ماجرای یک بازداشت عجیب؛ دستگیری محمدرضا عمرانی در زمان مرخصی از زندان

«محمدرضا عمرانی»، شهروند اهل بروجرد که به اتهام «تبلیغ علیه نظام» به چهار ماه حبس محکوم شده بود، تازه دو ماه از حبس‌ خود را در زندان گذرانده بود که به مرخصی رفت اما این مرخصی پایان خوشی برایش نداشت. او در حالی که برای خواندن فاتحه سر مزار پدربزرگش در روستایی در اطراف بروجرد رفته بود، از سوی ماموران اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بازداشت شد. 

داستان عجیب ولی واقعی حبس و بازداشت دوباره محمدرضا عمرانی در گفت‌وگو با یک منبع نزدیک به خانواده او روایت شده است.

***

«محمدرضا عمرانی» زمانی که برای مرخصی از زندان بیرون آمده و برای سر زدن به آرامگاه پدربزرگش به روستایی در اطراف بروجرد رفته بود، بازداشت شد. 

یک منبع آگاه به «ایران‌وایر» گفت ماموران اطلاعات سپاه روز ۲۶ مهر با دو خودرو به آن روستا رفته و محمدرضا عمرانی را در آن‌جا به باد کتک گرفته بودند. 

ماموران مجهز به اسلحه و اسپری فلفل به او حمله کرده، روی سرش گونی کشیده و با ضرب و شتم بازداشتش کرده بودند. آن‌ها خودروی عمرانی را تفتیش کرده و تلفن همراهش را با خود برده بودند. 

اهالی روستا نحوه بازداشت او را به خانواده‌اش اطلاع دادند اما تا ۱۵ روز هیچ‌کس از محل بازداشت عمرانی اطلاع نداشت. 

به گفته این منبع آگاه، او پس از ۱۵ روز در تماس تلفنی با خانواده‌اش اعلام کرده بود که تحت بازداشت و بازجویی اطلاعات سپاه بروجرد است.

 

یک شهروند عادی از طبقه متوسط

محمدرضا عمرانی، ۴۵ ساله، مهندس برق است اما هنگام رفتن به زندان در رشته خودش کار نمی‌کرد، او روی ماشین برای «اسنپ» کار می‌کرد. 

این شهروند بروجردی متاهل است و یک پسر دارد. مثل بسیاری از ایرانیان که مسایل و مشکلات اطراف خود را می‌بینند و در فضای مجازی ابراز می‌کنند، محمدرضا هم در فضای مجازی فعال بود تا این که اواخر اردیبهشت ۱۴۰۰ از سوی اداره اطلاعات بروجرد احضار شد. 

او که پیش‌تر هم برای سوال و جواب احضار شده، با این تصور که این بار نیز بعد از چند سوال آزادش می‌کنند، به اداره اطلاعات رفته بود اما در آن‌جا بازداشتش کرده بودند.

منبع آگاه به «ایران‌وایر» گفت محمدرضا عمرانی اوایل خرداد، یعنی بعد از کمتر از دو هفته، با تودیع وثیقه آزاد شد. او را به اتهام‌های «تبلیغ علیه نظام»، «توهین به رهبری» و «توهین به مقدسات» در شعبه اول دادگاه انقلاب بروجرد محاکمه کرده بودند و در نهایت دادگاه به اتهام تبلیغ علیه نظام به چهار ماه حبس محکومش کرده بود.

دادگاه محمدرضا را از اتهامات توهین به رهبری و توهین به مقدسات به دلیل نبود ادله کافی تبرئه کرده بود.

بعد از این که دادگاه تجدیدنظر هم همین حکم را تایید کرد، محمدرضا اواخر مرداد امسال برای اجرای حکم به زندان «تیرچه بلوک» بروجرد رفت تا حبسی را بگذراند که قرار بود آذر ماه به پایان برسد. اما تحولات پس از مرگ «مهسا(ژینا) امینی» در اواخر شهریور، سرنوشت بسیاری را در ایران تغییر داد. 

بازداشت برای صدور حکمی سنگین‌تر

محمدرضا عمرانی مهر ۱۴۰۱ به مرخصی رفت. قرار بود به زندان برگردد و ادامه حبس خود را تا آذر و آزادی کامل بگذراند. او ۲۶ مهر  بار دیگر بازداشت شد. از همین رو، نحوه بازداشتش در مرخصی با اتهاماتی مشابه اتهام قبلی، عجیب به نظر می‌رسد.

عمرانی بار قبل، از سوی اداره اطلاعات احضار و بازداشت شده بود اما این بار ماموران اطلاعات سپاه با این که روزهای مرخصی از زندان را سپری می‌کرد، با خشونت بازداشتش کردند.

«پگاه بنی‌هاشمی»، حقوق‌دان ساکن کالیفرنیا به «ایران‌وایر» گفت در «قانون حفظ حقوق شهروندی»، کشف و تعقیب جرم باید با حکم قضایی باشد و دخالت سلیقه فردی ضابطان قضایی ممنوع است. ضمن این که اخلاق و موازین اسلامی هنگام بازداشت باید رعایت شوند. 

این حقوق‌دان توضیح داد طبق قانونی که برای ضابطان دادگستری وجود دارد، اگر فرد جرم مشهودی انجام نداده و از سوی دستگاه قضایی احضار نشده باشد، ماموران اجازه دستگیری او را ندارند. 

علاوه بر این‌ها، در مواد متعدد «آیین دادرسی کیفری» آمده است ضابطان قضایی باید هنگام بازداشت، حکم بازداشت از دادگستری و کارت شناسایی خود را ارایه دهند و دلایل بازداشت را به روشنی بیان کنند.

این در حالی‌ است که ماموران لباس شخصی اطلاعات سپاه فردی را که از زندان به مرخصی رفته و قرار بوده برگردد، تعقیب کرده، به او حمله برده، روی سرش گونی کشیده و با ضرب و شتم داخل خودرو انداخته و برده بودند؛ آن هم در حالی که هیچ جرم مشهودی نیز انجام نداده بود.

منبع آگاه به «ایران‌وایر» گفت محمدرضا عمرانی در مدت مرخصی فعالیت چندانی در فضای مجازی نداشت و فقط عکسی از مهسا امینی را منتشر کرده بود. با این حال، پس از بازداشت در اختیار اطلاعات سپاه بود و در این فاصله، تلفن همراهش برای بازیابی اطلاعات در دسترس مقامات قرار داشت.

در نهایت، بر اساس مطالبی که پیش‌تر منتشر کرده بود، از سوی همان قاضی قبلی به اتهام تبلیغ علیه نظام به شش ماه حبس و به اتهام توهین به رهبری به ۱۸ ماه حبس محکوم شد؛ محکومیتی که بدون اعتراض محمدرضا، قطعی شد.

 اعلام محکومیت عمرانی هم به شکل عجیبی انجام شد. دادگاه حکم را با پیک موتوری به زندان فرستاد، در حالی که اجرای احکام از آن بی‌خبر بود.

با توجه به این که محمدرضا عمرانی فعالیت چندانی در فضای مجازی نداشته و در حال سپری کردن حبس خود بوده است، بازداشت خشونت‌آمیز او عجیب به نظر می‌رسد و این سوال را ایجاد می‌کند که آیا مقام‌های امنیتی از حکم قبلی این جوان بروجردی راضی نبوده و دنبال حکمی سنگین‌تر بوده‌اند یا نیروهای اطلاعات سپاه به دنبال اعتراضات اخیر قصد داشته‌اند افراد بیشتری را بازداشت کنند تا فرماندهان خود را راضی کنند؟

قصد و نیت نیروهای امنیتی هر چه بود، بازداشت دوم فشار روحی و روانی بسیاری بر محمدرضا عمرانی وارد کرد، به طوری که اعضای خانواده‌اش وقتی برای اولین بار به ملاقاتش رفتند، او را از نظر روحی بسیار آسیب دیده و متزلزل و از نظر جسمی، لاغرتر از پیش دیدند. 

محمدرضا عمرانی در ملاقات بعدی که به تازگی انجام شده، به خانواده خود گفته در ۱۵ روز بازداشت در اطلاعات سپاه پاسداران به شدت شکنجه شده است. 

او دو وضعیت متفاوت از برخورد امنیتی را در مورد یک نوع اتهام تجربه کرده است؛ وضعیت قبل از مرگ مهسا امینی و وضعیت بعد از مرگ او.