کتاب دزدی در نمایشگاه کتاب

مانا بیگی، تهران، شهروند خبرنگار 

دزدی کتاب از نمایشگاه کتاب که هر سال اردیبهشت ماه در تهران برگزار می شود یکی از بخشهای جدانشدنی این رویداد فرهنگی است. قبل از این چندین بار روزنامه ها و وب سایت ها درباره این دزدیها مطالب و اخباری را نوشته بودند. چرخی در نمایشگاه امسال کتاب و پرسیدن همین سوال از غرفه داران و مسئولان انتشاراتیهای شناخته شده نشان می دهد امسال هم دزدان کتاب بی کار ننشستند و هر از گاه کتابهایی را به سرقت برده اند.

البته امسال هم مانند سالهای گذشته مدیران برخی انتشاراتیها برای جلوگیری یا کاهش حجم سرقت کتابها تدابیری را اتخاذ کرده بودند. برخی از دوربین مداربسته  استفاده کردند و برخی دیگر کتابهایشان را به جای چیدن روی میز و جلوی دست مشتری ها در ویترین های شیشه ای گذاشتند تا از دست سارقان در امان بمانند.

برخی دیگر نیز بر تعداد غرفه داران خود اضافه کردند و یا چندین نفر نیروی نامحسوس را در بیرون غرفه ها و در میان بازدیدکننده‌ها  گماشتند که کارشان شناسایی و یا گرفتن مچ دزدان کتابهاست.

با همه این تدابیر اما طبق گفته مسئولان غرفه های تعداد زیادی از انتشارات حاضر در نمایشگاه دزدی کتاب همچنان انجام می شود. به عنوان مثال یکی از مسئولان حاضر در نشر ثالث در همین رابطه می گوید ظرف مدت دو روز حداقل 11 جلد کتاب از ما دزدیده شده و بعد از اینکه جای خالی کتاب روی میز مشخص شد از ماجرا مطلع شدیم.

غرفه داری دیگر در یک انتشاراتی دیگر هم گفته است ما امسال با زیاد کردن تعداد غرفه داران و همینطور گذاشتن کتابها در داخل ویترین های شیشه ای از حجم کتاب دزدی کم کردیم اما سال قبل کتابهای زیادی از ما دزدیده شد که به همین دلیل امسال این روش را انتخاب کردیم.

یکی از حاضران در غرفه انتشارات نگاه هم درباره کتاب دزدی از نمایشگاه گفت طبق معمول هر سال عددی به اندازه 5 درصد از کل فروش از ما کتاب دزدیده می شود. البته این فقط بخشی است که ما متوجه آن می شویم. چون ممکن است در مواردی غرفه داری که مسئول یک میز خاص است کتابش دزدیده شود اما برای اینکه ضایع نشود حرفش را نزند و یواشکی جای خالی کتاب دزدیده شده را با کتابی دیگر پر کند.

همانطور که گفته شد دزدی کتاب فقط مربوط به امسال نیست، اسدالله شعباني، شاعر و نویسنده کودکان و مدير نشر «توكا» دو سال پیش نیز در گفتگو با خبرگزاری کتاب در باره دزدی از نمایشگاه گفت:« يكي از مشكلات بزرگي كه در نمايشگاه امسال وجود داشت، دزدي‌هاي مكرر از غرفه‌ها بود. بهتر است برای این مساله مرجعي ایجاد شود كه غرفه‌داران بتوانند شكايت كنند و به كارشان رسيدگي شود. اين موضوع براي جامعه و محیط فرهنگي  ناخوشایند است.» 

همینطور در مطلبی دیگر که روزنامه جام جم به قلم محمدعلی گودینی داستان‌نویس درباره خاطرات نمایشگاه آن را منتشر کرده نوشته شده است : یک بار دیگر در غرفه نشر هزاره ققنوس نشسته بودم و با ناشر آن، آقای حاجی‌آبادی صحبت می‌کردم که یکمرتبه دیدم ایشان یک نفر را صدا کرد و کتابی به او هدیه داد و آن شخص رفت. جریان از این قرار بود که آن شخص داشت این کتاب را یواشکی برمی‌داشت. ناشر که متوجه می‌شود خودش کتاب را به او هدیه می‌‌دهد. دلیلش را که از او پرسیدم گفت: شاید واقعا این کتاب را دوست داشته، ولی پول نداشته که آن را بخرد. خودم به او هدیه دادم تا اسم دزدی هم رویش نباشد.

در این بین سوالی که به ذهن می آید این است که دزدان کتاب چه کسانی هستند، آیا آنها در پی به دست آوردن پول هستند یا با هدف کتاب خوانی اقدام به کتاب دزدی می کنند. این را کسی با قاطعیت نمی تواند درباره اش نظر بدهد.

اما یکی از غرفه داران نشر ثالث درباره این موضوع نیز گفت: تعداد بیشتری از کتابهایی که امسال از ما دزدیده شد در زمینه فلسفه و جامعه شناسی و ... بوده است. که بینشان هم کتاب پر حجم بود و هم کتاب کم حجم و نمی توانم بگویم دزدان به صورت مشخص با کدام هدف آنها را دزدیده اند اما شاید اینکه کتابهای جامعه شناسی و فلسفه به صورت مشخص بیشتر از بقیه دزدیده می شود دلیلش این باشد که سارقان کتاب خوان هستند.

البته شاید همیشه اینطور نباشد چون برخی از فروشندگان هم از دزدیهای بی حساب و کتاب در نمایشگاه حرف می زنند. یکی از غرفه داران در قسمت غرفه های کتابهای کمک درسی و دانشگاهی میگوید یک روز متوجه می شویم چند کتاب در رشته های مختلف و بی ارتباط با همدیگر که جلوی دست هستند غیب می شوند.

این غرفه دار اینطور می گوید که چون این کتابها مشتری دارند برخی برای دزدی آنها به نمایشگاه می ایند تا بعدا آنها در جایی دیگر به مشتریان بفروشند.