ایرانیان یک سال پر از امید، اشک، خون، درد و مرگ را سپری کردند، یک سالی که در ساعت به ساعت آن در مبارزه با یکی از خشن‌ترین انواع دیکتاتوری مذهبی، «تنها» بودند.
مقامات دولتی کشورها اگرچه بعضا ادعای حمایت از مردم معترض ایران را داشتند، اما در عمل نه‌فقط چشم بر سرکوب خون‌بار مردم بستند، که با آزاد کردن پول‌های بلوکه شده، برقراری ارتباط دیپلماتیک و نشستن بر سر میز مذاکره برای احیای برجام، راه را برای سرکوب هرچه خشن‌تر مردم ایران توسط جمهوری اسلامی باز گذاشتند.
***
پرده اول: شوک، خشم و حمایت لفظی بین‌المللی
در اولین سال روز قتل حکومتی «مهسا (ژینا) امینی»، رییس‌جمهور آمریکا و همسرش، ۲۴شهریور۱۴۰۲ بیانیه‌ای صادر کردند. در این بیانیه آمده است: «به مناسبت سالگرد مرگ مهسا «ژینا» امینی، من و جیل به مردم سراسر جهان می‌پیوندیم تا یاد او و تک‌تک شهروندان شجاع ایرانی که توسط رژیم ایران به‌دلیل مطالبه مسالمت‌آمیز دموکراسی و کرامت اولیه انسانی کشته، زخمی یا زندانی شده‌اند را، گرامی بداریم.»
همزمان، معاون رییس‌جمهوری و وزیر امور خارجه آمریکا، «جوزپ بورل»، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیر امور خارجه بریتانیا نیز، ضمن اظهار‌نظرهایی از این دست، یاد مهسا امینی را گرامی داشتند و اعلام کردند که از مردم ایران حمایت می‌کنند.
طی یک سال گذشته، رهبران کشورهای غربی در اقدامی مشابه، طی بیانیه‌هایی، از مردم معترض ایران حمایت کردند و یا یاد مهسا امینی را گرامی داشتند.
جان‌باختن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد، همزمان بود با «نشست مجمع عمومی سازمان ملل»، از همین رو در همان روزهای اول تعداد قابل‌توجهی از رهبران دنیا در واکنش به پرسش خبرنگاران یا طی سخنرانی‌های خود، نسبت به نقض سیستماتیک «حقوق زنان» توسط جمهوری اسلامی واکنش نشان دادند.
ازجمله رییس‌جمهوری آمریکا، وزارت امور خارجه استرالیا، رییس‌جمهور شیلی، وزیر امور خارجه بریتانیا، رییس جمهوری فرانسه، نماینده ویژه آمریکا در مقابله با یهودستیزی و چندین تن از سناتورهای آمریکا نیز ضمن ستایش ایستادگی مردم ایران در مقابل دیکتاتوری، بر لزوم حمایت از مردم ایران تاکید کردند.
پیش‌از آن نیز وزیران یا وزارت‌خانه‌های امور خارجه کشورهای دیگر ازجمله کانادا، ایتالیا و فرانسه و کمیسیون سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با انتشار پیام‌هایی، قتل مهسا امینی و همچنین سرکوب اعتراضات مردمی در ایران را محکوم کردند و خواستار تحقیقات درباره این قتل شدند.
وزارت امور خارجه ایتالیا و کانادا نیز، ۲۹شهریور۱۴۰۱ طی بیانیه‌ای تاکید کردند که «خشونت علیه افراد بی‌گناه، به‌ویژه زنان و دختران، هرگز قابل تحمل نیست.»
همزمان، سازمان ملل متحد «مرگ مهسا امینی در بازداشت» و همچنین «سرکوب خشونت‌آمیز» اعتراض‌های شهروندان در این ماجرا را، از سوی جمهوری اسلامی را محکوم کرد.
کمیساریای عالی حقوق‌بشر سازمان ملل متحد نیز «سرکوب خشونت‌آمیز» اعتراض‌ها به قتل مهسا امینی از سوی جمهوری اسلامی را محکوم کرد و خواستار تحقیق «مرجع مستقل» درباره «اتهام شکنجه» او شد.
وزارت امور خارجه فرانسه نیز در بیانیه‌ای تاکید کرد خشونت و دستگیری منجر به مرگ مهسا امینی را محکوم می‌کند.
اتحادیه اروپا نیز جان‌باختن مهسا امینی براثر جراحت‌های وارده در بازداشتگاه پلیس را غیرقابل قبول دانسته و خواستار پاسخگو کردن عاملان این قتل شده است.
در همان روز،وزیر امور خارجه آمریکا از دولت ایران خواست به آزار‌واذیت سیستماتیک زنان پایان دهد و اجازه دهد اعتراضات مسالمت‌آمیز شکل بگیرند.
همچنین «جاوید رحمان»، گزارشگر ویژه حقوق‌بشر سازمان ملل در امور ایران نیز،در واکنش به قتل مهسا امینی، خواهان تصویب قطعنامه‌ای علیه حجاب اجباری در ایران در شورای حقوق‌بشر شد.
اول مهر، «اولاف شولتس»، صدراعظم آلمان، در حساب کاربری‌اش در شبکه اجتماعی ایکس به‌صورت رسمی به اعتراضات اخیر ایران و مرگ مهسا امینی واکنش نشان داد. پیش‌از این وزیر خارجه آلمان برخورد خشونت‌آمیز علیه معترضان و تظاهرات‌کنندگان در ایران را به‌شدت محکوم کرده بود.
۳مهر۱۴۰۱، «بیل کلینتون»، رییس‌جمهوری پیشین آمریکا گفت: «جان‌باختن مهسا امینی را محکوم می‌کنم و به تقاضاها برای تحقیق و تفحص بی‌طرفانه می‌پیوندم.» واکنش مقامات پیشین آمریکا محدود به بیل کلینتون نبود. «باراک اوباما» نیز ۲۳مهر، ضمن ابراز پشیمانی از عدم حمایت از مردم معترض در طول جنبش سبز گفته بود: «کاخ سفید باید هرگاه که جرقه‌ای از امید برای تغییر در ایران مشاهده شد، از آن حمایت و پشتیبانی کند.»
دو هفته پس از جان باختن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد، دبیرکل سازمان ملل، خواستار تشکیل یک نهاد صالح مستقل برای تحقیق فوری بی‌طرفانه و کارآمد درباره مرگ مهسا امینی شد.
پیش‌از آن، حساب کاربری گزارشگر ویژه حقوق‌بشر سازمان ملل در امور ایران در شبکه اجتماعی ایکس، نسبت به رفتار جمهوری اسلامی با مهسا امینی ابراز تاسف کرده بود.
همزمان «رابرت مالی»، نماینده وقت آمریکا در امور ایران نیز، مرگ مهسا امینی مرگ را «وحشتناک» توصیف کرد.
۵آبان۱۴۰۱، وزیران خارجه زن ۱۲ کشور غربی با انتشار بیانیه‌ای در مورد نقض حقوق‌بشر در جریان خیزش سراسری مردم ایران، سرکوب خشونت‌بار معترضان، به‌خصوص زنان را توسط جمهوری اسلامی محکوم کردند.
وزیران خارجه گروه هفت نیز ۱۳آبان۱۴۰۱، سرکوب «خشونت‌بار» معترضان در ایران را محکوم کردند.
۲آذر۱۴۰۱، نشست ویژه پارلمان اروپا درباره اعتراضات ایران برگزار شد. «هیلاری کلینتون»، وزیر خارجه پیشین آمریکا، ۱۱آذر۱۴۰۱ در حمایت از اعتراضات مردمی در ایران اعلام کرد که واشنگتن نباید درباره هیچ موضوعی ازجمله احیای توافق اتمی، با تهران مذاکره کند.
یک هفته بعد از آن، وزیران خارجه شیلی، کره جنوبی، استرالیا، ایسلند، کانادا، سوئد، نیوزیلند، آمریکا و بریتانیا، با صدور بیانیه‌ای مشترک، حکومت جمهوری اسلامی را به اعمال «خشونت بی‌حد» علیه زنان و دختران «شجاع» ایران متهم، و «سرکوب وحشیانه» معترضان به دست نیروهای امنیتی را محکوم کردند.
همچنین از آذر سال گذشته و در پی صدور احکام سنگین برای معترضین زندانی، برخی از اعضای پارلمان‌های کشورهای غربی، «کفالت» زندانیان را برعهده گرفتند.
اگرچه رییس کمیسیون اروپا روز ۲۷دی۱۴۰۱ از قرار گرفتن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروه‌های تروریستی این اتحادیه حمایت کرد، اما ۳بهمن۱۴۰۱، اتحادیه اروپا آب پاکی را روی دست مردم معترض ایران ریخت و جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به‌صورت رسمی با «تروریستی» اعلام کردن سپاه پاسداران مخالفت کرد.
البته نمایندگان مجلس نمایندگان آمریکا ۵بهمن۱۴۰۱، قطعنامه مورد حمایت دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات در محکومیت سرکوب اعتراضات در ایران و حمایت از معترضان را، به‌اتفاق آرا تصویب کرد.
مقامات کشورهای غربی در ماه‌های اول و دوم سال جدید شمسی نیز حمایت‌هایی از معترضین در ایران کردند، ازجمله وزیر خارجه آمریکا ، مقامات پارلمان اروپا و رهبران هفت کشور صنعتی جهان .
آخر خرداد ۱۴۰۲، بیش‌از ۳۶۰ نماینده و سناتور فرانسوی از «خواست مردم ایران برای تغییر رژیم» حمایت کردند.
در یکی از آخرین موراد نیز سازمان عفو بین‌الملل در تیر۱۴۰۲ ضمن اعلام حمایت از خانواده‌های قربانیان اعتراضات سراسری ایران، از جمهوری اسلامی خواست که «به حق این خانواده‌ها در گرامیداشت یاد و خاطره عزیزان کشته‌شده خود احترام بگذارد.»
پرده دوم: تشکیل یک کمیته و اخراج از یک کمیسیون
جدی‌ترین قدم کشورهای غربی در حمایت از مردم ایران، تشکیل «کمیته حقیقت‌یاب جدید برای انجام تحقیقات در مورد گزارش‌های «نقض حقوق‌بشر در جمهوری اسلامی ایران در رابطه با اعتراضاتی که پس از ۲۵شهریور آغاز شد» بود.
شورای حقوق‌بشر سازمان ملل در سی‌وپنجمین نشست ویژه خود در روز پنجشنبه ۳آذر۱۴۰۱، رای به تشکیل این کمیته داد و سه حقوقدان زن را به‌عنوان اعضای این کمیته منصوب کرد، اما تنها خروجی این کمیته تا‌کنون، درخواست توقف اعدام افرادی بود که به‌دلیل شرکت در اعتراضات محکوم شده‌اند.
هرچند ۲۳آذر۱۴۰۱ نیز شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد در نشستی، به اخراج جمهوری اسلامی از عضویت در کمیسیون مقام زن رای داد؛ این اقدام برای نخستین بار در تاریخ این کمیته سازمان ملل متحد رخ داد.
پیش‌از آن و در ۱۱آبان۱۴۰۱،جلسه غیررسمی شورای امنیت سازمان ملل متحد با موضوع سرکوب خشن زنان و معترضان در ایران، برگزار شد.
همچنین کنفرانس امنیتی مونیخ روز جمعه، ۲۸بهمن۱۴۰۱، نشست سه روزه خود را با شرکت رهبران و هیا‌ت‌های ارشد از ۹۰ کشور جهان در شرایطی آغاز کرد که مدیریت کنفرانس برای نخستین بار در تاریخ این نشست‌های بین‌المللی، از شخصیت‌های برجسته مخالف جمهوری اسلامی به‌جای نمایندگان حکومت تهران دعوت کرده است.
پرده سوم: تحریم‌ها و اخراج‌های امیدبخش اما بی‌اثر
طی یک سال گذشته دولت‌های غربی با اعمال تحریم‌های مختلف، سعی در حمایت از مردم معترض در ایران کردند.
از زمان آغاز اعتراضات «زن، زندگی، آزادی»، دولت کانادا چهارده بسته تحریمی علیه جمهوری اسلامی اعمال کرد که آخرین آن در سالگرد قتل حکومتی مهسا امینی و اعتراضات «زن، زندگی، آزادی»، بود.
آخرین بسته تحریم‌های جدید کانادا، ۶ فرد را در ارتباط با نقض فاحش و سیستماتیک حقوق‌بشر از سوی جمهوری اسلامی در بر می‌گیرد.
شورای اروپا نیز ۲۴شهریور۱۴۰۲ با تاکید بر اینکه اتحادیه اروپا از شهریور سال گذشته ۲۲۷ فرد و ۴۳ نهاد جمهوری اسلامی را طی ده بسته تحریمی در ارتباط با سرکوب مردم تحریم کرده، بر حمایت از تلاش‌های مردم ایران برای رسیدن به آزادی‌های بنیادین و حقوق‌بشر تاکید کرد.
براساس آخرین بسته تحریمی شورای اروپا، چهار فرد و شش نهاد جمهوری اسلامی را که در نقض جدی حقوق‌بشر نقش داشته‌اند، تحریم شدند.
دولت بریتانیا نیز در همان روز با انتشار بیانیه‌ای در سالگرد کشته شدن مهسا امینی، چهار مقام جمهوری اسلامی را تحریم کرد.
براساس بیانیه وزارت امور خارجه بریتانیا، شرکت ابرآروان (آروان کلود) که ارائه‌دهنده خدمات ابری اینترنتی است نیز، در فهرست تحریم‌ها قرار گرفت.
وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز همان روز بیانیه‌ای صادر و از سیزدهمین دور تحریم‌های تازه این کشور علیه جمهوری اسلامی رونمایی کرد.
در بسته تحریمی جدید آمریکا حدود ۳۰ فرد و نهاد جمهوری اسلامی که در سرکوب خشونت‌بار اعتراضات پس از قتل حکومتی مهسا امینی دخیل بوده‌اند، هدف قرار گرفته‌اند. آمریکا همچنین شبکه پرس‌تی‌وی و دو خبرگزاری فارس و تسنیم را که وابسته به سپاه پاسداران هستند، تحریم کرد.
در فهرست تحریم‌های جدید آمریکا، نام سه مدیر نرم‌افزار «دوران» که به سانسور اینترنت در ایران کمک کرده‌اند نیز به چشم می‌خورد.
در مقابل حمایت‌های صرفا لفظی مقامات کشورهای غربی اما جامعه مدنی در این کشورها، به‌خصوص در ماه‌های نخست اعتراضات، به حمایت تمام قد از اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» در ایران برخواست. هنرمندان، ورزشکاران، ان‌جی‌او‌ها و دیگر نهادهای مدنی از کشورهای همسایه مانند ترکیه تا کشورهای آمریکای جنوبی، نام «مهسا» را که گویا رمز همه آزادی‌خواهان جهان شده است، فریاد کردند؛ حتی در دور جدید اعتراضات مردم سوریه علیه «بشار اسد»، نام و تصویر «دختر ایران» بارها تکرار شد.
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر