روحانی در سازمان ملل، آنچه باید بگوید و آنچه خواهد گفت؟

فردا حسن روحانی برای دومین بار میهمان مجمع عمومی سازمان ملل است. رییس جمهور ایران که اکنون در نیویورک به سر می برد، در دیدار و گفت و گوهای متعددی که داشته، بر برنامه هسته ای و تحولات منطقه ای، به ویژه مقابله با گروه «داعش» تمرکز کرده و از قبل هم گفته که امسال تمرکز بیش‎تری بر تروریسم و خشونت خواهد داشت.

با این حال، به طور معمول ایرانیان و مخاطبان بین المللی رییس جمهور ایران انتظاراتی دارند و حدس و گمان هایی درباره سخنرانی فردای او مطرح می کنند. این انتظارات و حدس و گمان ها را می توان در رسانه های فارسی زبان داخل و خارج از کشور پی گرفت.

«ایران وایر» در گفت و گو با صاحب‌نظران و نظرخواهی از مخاطبان کوشیده است مجموعه ای از این انتظارات و حدس و گمان ها را گردهم آورد. بخش اول این مجموعه را بخوانید.

صادق زیبا کلام: کاش مثل احمدی نژاد صحبت نکند

دوست دارم: من دوست دارم آقای روحانی زبان تند، خشن و انقلابی را زمان صحبت کردن در سازمان ملل کنار بگذارند.

من دوست دارم ایشان حکایت «ما دیگران را قبول نداریم و می‌خواهیم درس اخلاق دهیم» را مطرح نکنند.

دوست دارم ادبیات و لحنی را که آقای احمدی ‌نژاد استفاده می‌کردند، به کار نگیرند.

دوست دارم ایشان از ادبیات اصول‌گرایان رادیکال و تندرو فاصله بگیرند و با زبان غیرخشن صحبت کنند و دنبال دوستی باشند. این صحبت‌های رایج را که «ما به کشوری تجاوز نمی‌کنیم ولی اگر به خاک ما تجاوز کنند، به روز سیاه می‌نشانیمش»، کنار بگذارند و از تفاهم، هم‌دلی و این که چه‌گونه می‌شود زخم افراطی گری را در منطقه التیام بخشید، صحبت کنند.
من دلم می‌خواهد دست هم‌دلی و دوستی به سمت و سوی کشورها و قدرت‌های دیگر دراز کنند.

حدس می زنم: من حدس می‌زنم که ایشان قطعا مثل آقای احمدی نژاد صحبت نمی‌کنند ولی به زبان نرمی که من می‌گویم هم صحبت نخواهند کرد و احتمالا ادبیات و بیانی در حد وسط این دو تعریف خواهند داشت.

احتمالا خواهد گفت که کسانی که می‌خواهند ملت ما را به زانو درآورند، اشتباه می‌کنند؛ این ملت به زانو در نمی‌آید. اگر تهدید نظامی شود، این ملت می‌ایستد و از این قبیل...

یک مقداری این ادبیات را خواهند داشت برای این که آقای روحانی نمی‌خواهد جایگاه خودش را درمیان اصول‌گرایان تندرو و اصول‌گرایان غیرتندرو از دست بدهد. چون ایشان پیش خودشان فکر می‌کنند در هر حال، طرف‌داران که ثابت هستند، پس من سعی کنم که به شکلی اصول‌گرایان را به سمت و سوی خودم جلب کنم. البته به نظر من ایشان هرکاری که بکند، در نظر اصول‌گرایان جایگاهی نخواهد یافت. چهره و شخصیت محبوب اصول‌گرایان در حقیقت آقای احمدی نژاد و آقای «سعید جلیلی» هستند، نه آقای روحانی که در انگلستان درس خوانده است. پس کاش این اشتباه را نکنند و به خاطر محبوبیت در بین اصول‌گرایان، با زبان تند و قهرآمیز حرف نزند.

محمدعلی ابطحی : امیدوارم از آن چه به نام اسلام گروگان گرفته شده، بگوید

دوست دارم: امیدوارم نتیجه سخنرانی آقای روحانی در سازمان ملل، حل مشکل تحریم‌‌ها در داخل کشور و آرامش منطقه خاورمیانه، به ویژه دو کشور عراق و سوریه باشد.
امیدوارم آقای روحانی  برای حل مشکلات، از جامعه جهانی کمک بگیرد. 

امیدوارم بعد از این سخنرانی، مساله تحریم‌ها حل شود و مردم ایران بتوانند زندگی بهتری داشته باشند.

امیدوارم تروریسم در منطقه مهار شود.

واقعیت این است که من به عنوان یک روحانی، علاقه‌مندم که آقای روحانی از آن چه به نام اسلام در منطقه گروگان گرفته شده صحبت و آن را نفی کند.

حدس می زنم: البته من تصور می‌کنم در سخنرانی آقای روحانی به مساله «اسلام افراطی» که باعث درگیری در خاورمیانه شده است و هم‌چنین مساله تحریم‌ها که زندگی مردم ایران را تحت فشار قرار داده، اشاره می‌شود.

من پیش بینی می‌کنم اگر چنین نباشد، مردم دلخور می‌شوند و  توقع کسانی که به آقای روحانی رای داده‌اند، برآورده نمی‌شود.

نسرین ستوده: کاش آقای روحانی حقوق بشر را فراموش نکند

دوست دارم: من دوست دارم صحبت‌های آقای روحانی در خصوص حقوق بشر باشد. 

امیدوارم ایشان صحبت‌هایی بکنند که چشم‌اندازی برای آزادی زندانیان سیاسی باشد.

دلم می‌خواهد از زبان ایشان حرف‌هایی درباره مصونیت وکالت در ایران بشنوم؛ این که چه گونه مصونیت وکلا تامین می‌شود و چه تمهیداتی در نظر گرفته خواهد شد تا وکلا از  آزار و اذیتی که سال ها بر آن ها روا داشته شده، رها شوند.

آرزو می‌کنم آقای روحانی مساله حقوق بشر را فراموش نکنند.

در کنار این موضوع، من هم مثل خیلی از ایرانیان دیگر امیدوارم مذاکرات ایران و اروپا در زمینه مسایل هسته‌ای به نتیجه راضی کننده‌ای برسد به نحوی که ما بتوانیم از سرمایه‌های خود در زمینه‌های ضروری تری استفاده کنیم.

حدس می زنم: من فکر می‌کنم که ایشان در سازمان ملل به مذاکرات هسته‌ای که در حال حاضر کشورهای زیادی درگیر آن هستند، اشاره‌ای داشته باشد. اما بیش از این نمی‌توانم درباره حرف‌های ریيس جمهور در سازمان ملل حدس بزنم.

محمد جواد اکبرین؛ دین پژوه: در توان کشورش حرف بزند

دوست دارم: وقتى صحبت از انتظارات خود از سخنان آقاى روحانى در سازمان ملل مى‌كنيم، بايد بين سه مخاطب را تفكيك كنيم؛ خودمان، حكومت ايران و نمايندگان جامعه‌ بين‌المللى كه در آن جا حاضرند و مخاطب مستقيم سخنان او هستند. ما و مخاطبان مستقيم او توقع مشتركى داريم (البته با منافع متفاوت)؛ توقع‌ ما اين است كه حرف‌هاى آقاى روحانى معطوف به خروج مثبت ايران از انزواى سياسى و پايان تحريم‌هاى اقتصادى باشد، روى بازترى به جهان نشان دهد و عليه كسى خط و نشان نكشد. به بیانی ديگر، به جاى اين كه مثل عادت سایر مقامات جمهورى اسلامى، خانه و اعتبار ايران را روى «نفى ديگران» و پررنگ كردن مرزها بنا كند تا بعد تاوان ويرانى‌ آن را مردم بپردازند، واقعى، مثبت و در اندازه‌ توان كشورش حرف بزند. بعضى حرف ها را حتى اگر حق باشد، وقتى آدم توان انجامش را ندارد و در اندازه‌ آن حرف نيست، نبايد بزند تا نه آبروى آن حرف را ببرد و نه زحمت خودش، مردم و كشورش را زياد كند؛ مصداق قول آن شاعر نباشد كه «عِرضِ خود مى‌برى و زحمتِ ما مى‌دارى.»

حدس می زنم: ممكن است بگوييد روحانى ديپلمات است، احمدى‌نژاد كه نيست. طبيعى است كه اين ها را مراعات كند. اما به گمانم توقعات رهبر جمهورى اسلامى و طيفى از اصول‌گرايان آن قدر بالا است كه انگار رييس جمهور ايران به صحنه‌ جنگ مى‌رود و فقط بايد رجز بخواند. در نتيجه، احتمال مى‌دهم آقاى روحانى نتواند خواسته‌هاى آن ها را ناديده بگيرد و مجبور باشد در بخشى از حرف هايش ژست انقلابى بگيرد.

رضا علیجانی؛  فعال ملی مذهبی: به نقد ایرانیان بپردازد

دوست دارم: پییش از هر چیز آرزو می کردم که رییس جمهور منتخب من که در یک انتخابات آزاد انتخاب شده بود، در سازمان ملل حضور داشت و سخنرانی می‌کرد. اما در حال حاضر آقای حسن روحانی به عنوان رییس جمهور کشور در آن جا حضور دارد.

من دوست دارم که ایشان پیش از هر چیز به نقدهای خود ایرانیان بپردازد تا این که بخواهد جهان را نقد کند. کلامی از حضرت مسیح است که می گوید ببخش تا بخشوده شوی. بنابراین، باید در ابتدا ما به اشتباهات خودمان اعتراف کنیم و بعد درباره دنیا نظر بدهیم. در شرایط این چنینی، بی شک اثرگذارتر خواهیم بود. ما یک آسیب تاریخی داریم و آن نگاه سیاه و سفید به جهان اطرافمان است. باید این نگاه برداشته شود. باید آسیب های وارده به کشور را نقد کنیم و این نقد را با جهانیان در ارتباط بگذاریم. باید در کنار بیان ظلمی که به فلسطینیان رفته است، به یهودیان و فاجعه تاریخی که بر آن ها وارد شده نیز اشاره کرد. همان گونه که درباره جنگ با سوریه و آوارگان سوری سخن می گوییم، درباره ضعف های دولت سوریه نیزحرف به میان آورده شود.

من دوست داشتم که جناب حسن روحانی که در حال حاضر به عنوان رییس جمهوری ایران در سازمان ملل حضور پیدا می کند، در چهار چوب مذاکرات کنونی، از توقف غنی سازی اورانیم در داخل کشور سخن بگوید زیرا در برابر آن می تواند تحریم کامل را از روی کشور برداشته و ایران را نجات دهد. انرژی هسته ای اگر چه حق مسلم است اما فریب‌کاری به‌وجود آمده در کشور نه تنها ایران را نجات نمی دهد بلکه کشور را هر روز نسبت به گذشته عقب‌تر خواهد راند. این سرمایه گذاری اشتباه، هزینه زیادی را بر کشور وارد خواهد کرد.

حدس می زنم: بیش‌ترین بحث روحانی درباره اعتدال و سخن بر علیه تندروی در منطقه خواهد بود.

درباره داعش و ظلمی که به مردم وارد شده سخن بگوید و بر علیه اسراییل و غزه و تندروی های انجام شده صحبت کند. احتمال می رود درباره محاسبات بین الملل نیز سخنانی داشته باشد.

من فکر می کنم که در این دوره آقای رییس جمهور بگوید ما از حقوق خود پیرامون انرژی هسته ای و حق مسلمی که در این مبحث داریم، کوتاه نخواهیم آمد و زیر بار حرف زور نمی رویم. درباره کرامات انسان و این که ایرانیان پذیرای هرگونه حرف حقی نیز هستند، سخنانی ایراد کند.

اما بی تردید ادبیات آقای حسن روحانی در برابر ادبیات تهاجمی محمود احمدی نژاد می تواند تعامل سالم‌تری را با دنیا برقرار کند.

حسن یوسفی اشکوری؛ دین پژوه: دوست دارم بگوید قرار است در داخل کشور چه کند

دوست دارم: دوست دارم آقای روحانی به افکار عمومی جهان جواب بدهد که قرار است در داخل کشور چه بکند. سیاست خارجی  ایشان تا حدودی روشن است و کم وبیش هم در طول این یکسال؛حداقل تا الان، به طور نسبی موفق بوده است. یعنی همه مردم ایران و حتی مردم دنیا می‌دانند که ایشان در زمینه سیاست خارجی چه خطی را پیش می‌برند. حتی در داخل هم در حیطه اقتصادی هم تا حدودی برنامه‌اش مشخص است. اما در ارتباط با سیاست و فرهنگ در داخل کشور ایشان چه برنامه‌ای دارد؟ تنگناها چیست؟ کاش حداقل به مردم بگوید اگر در طول یکسال، کاری در این زمینه‌ها انجام نداده و حتی اوضاع بدتر شده معلول چه بوده؟ آیا معلول ناکامی‌ها و بی برنامگی‌های ایشان بوده یا معلول کارشکنی مخالفان بوده است؟

 من از ایشان انتظار ندارم که در صحن سازمان ملل در ارتباط با وضعیت داخلی کشور افشاگری کنند چون اصولا ما از افشاگری خاطره خوبی نداریم. منظور من افشاگری نیست. منظور من این است که بسیاری از مردم دنیا ایرانیان داخل و خارج کشور انتظار دارند که وقتی ایشان به سازمان ملل می‌رود، برنامه خودش را در این ارتباط بگوید.

به هر حال من فکر می‌کنم حرف تازه‌ای که ایشان می‌توانند بزنند صحبت از وضعیت سیاست و فرهنگ در داخل ایران است . آقای روحانی نه سال گذشته و نه در مصاحبه‌های داخلی و نه در مصاحبه‌های خارجی یک کلمه هم در ارتباط با این موضوعات سخن نگفته، در حالی که می‌بینیم روزبه روز در زمینه موضوعات سیاسی و فرهنگی ایران فشارها بیشتر می‌شود. اعدام‌ها و زندان ها و دیگر مسائل روزبه روز در داخل کشور بیشتر می‌شود.

حدس می زنم: اما این که ایشان چه خواهد گفت کم و بیش روشن است. ایشان در ادامه حرف های سال گذشته‌اش بازهم از یک کلیات سخن خواهند گفت. حرف های زیبا و قشنگ ادیبانه ‌ای را که در سال گذشته مطرح کرد، ادامه می‌دهد.

از طرف دیگر هم چون در سال گذشته ایشان مسئله افراطی گرایی را مطرح کرد و خطر  آن را گوشزد کرد حالا بعد از یکسال با توجه به وضعیتی که الان در عراق و سوریه است (روی کار آمدن داعش و امثال اینها)، طبعا ایشان با طلبکاری بیشتر در این زمینه صحبت خواهد کرد.

احتمالا برای مبارزه با افراط گرایی راهکارهایی ارائه خواهد که البته حرف بدی هم نیست.

 به هرحال من فکر می‌کنم بر خلاف سیاستمداران دیگر دنیا که کوتاه حرف می‌زنند و در همان زمان کوتاه حرف های مشخص و روشنی می‌زنند، ایشان طبق معمول کلیاتی را خواهند گفت که عمدتا در ارتباط با سیاست جهانی و برنامه‌های خارجی خود، مسئله هسته‌ای و اظهار امیدواری برای هرچه زودتر به نتیجه رسیدن آن و تنش زدایی با جهان است. یعنی علی الاصول همان برنامه‌ای را که در یکسال گذشته در ارتباط با سیاست خارجی داشته‌اند، خواهند گفت اما در ارتباط با سیاست داخلی کشور به نظر من حرف روشن و مشخصی نخواهد گفت.

مرتضی کاظمیان؛ تحلیل گر سیاسی: در مورد بحران آب سخن بگوید

دوست دارم: البته میان آنچه من «دوست دارم» و جزو «ای کاش»هاب بسیاری از دغدغه‌داران دموکراسی و حقوق بشر در ایران است، با آنچه در واقعیت رییس جمهوری به نام «روحانی» و شرایط امروز حکومت در ایران هست، فاصله کم نیست. از این زاویه‌ی اخیر (رویکردی واقع‌بینانه به سخنرانی رییس جمهور)، امیدوارم آقای روحانی با پرهیز از کلی‌گویی و شعار، در مورد بحران آب در ایران و منطقه، و لزوم همکاری‌ مشترک کشورهای منطقه برای غلبه بر بحران فزاینده‌ی مزبور نیز سخن بگوید.

حدس می زنم: گمان می کنم که به احتمال زیاد آقای روحانی در مورد داعش و افراطی گری مذهبی در منطقه، بحران هسته‌ای و تلاش برای ترمیم دیوار بی‌اعتمادی جمهوری اسلامی و غرب، و بهبود مناسبات سیاسی ـ امنیتی با کشورهای عرب منطقه صحبت کند.

کورش زعیم؛ عضو شورای مرکزی جبهه ملی ایران: درباره انتخابات آزاد حرف بزند

دوست دارم: امروز مهمترین مسئله امنیتی برای ایران و منطقه توطئه ایجاد و پشتیبانی داعش است. طبق مدارکی که می توان آنها را از لابلای تحلیل ها، سخنرانی ها و ملاقاتهای برخی شخصیت های جناح های تندرو امریکایی و برخی کشورهای بظاهر دشمن در منطقه بدست آورد،  من آن را زاده همبستگی موردی سه کشور اصلی در منطقه با کمک های مالی و لجیستیکی دو کشور دیگر اعلام کردم و دلایل آن را هم توضیح دادم. این توطئه هدفش بی ثبات کردن ایران، کشاندن جنگ مذهبی به سوریه و از راه عراق به درون ایران و در نهایت تجزیه ایران بوده، که جنایت های خارق العاده و نفرت انگیز آنها، سرعت واکنش نظامی ایران، اجماع جهانی را برای برخورد با آنها جلب کرده است.  آقای روحانی باید تصمیم قاطع ایران را برای مبارزه علیه این گروه درنده اعلام کند و اینکه چه ائتلاف امریکا بخواهد چه نخواهد ایران برای دفاع از خود در دفع این گروه جدی خواهد بود.

ایشان همچنین باید تاکید بر همکاری و تعامل با همسایگان کند، بویژه کشورهای شبه جزیره عربستان و ترکیه و باکو. ما باید ترس این کشورها را از برنامه های راهبردی ایران از بین ببریم، چون این همسایه ها هم می توانند برای ما شرکای پیشرفت و موفقیت مشترک باشند، و هم می توانند به علت عقده هایی که نسبت به فرهنگ و تاریخ کهن ایران دارند کماکان به توطئه علیه ما بپردازند. روحانی همچنین اشاره کند که امریکا و بریتانیا می توانند سفارتخانه های خود را هر چه زودتر در ایران باز کنند.

ایشان همچنین باید خیلی واضح اعلام کند که ایران آماده همکاری برای حل بحران سوریه و همنشینی دو طرف معادله در راستای ایجاد یک دولت موقت است تا در یک مدت معینه شرایط را برای انتخابات آزاد فراهم نماید.

حدس می زنم: می پندارم که روحانی تعهد دولت خود را به صلح آمیزبودن فعالیت اتمی ایران تکرار خواهد کرد و اینکه به ادامه و موفقیت مذاکرات ایمان دارد و از طرف ها خواهد خواست که از خواسته های غیرمتعارف خود دست بردارند؛ همچنین اینکه کل منطقه باید عاری از سلاح های هسته ای باشد.

او درباره پیشرفت های دولتش در زمینه اقتصادی سخن خواهد گفت که از منفی 6 درصد به مثبت رسیده، و از سرمایه گذاران و شرکت های تولیدی و تکنولوژیکی غربی درخواست خواهد کرد که برای سرمایه گذاری به ایران بیایند. البته زمینه چنین کاری فراهم نیست، چون اقتصاد و همه کارهای تولیدی و عمرانی عمده در دست سپاه است و شرکت های کشورهای پیشرفته با شرایط سپاه به علت اینکه رانت خواری فراقانونی پایدار نمی دانند و آنرا با فرهنگ پویایی و پایایی، و تعهدی که برای رشد درازمدت نسبت به سهامداران شان دارند همخوان نمی بینند، رغبتی نشان نخواهند داد، فقط کشورهایی مانند چین و روسیه می توانند خود را آلوده این شرایط کنند.

دیگر اینکه از دانشجویان ایرانی خواهد خواست پس از اتمام تحصیلات، و از دانشمندان ایرانی، که به ایران بازگردند و به پیشرفت کشورشان کمک کنند. این ندا هم بیفایده خواهد بود، زیرا در جمهوری اسلامی نه امنیت اجتماعی و قضایی وجود دارد و نه بخش خصوصی فعال و پویایی که بتواند آنان را جذب کند، یا دانشمندان بتوانند بدون آلودگی و در فقدان آزادی های مدنی به تدریس یا پژوهش بپردازند.

درباره جاذبه های توریستی ایران خواهد گفت. البته شرایط جهانگردی در ایران که یکی از ده پر جاذبه ترین کشورهای جهان است، هنوز بسیار محدود و شرایط اجتماعی- امنیتی آن از این جذابیت می کاهد. 

حسین احمدی نیاز ؛ حقوقدان : از برقراری رابطه با آمریکا بگوید

دوست دارم : روحانی از آنجا که با اتکا به رای مردم به ریاست جمهوری رسیده است با تشخیص وضعیت سیاسی اقتصادی و اجتماعی ایران و در نظر گرفتن شرایط بین المللی منطقه و لحاظ نمودن سود و زیان این رابطه (کاست - بنفیت) نسبت به اتخاذ سیاست تعامل و گفتگو در ایجاد رابطه با آمریکا اقدام کند. برقراری روابط منطقی با آمریکا می تواتد موثر در پیشبرد اهداف عالیه ی دولت تدبیر و امید و ملت ایران خواهد شد. سیاست خارجه ایران طبق قانون اساسی بر اساس سه شاخصه  حکمت.مصلحت و عزت خواهد بود.

مصلحت ایران در شرایط موجود ایجاب می کند تا این رابطه برقرار شود.این رابطه حکمت های زیادی برای کشور به ارمغان می آورد. آنچه در حال حاضر بر بدگمانی دو طرف ایران و آمریکا افزوده است فقدان روابط دیپلماتیک است. از دیگر سو چارچوب های روابط بین الملل در شرایط موجود در خاورمیانه ضرورت تعامل و گفتگو بین دو کشور را ایجاب می کند. پدیده ی داعش و چگونگی مبارزه با آن نیز دلیل بر ضرورت این روابط و تعامل است.

از دیگر سو شرایط اقتصادی و گفت و گوهای هسته ای و اهمیت آگاهی دولت آمریکا از واقعیت هسته ای ایران و پذیرش حق استفاده صلح آمیز انرژی هسته ای می طلبد تا این روابط شکل گیرد. سی و پنج سال قطع رابطه کفایت میکند و تداوم بیشتر آن عینا مخالف اصول سه گانه مصلحت.حکمت و عزت ایران خواهد بود.

حدس می زنم: ریس جمهور در مورد نظریه نفی خشونت و در نظر گرفتن اهمیت آ ن با توجه به پدیده داعش صحبت خواهد کرد.

از اثرگذاری مذاکرات هسته ای و تعامل با سایر دول سخن خواهد گفت. از دولت ها برای تعامل و سرمایه گذاری در ایران دعوت خواهد کرد.

در مورد تحریم ها و ضرورت لغو آن ها سخنانی را ایراد می کند.