بهناز امانی، یکی از شاهدان کمیته حقیقت‌یاب: گزارش سازمان ملل یادآور زجرهایم بود

«بهناز امانی» شاعر، نویسنده و استادیار دانشگاه آزاد تهران-جنوب که پس از اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ به مدت ۴۶ روز در زندان قرچک بازداشت بود، می‌گوید که امیدوار است گزارش هفته گذشته کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل متحد، جمهوری اسلامی را «وادار به پاسخگویی کند.»

***

امانی روز ۲۸مهر سال جاری، به‌دنبال امضای بیانیه اساتید دانشگاه در محکومیت بازداشت دانشجویان، به بازداشت نیروهای امنیتی درآمد.

او هم‌اکنون در شهر ژنو، پایتخت سوئیس حضور دارد و به‌عنوان یکی از شاهدان عینی اقدامات ماموران جمهوری اسلامی ایران علیه معترضان، در مقر شورای حقوق‌بشر سازمان ملل متحد، شهادت خواهد داد.

امانی به «ایران‌وایر» گفت: «وقتی فهمیدم که در این گزارش کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل تایید شده که جمهوری اسلامی مرتکب جنایت علیه بشریت شده، برای من معنای زیادی داشت، به‌دلیل اینکه یادآور لحظه‌به‌لحظه آن زجرهایی بود که خودم و هم‌بندی‌هایم کشیدیم. یادآور تمام آن اشک‌هایی بود که ما با هم ریختیم، با خانواده‌هایمان، با دوستانمان.»

خلاصه گزارش کمیته حقیقت‌یاب روز ۸مارس منتشر شد، فردا ۱۸مارس مصادف با ۲۸اسفند، جلسه بررسی جزییات این گزارش با حضور نماینده کشورهای مختلف، ازجمله ایران برگزار می‌شود. 

کمیته حقیقت‌یاب، بر مبنای مواردی که مورد تحقیق قرار داده، گزارش کرده است که نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی به «قوای قهریه غیرضروری و بی‌قاعده و بی‌رویه که منجر به کشتن غیرقانونی و مجروح کردن معترضین گشت، متوسل شدند.»

امانی گفت: «امیدوارم که این گزارش بتواند قدمی باشد در تثبیت و پیشبرد هرچه بیشتر عدالت، نه‌فقط برای ایران، بلکه برای همه کسانی که در همه جای دنیا، چشم امید دارند.»

امانی مقابل در خانه‌اش بازداشت و ابتدا به بازداشتگاه شاپور تهران، پس‌از آن به زندان اوین و سپس به قرچک منتقل شد.

او از بازجویی در اداره حراست دانشگاه گفت و افزود: «۲۵مهر بود که ساعت سه بعدازظهر تلفنم زنگ خورد. حراست اداره کل دانشگاه بود که گفت باید بروم آنجا. دلیلش را پرسیدم، گفتند نترس. من هم گفتم کاری نکرده‌ام، برای چه باید بترسم.»

امانی گفت: «من آن بیانیه را بدون تعلل امضا کردم، چون واقعا جای دانشجو زندان نیست. این حق‌شان نبود به آن شکل وحشیانه مورد ضرب‌و‌شتم قرار بگیرند، بازداشت شوند و به‌جای نامعلومی برده شوند.» او همچنین در گفت‌‌وگو با ایران‌وایر گفت که به‌دلیل حمایت از تجمعات دانشجویی، در زندان اوین «تهدید به اعدام» شده است. 

امانی ادامه داد: «این ظلم است. ما همه از کار اخراج شدیم و باید سکوت می‌کردیم. جمهوری اسلامی همه ما را به‌عنوان زندگی‌های برهنه قابل دور ریختن رها کرد و این درد است و کسی این را نمی فهمد. شما وقتی از زندان آزاد می‌شوید، دیگر نمی‌توانید با بقیه ارتباط برقرار کنید، چون یک عده از تو می‌ترسند و بقیه هم اصلا نمی فهمند که تو چه از سر گذراندی.»

براساس گزارش کمیته حقیقت‌یاب، حکومت جمهوری اسلامی در نقض قوانین بین‌المللی حقوق‌بشری، وظیفه خود مبنی‌بر انجام تحقیقات در رابطه با «مرگ‌های احتمالا غیرقانونی به‌طور سریع، موثر، جامع، مستقل، بی‌طرفانه و شفاف را، انجام نداده است.»

کمیته حقیقت‌یاب از فقدان همکاری معنادار از سوی مقامات ایران با این تحقیقات، علی‌رغم درخواست‌های مکرر جهت دریافت اطلاعات مرتبط با ابعاد مختلف تحقیقاتش، از‌جمله اطلاعات در رابطه با کشته شدن و جراحات وارده به نیروهای امنیتی، ابراز تاسف کرده است.

جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدا و در پاسخ به قطعنامه پیشنهادی آلمان در شورای حقوق‌بشر برای تشکیل کمیته مستقل حقیقت‌یاب، اعلام کرد که ماموریت این کمیته را «سیاسی و نامشروع» می‌داند.

امانی گفت:‌ «گزارش‌هایی از این قبیل برخلاف تصور برخی از مردم، می‌تواند فشار روی جمهوری اسلامی وارد کند. خوشحالم که این کمیته تشکیل شده و این فشار بر حکومت وارد می‌شود و امیدوارم حکومت وادار به پاسخگویی شود.»

او خطاب به مقامات جمهوری اسلامی، به شعری از «سیف فرغانی» بسنده کرد: «هم مرگ بر جهان شما نیز بگذرد/هم رونق جهان شما نیز بگذرد.»