باعث به داخل گنجه رفتن شماری از سریا‌ل‌ها و فیلم‌های سینمایی در رسانه ملی می‌شود.

پردیس افکاری از قلاده‌های طلا تا جم

اگر بخواهیم روند مهاجرت بازیگران زن ایرانی را به شبکه جم به صورت معکوس ببینم آخرین بازیگری که خبر پیوستنش به این شبکه مطرح شده است پردیس افکاری بوده است. بازیگری با صدایی دورگه فیلم‌های اکشن که تقریبا در پرونده کاریش یک یا دو کار آن هم در سال‌های بسیار دور نقش اصلی بازیگر کرده است و بیشتر بازیگر نقش‌های فرعی و مکمل بازی کرده است. البته او تنها بازیگر است که خبر پیوستنش به جم پیش از انتشار عکسی بدون حجاب از او منتشر شده است.

افکاری که  متولد 1343 در تهران است ، در ۱۶ سالگی وارد مدرسه هنرپیشگی آناهیتا مصطفی اسکویی شد و بعد از گذراندن دوره دو سال تحصیلات خود را تا مقطع کارشناسی رشته بازیگری و کارگردانی ادامه داد . افکاری فعالیت هنری خود را با تئاتر آغاز کرد و بعد از آن وارد تلویزیون شد و بعد از بازی در سریال‌هایی چون «فکر پلید» و «طریق عشق»، به گروه کودک تلویزیون رفت و در کارهایی چون  «بزبز قندی» و «هادی و هدی» به عنوان عروسک‌گردان و گوینده بازی کرد و وارد سینما شد. گزل در سال ۶۸ نخستین فیلم سینمایی افکاری بود. او بیشتر در فیلم‌های جنگی و اکشن بازی کرده و در کارهایی چون بانی چاو  و پنجاه روز التهاب و ضربه آخر نقش منفی بازی می‌کرد. افکاری یکی از بازیگران فیلم پر حاشیه «قلاده‌های طلا » به کارگردانی ابوالقاسم طالبی بود. او در فیلم مانند فیلم بانی چاو در نقش یکی از اعضای مجاهدین خلق بازی کرد. فیلمی که مانند باعث کم کار شدن افکاری در سینما شد. گیرنده آخرین نقش سینمایی او در ایران بود. البته افکاری در این چند سال در چند مجموعه تلویزیونی از جمله در مسیر زاینده‌رود  بازی کرده بود. افکاری پیش از پیوستن به جم در گفتگویی با اعتراض به برخی تهیه‌کنندگان درباره دلیل بیکاری‌اش گفته بود:« افرادی مثل من که باندی ندارند و در مهمانی های شبانه شرکت نمی کنند جای کار ندارند. فکر می کنم دلیل این موضوع هم مدیریت های اشتباهی است که هر کسی که هر کاری دلش بخواهد می تواند انجام بدهد. این روزها هر کسی که کمی پول ته جیب خود دارد تهیه کننده می شود و تمام اقوام خود را وارد یک کار می کند و درنهایت یکسری رنگ و حرکات باعنوان فیلم سینمایی و سریال ارائه می دهند.»

بنا به نوشته برخی رسانه‌ها پردیس افکاری با دعوت مهدی مظلومی کارگردان بدون شرح به این شبکه رفته تا تله‌فیلمی به اسم شهر قشنگ بازی کند.

بهارک صالح‌نیا از گمنامی تا خبر سازی

برخلاف سایر بازیگرانی که رفتنشان به جم خبرساز شد بهارک صالح‌نیا بازیگر مشهوری نبود. او که دانش‌آموخته آموزشگاه سمندریان بود کار هنری را با نقش یک مامور نیروی انتظامی در بی صدا فریاد کن مهدی فخیم‌زاده آغاز کرد. بازی او در نقش ثوبیه کنیز ابولهب در فیلم محمد رسول‌الله مجیدی تنها اثر شاخصی بود که از صالح‌نیا روی پرده سینما رفته بود. البته بازی در فیلم تلویزیونی پشت بام تهران و یکی از نقش‌های اصلی فیلم یتیم‌خانه ایران ابوالقاسم طالبی که فعلا در محاق است نیز از دیگر آثار این بازیگر سی ساله بود که خبر حضورش در جم را با کشف حجابش همراه کرد. او در دفاع از مهاجرت خود گفته بود:حدود ده سال سعى كردم كارى رو كه عاشقشم یاد بگیرم ،راه درست رو برم تا بتونم سرم رو بالا بگیرم وبگم من چیزیم كه براى بهش رسیدن تلاش كردم...الان سى ساله ام و بنظرم از اینجا به بعد زندگى كمى عجله مى كنه پس براى رسیدن به رویاهام كه حق مسلمم هستن كمى باید عجله كنم .... نخواستم در حسرت فرصت هایى بمونم كه بهم داده نشدن یا شاید هیچ وقت داده نشن ... پس راه دیگه اى رو انتخاب كردم كه حداقل از امروزش مطمئنم و آدمهایى هستن كه به وجودم و هنرى كه سعى كردم یاد بگیرم احترام مى گذارن ...»

او درباره تغییر پوشش هم گفته بود:«این یك كشف حجاب نیست ... این یك كشف دیر هنگام استعدادیست كه تا امروز آنطور كه باید دیده نشده .... ممنونم از كسانى كه باورم دارن و شمایى كه درك مى كنید. من هنوز چهار چوب همیشگى خودم را دارم ...»

او در چند تله فیلم به کارگردانی مهدی مظلومی و سعید ابراهیمی‌فر بازی کرده است.

رابعه اسکویی از نقش‌های کمدی تا نقش روح

رابعه اسکویی تا ایران بود بیشتر در نقش‌های کمدی بازی کرد. بازیگری که فیزیک خاصش اجازه بازی در هر نقشی را نمی‌داد. او متولد ۱۳۴۵ در تهران بود و مانند صالح‌نیا از دانش‌آموختگان آموزشگاه بازیگری حمید سمندریان بود. با این که در نقش‌های مکمل بازی می‌کرد اما در آثار مهمی چون سگ‌کشی،‌آیینه‌های روبه رو، یحیی سکوت نکرد و سریال‌هایی چون ویلای من و بیدار باش بازی کرده بود. هرچند در چند سال گذشته او به خاطر تصاویری که از خودش در اینستاگرام و فیس‌بوک گذاشته بود ممنوعیت تصویری پیدا کرده و بیکار شده بود. آخرین کاری که اسکویی بازی کرد نیمه شب اتفاق افتاد به کارگردانی تینا پاکروان بود که هنوز اکران نشده است. او در زمستان سال گذشته به دعوت شبکه جم به این شبکه پیوست و در مجموعه پیاده‌روهای خالی به کارگردانی مهدی مظلومی بازی کرد. البته خبرهایی از بازی او در نقش روح در سریال دیگری نیز مطرح شد که در حاشیه اخباری از اختلافش با مدیران شبکه جم همراه شد.

چکامه چمن‌ماه بانوی کوچک پایان نامه

در میان بازیگرانی که از ایران خارج شدند شاید رفتن چکامه چمن‌ماه بیشتر از بقیه سر و صدا کرد. او که متولد ۵۹ بود دختر هنگامه فرازمند از شناخته شده‌ترین منشی صحنه‌های سینمای ایران بود که بازیگری را با فیلم بدون و نبودن آغاز کرد و در آثاری چون بانوی کوچک و اعترافات ذهن خطرناک من بازی کرد. او یکی از هنرمندانی بود که در ستاد انتخاباتی حسن روحانی فعال بود. اما خبری که بیشتر از هر چیزی نام چمن ماه را مطرح کرد قتل دو پسردایی‌اش سروش و آرش فرازمند در آمریکا بود. دو عضو گروه سگ‌های زرد که توسط یکی از دوستانشان کشته شدند. چمن ماه یکی از بازیگرانی است که خروجش را با نمایش عکس‌های بی حجاب اعلام کرد و بیشتر از سایر همکارانش در فیلم‌ها و سریال‌ها بازی کرده است. انتشار عکس‌های چمن‌ماه باعث شد تا نقشی که در سریال آمین خواهم گفت بازی کرده بود حذف شود تا سریال مجوز پخش پیدا کند. او برخلاف صدف طاهریان همچنان در شبکه‌های اجتماعی فعال است.

صدف طاهریان از حضور در جم تا مدل شدن

ماجرای حضور بازیگران ایرانی در جم با انتشار تصاویر صدف طاهریان پیش از نمایش تصاویرشان در این شبکه شنیده شد. بازیگر متولد ۶۷ که در فیلم‌های سلام بر عشق کار هنری خود را آغاز کرد. او هم مانند بهارک صالح‌نیا آثار شاخصی نداشته است و بازی در نقش فرعی و مکمل حدود ۱۰ فیلم تنها پرونده هنری او است. اما رفتنش به شبکه‌های فارسی خارج از ایران بیشتر از بازیگران سر و صدا کرد و شبکه‌ها و رسانه‌هایی چون ایندپندنت راجع به او و کشف حجابش نوشتند. او در واکنش به انتشار عکس‌هایش در برخی سایت‌های ایرانی تهدید به افشاگری در باره سینما و تلویزیون ایران کرد و در گفتگویی گفت:«برخی موسسات و شرکت‌های فیلم سازی و حتی کارگردان‌ها در ازای راه دادن او به فیلم‌ها و پروژه‌های بزرگ از وی درخواست‌های «شرم آور» کردند و سعی داشتند از این طریق با وی وارد معامله شوند. طاهریان همچنین اذعان داشته که یکی از این افراد از او خواسته تا در برابر داشتن رابطهٔ یک‌ماهه، طاهریان را وارد پروژه‌های مهم سینمایی کند. وی همچنین دربارهٔ تجربهٔ منفی خود از سینمای ایران اظهار می‌کند که این مسائل تنها تجربیات او و تنی چند از دوستان اوست و شاید قابل تعمیم به تمامی بازیگران زن و دست اندرکاران سینما نباشد؛ و دربارهٔ این که چرا این مسائل را داخل خود ایران افشا نکرد چنین گفت: «وقتی سراغ برخی اصحاب رسانه می‌رفتم و می‌گفتم اوضاع اینگونه است، با کمال تعجب می‌گفتند که شاید خودت هم ... داشتی که این کار را می‌کردند!» نکاتی که البته بعدها در نامه هنرمندان سینما و تلویزیون نیز به آن اشاره شد. البته طاهریان فعلا قصدی برای بازی در جم ندارد و قصد دارد در حوزه مدلینگ فعالیت کند.

مانی کسراییان چند سال دیده نشدن

درست است که حضور بازیگران زن بیشتر مورد توجه بود اما در کنار این بازیگران مردانی هم بودند که به جم پیوستند. یکی از شناخته شده ترین بازیگرانی که به این شبکه پیوست مانی کسراییان بود. بازیگر داستان یک شهر که جزو بازیگرانی بود که اگر شانس داشت می‌توانست در کنار بازیگرانی چون شهاب حسینی قرار بگیرد. او که  با بازی در فیلم‌ بانوی اردیبهشت رخشان بنی‌اعتماد بازیگری را آغاز کرد در کارهای نمایشی چون کبودان ، اسفندیار و سیاوش به روایت من  و فیلم‌هایی چون عشق طاهر و بازی کرد بعد از چندین سال بیکاری تصمیم گرفت به جم برود و بخت خود را در آن جا امتحان کند. کسراییان در سریال آبی عشق و منو تنها نذار بازی کرده است.

اما این بازیگران آخرین بازیگرانی نیستند که به جم خواهند پیوست. این داستان انگار ادامه دارد.