سال ۱۳۹۷ را شاید بتوان سال اعتراضات کارگری نامید؛ سالی که کارگران در شهرها و استان‌های مختلف بارها و بارها نسبت به عدم پرداخت حقوق خود، نداشتن امنیت شغلی و خصوصی‌سازی تجمع‌های اعتراضی برگزار کردند. حرف اصلی آنها یک جمله بود: «کار می‌کنیم، چرا حقوق نمی‌گیریم؟»
صدا و تصاویر اعتراضات کارگری به مدد شبکه‌های اجتماعی به طور وسیع منتشر و بسیاری از اقشار جامعه مثل معلمان با کارگران همصدا شدند. در این مجموعه گزارش، مروری داریم به مهمترین اتفاقات کارگری در استان‌هایی که بیشترین اعتراضات کارگری را در سال گذشته داشته‌اند.
اعتراضات کارگری در استان قزوین در سال ۱۳۹۷ دقیقا از فروردین ماه و پس از پایان تعطیلات نوروزی آغاز و تا آخرین ماه‌های سال ادامه داشت.
شش ماه اول:
۲۲ فروردین، کارخانه «متالوژی پودر ایران» که در زمینه تولید قطعات و پودر آهن در «شهرک صنعتی البرز» فعالیت داشت، به دلیل مشکلات مالی از سوی کارفرما موقتا تعطیل شد. ۱۵۰ کارگر این واحد تولیدی که بین ۱۵ تا ۲۰ سال سابقه کار دارند، هنگام ورود به محل کار با درهای بسته کارخانه و پلاکاردی مواجه شدند که روی آن نوشته شده بود: «تا اطلاع ثانونی شرکت تعطیل است و کارگران اجازه ورد به محل کارشان را ندارند.»
صبح روز بعد آنها برای پیگیری وضعیت شغلی خود مقابل ساختمان استانداری قزوین دست به تجمع زدند. ظاهرا کارفرما از کارگران این کارخانه خواسته بود تا برای دریافت مقرری بیمه بی‌کاری اقدام کنند.
در همین ماه کارگران کارخانه نیمه تعطیل «شیرآلات سیمگون» هم خواستار رسیدگی به مشکلات صنفی خود شدند. آنها گفته بودند تعدادشان ۷۰ نفر است و به‌صورت قراردادی در این واحد صنعتی نیمه تعطیل کار می‌کنند. این کارگران در تشریح شرایط دشوار کاری خود، از بی‌توجهی و مهم نبودن وضعیت برای کارفرما گفته بودند. خواسته آنها پایان دادن به قراردادهای سفیدامضا، پرداخت حقوق معوقه ۱۲ تا ۱۳ ماهه و حق بیمه‌های همراه با تأخیر بود.
به گفته کارگران، در آن منطقه فرصت شغلی دیگری وجود ندارد و آنها باید پاسخگوی نیازهای خانواده‌هایشان باشند.
این کارگران دارای سابقه‌ای بین ۱۵ تا ۲۰ سال هستند اما جدا از معوقات مزدی، پرداخت سنوات هشت سال‌شان هم به تعویق افتاده بود. آنها با وجود آن که عیدیشان هم در سه سال گذشته پرداخت نشده بود، از سر ناچاری به کار خود ادامه داده بودند. این کارگران درباره کارفرما می‌گفتند:«چندین سال است کارفرما به دلایلی که ما از آن بی‌اطلاع هستیم، کارخانه را رها کرده است و ما سرگردان شده‌ایم.»
۲۸۰ نفر از کارگران «کارخانه شیشه قزوین» درباره مطالبات وصول نشده خود گفته‌اند:«مطالبات مزدی ما مربوط به چهار ماه طلب مزدی سال گذشته می‌شود. کارفرما به دلیل کمبود نقدینگی، نیمی از عیدی پایان سال ۱۳۹۶ را پرداخت نکرده است.»
یکی از کارگران شاغل در این کارخانه با اشاره به این که به دلیل کمبود منابع مالی، چند سال گذشته برای آنها با چالش‌هایی همراه بوده است، می‌گوید: «دست‌کم طی دو سال گذشته کارفرمای شیشه قزوین به بهانه شرایط بد اقتصادی، حقوق و عیدی ما را با تاخیر پرداخت کرده است.»
پنجم اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷، جمعی از کارگران «کارخانه فولاد قزوین» واقع در شهرستان تاکستان در اعتراض به آن چه بی‌توجهی کارفرما به وضعیت شغلی خود و کارخانه اعلام کردند، مقابل ساختمان استانداری قزوین دست به اعتراض صنفی زدند.
بر اساس گفته‌های کارگران معترض، افزایش مشکلات کارخانه باعث شده است کارفرما پیشنهاد خاتمه قرارداد کار به تعدادی از آنها بدهد و ۱۰۰ نفر از کارگران از کارخانه اخراج شدند. اما با مخالفت کارگران، آنها دوباره به کار بازگشتند. شب قبل از این تجمع، کارفرما از ورود چهار نفر از کارگران به اتهام اغتشاش و رهبری اعتراضات جلوگیری کرده بود. به گفته آنها، از زمانی که «شرکت راه ابریشم» بهره‌بردار رسمی شرکت‌های فولاد قزوین و «پارس آرمان شفق» شده،؛ وضعیت این شرکت به نسبت قبل بد‌تر شده و امنیت شغلی کارگران به سبب قراردادهای یک و سه روزه از بین رفته است.
در حال حاضر هر کدام از کارگران این کارخانه جدا از مطالبات جاری، حدود پنج تا هفت میلیون تومان از کارفرمای سابق کارخانه طلب دارند که طبق قوانین واگذاری، کارفرمای جدید باید مسوولیت پرداخت آن را برعهده گیرد.
۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۷، کارگران «کارخانه اسوه ایران» هم از بلاتکلیفی خود صحبت کردند: «کارفرما از اردیبهشت سال ۱۳۹۶ حقوق و بیمه کارگران ما را نپرداخته و چند سال است حضور فیزیکی در کارخانه ندارد و ما را بدون پرداخت دستمزد رها کرده است. تعدادی از همکاران خودخواسته محل کار را رها کرده یا به مرور بازنشسته شده‌اند به طوری که هم‌اکنون تعداد کارگران کارخانه به ۱۲ نفر رسیده است. از این تعداد هم سه نفر بعد از تعطیلات نوروز سر کار خود حاضر نشده‌اند.»
این کارگران عمده مشکل کارخانه اسوه ایران را مسایل مدیریتی و مالکیتی عنوان می‌کنند و می‌گویند هر یک از کارگران به صورت میانگین ۱۷ تا ۲۵ سال سابقه کار دارند و استمرار وضعیت فعلی کارخانه نگرانی آنها را بیش از حد کرده است.
آنها با اشاره به پیگیری وضعیت خود ازسوی مسوولان مختلف استانی، می‌گویند:«تاکنون وعده‌های زیادی از طرف مسوولان به ما داده شده اما نتیجه‌ای مبنی بر متقاعد کردن کارفرما برای پرداخت حقوق کارگران به دست نیامده است.»
گروهی از کارگران «کارخانه تولی‌پرس» واقع در شهرک صنعتی البرز در اعتراض به آن چه بی‌توجهی کارفرما به وضعیت شغلی خود و کارخانه می‌خوانند،۱۰ شهریورماه ۱۳۹۷ ابتدا مقابل ساختمان اداره کار و بعد مقابل فرمانداری شهرستان البرز دست به اعتراض صنفی زدند. آنها می‌گویند با افزایش مشکلات این کارخانه، کارفرما از روز شنبه ۲۷ مرداد ماه با اعلام تعطیلی موقت کارخانه به مدت دو هفته، حدود ۴۰۰ کارگر این واحد تولیدی را به مرخصی اجباری فرستاده و این مرخصی برای یک هفته هم تمدید شده است.
تجمع کارگران کارخانه تولی پرس
پیشتر، «حمیده زرآبادی»، نماینده مردم قزوین، آبیک و البرز در مجلس شورای اسلامی در خصوص وضعیت کارخانه تولی‌پرس گفته بود: «واحد تولیدی تولی‌پرس یک هفته برای سرویس تجهیزات تعطیل شده است و کارگران در این مدت کوتاه مطالبات مزدی خود را بدون حضور در کارخانه دریافت می‌کنند.»
۹ مرداد ۱۳۹۷، عدم پرداخت دستمزد معوقه نزدیک به ۱۰۰ کارگر خدماتی شهرداری الوند خبری شد. «حجت نعیمی»، بازرس شهرداری این شهر گفت:«تا آخر شهریورماه سال جاری همه مطالبات معوقه کارگران پیمانکاری شهرداری پرداخت می‌شود.»
او در تشریح مشکلات شهرداری الوند و کارگرانش گفته بود:«در حال حاضر کارگران خدماتی شهرداری الوند چندین ماه مطالبات معوقه دارند و این موضوع آنها را در شرایط سخت مالی قرار داده است.»
بازرس شهرداری الوند به تخلفات مالی پیمانکاران هم اشاره کرده بود:«این اختلافات مالی شهرداری با پیمانکاران از سوی آنها پذیرفته نمی‌شود.»
فعالیت «کارخانه بلورک البرز» در قزوین یک بار با ۱۱۰ کارگر در اسفند ماه سال ۱۳۹۵ به دلیل آن چه از سوی کارفرما مشکلات مالی اعلام کرده بود، تعطیل اعلام شد ولی از آن زمان تا امروز هنوز بخش عمده‌ای از مطالبات کارگران تعدیل شده این واحد پرداخت نشده است. ۹ مرداد ۱۳۹۷، کارگران این کارخانه از مجموع مطالبات مزدی و بیمه‌ای ۱۱۰ کارگر که در سال ۱۳۹۵ بیکار شده‌اند، به ارزش یک میلیارد تومان می‌گویند:«از آبان ۹۵ دستمزدمان به تاخیر افتاده و در این فاصله علی‌رغم این که مجددا فعالیت تولید بلورک با حدود ۴۰ کارگر از سر گرفته شده، کارفرما فقط مبالغ ناچیزی را به صورت علی‌الحساب به حساب ما واریز کرده است.»
شهریور ۱۳۹۷، «عیدعلی کریمی»، دبیر اجرایی خانه کارگر قزوین آمار تعدیل‌ها در این استان را با عبارت «وحشتناک» توصیف کرد و گفت:«مردم حقوق‌بگیر دارند فوج فوج بیکار می‌شوند. در همین استان قزوین، ماه گذشته نرخ تعدیل بسیار بالا بود. در آبیک ۲۴۸ نفر، در شهر صنعتی البرز ۳۲۶ نفر، در بوئین زهرا ۴۴ نفر، در تاکستان ۱۵۱ نفر و در قزوین ۲۱۲ نفر تعدیل شدند که در مجموع می‌شود ۸۸۱ نفر تعدیلی در یک ماه.»
او آمار شش ماه نخست سال را بالغ بر چهار هزار و۸۲۰ کارگر در استان قزوین برآورد و تاکید کرد این رقم فقط مربوط به واحدهایی است که تعدیل و تعطیلی را به اداره کار خبر دادهاند.
شش ماه دوم
اول مهرماه ۱۳۹۷ و در حاشیه عزاداری مردم شهر الوند در روز عاشورا، عزاداران که اغلب از کارگران شاغل و بیکارشده کارخانه‌های مستقر در شهر صنعتی البرز و الوند قزوین بودند، با بالا بردن دست‌نوشته‌هایی، به وضعیت اقتصادی و نابسامانی‌های جامعه و تعطیلی کارخانه‌ها اعتراض کردند و از فرماندار الوند درخواست رسیدگی به وضعیت خود را داشتند.
روز ۱۲ آذرماه ۱۳۹۷، کارگران «کارخانه صنایع مفتولی تاکستان» در سومین روز از اعتراض خود، خواستار رفع مشکلاتشان شدند. این کارگران که ۵۰ نفر بودند، تجمع اعتراضی خود را در محل نگهبانی کارخانه برگزار کردند.
به گفته آنها، شرایط تولید در کارخانه صنایع مفتولی تاکستان بسیار خوب است، بازار فروش خوبی در کشور دارد و از فروش محصولات کارخانه سود خوبی نصیب مالکان کارخانه شده است. با این وجود، کارگران شش ماه حقوقشان را دریافت نکرده‌اند.
۲۶ آذرماه ۱۳۹۷ نیز ۱۸۰ کارگر «کارخانه کنتورسازی ایران» در قزوین از تعویق ۱۶ ماهه حقوق و کاهش امنیت شغلی کارگران این کارخانه به سبب پایین بودن ظرفیت تولید خبر دادند. آنها می‌گفتند: «با توجه به این که تولید کارخانه به حداقل ظرفیت کاهش یافته و کارخانه به صورت نیمه تعطیل درآمده است، توان مالی مناسبی در این واحد تولیدی برای پرداخت حقوق کارگران و سایر هزینه‌های جانبی وجود ندارد.»
به گفته کارگران این کارخانه، از دست دادن بازار داخلی و بازداشت کارفرمای اصلی کارخانه از مهمترین دلایلی است که سبب کاهش میزان تولید و به تبع آن، گسترده شدن مشکلات مالی کارخانه شده است. کارگران معترض این شرکت مهرماه نیز اعتراض صنفی خود را از محل کارخانه در شهرک صنعتی البرز به مقابل استانداری قزوین منتقل کردند.
کارگران دو کارخانه «باورس فولاد» و «صنایع گاز ایران» واقع در «شهرک محمدیه» استان قزوین ۱۸ ماه حقوق پرداخت نشده خود را طلبکارند. منابع کارگری در این دو کارخانه گزارش میدهند حدود ۳۵ کارگر قراردادی شاغل در این کارخانه‌ها که تحت مسوولیت یک کارفرمای مشترک فعالیت دارند، به دلیل کمبود منابع مالی، معوقات خود را دریافت نکرده‌اند. اغلب آنها قراردادی هستند و از اردیبهشت سال ۱۳۹۶ تاکنون دریافتی نداشته‌اند.
منابع کارگری در «کارخانه قطعه‌سازی مارلیکسان قزوین» دهم دی‌ماه از تعدیل۱۸۰ کارگر خبر دادند. آنها گفتند:«اوایل امسال تعداد ما ۳۴۰ نفر بود ولی به علت پرداخت نشدن مطالبات از سوی دو خودروساز بزرگ کشور، از اول دی ماه ۱۸۰ کارگر با سوابق یک تا ۱۵سال تعدیل شدند. الان ۱۶۰ نفر هستیم ولی در حال حاضر سایر کارگران که قرارداد آنها یک تا دو ماهه تمدید می‌شود، نگران امنیت شغلی خود هستند.»
این تولیدکننده قطعات خودرو ماه‌ها است محصولات سفارشی خودروسازان را تحویل داده ولی نتوانسته است مطالبات خود را از آنها دریافت کند. کارگران تعدیل شده می‌گویند:«بعد از سال‌ها کار در این کارخانه، فرصت شغلی جدیدی برایمان وجود ندارد. با توجه به این که تعداد زیادی از ما ماهانه مبلغ زیادی از دستمزد دریافتی خود را بابت اجاره بهای مسکن پرداخت می‌کنیم، به دلیل بی‌کاری، جدا از آن که در وضعیت بدی از لحاظ معیشتی قرار خواهیم گرفت، امکان پرداخت اجاره خانه‌هایمان را نداریم.»
ششم دی ماه کارگران «کارخانه سازنده مخازن تحت فشارکاوش»(سانکا) هم از طرف کارفرما اداره کار برای بیمه بی‌کاری معرفی شدند. کارگران تعدیل شده این کارخانه دست‌کم ۱۵ سال سابقه کار دارند. در حال حاضر تنها۳۰ تا ۴۰ کارگر برای نگهبانی از شرکت و دستگاه‌ها در شرکت مانده و باقی کارگران به اداره کار معرفی شده‌اند. یکی از کارگران این شرکت می‌گوید:«مدیرعامل کارخانه مشکل اصلی را عدم تامین مواد اولیه عنوان کرده ولی زمان مشخصی برای بازگشت به کار کارگران اعلام نکرده است.»
بخشی از مشکلات این کارخانه به وصول نشدن طلب‌های مالی کارخانه از شرکت‌های خودروساز برمی‌گردد.
کارگران «کارخانه قفل کار قزوین» صبح دوم بهمن‌ماه ۱۳۹۷برای استمداد به دادگستری شهرستان البرز مراجعه کردند. دی ماه سال ۱۳۹۶، این واحد تولیدکننده قفل و یراق‌آلات درهای چوبی تعطیل اعلام شد ولی با حکم دادگستری شهرستان البرز برای پرداخت مطالبات کارگران و سایر بدهی‌های کارخانه، بعد از چند مرحله مزایده به فروش رسید. کارگران این کارخانه همزمان با شروع مشکلات ابن واحد تولیدی در سال ۱۳۸۹، پیگیریهای زیادی برای وصول مطالبات خود انجام دادند. کارگران می‌گفتند:«دادگستری شهرستان البرز با فروش کارخانه به یک سرمایه‌گذار جدید، ضمن راه‌اندازی دوباره این کارخانه، منابع مالی برای پرداخت مطالبات معوقه مزدی حدود ۷۰ کارگر را فراهم کرد.» آنها از مسوولان دادگستری البرز درخواست کردند مبلغی که از محل فروش این کارخانه به دست آمده است را به دلیل مشکلات مالی کارگران در چند سال گذشته که به خاطر عدم دریافت دستمزد با آن مواجه بوده‌اند، هرچه سریعتر به حساب کارگران واریز کنند.
پایان ماجرا:
سال ۱۳۹۷ در استان قزوین برای کارگران در حالی به پایان رسید که «مسعود بابایی»، مدیر اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی این استان ۲۷دی ماه گفته بود:«نرخ بی‌کاری در استان ۱۱.۱ درصد و تعداد بیکاران ۴۸ هزار نفر است.»
پیش از این، آمارها حکایت از آن داشتند که در استان قزوین چیزی حدود ۳۰ هزار خانواده حتی یک نفر شاغل در خانه خود ندارند. حالا با این گفته مسعود بابایی، یعنی ظرف یک سال، ۱۸هزار نفردیگر به جمع خانواده‌های قزوینی که حتی یک نفر شاغل در خانه خود ندارند، اضافه شده است.
«عبدالمحمد زاهدی»، استاندار قزوین هم پیشتر اعلام کرده بود: «۳۰درصد واحدهای تولیدی استان قزوین تقریبا تعطیل هستند. این مشکل مربوط به واحدهایی است که معضل مدیریتی دارند و یا ماشین‌آلات آنها فرسوده و غیر قابل استفادهاند. در استان قزوین واحدهای تولیدی بزرگی وجود دارند که بین شرکا، مدیران و مالکان آنها مشکلات حقوقی وجود دارد و برطرف کردن آنها زمان زیادی می‌طلبد.»
مطالب مرتبط:
محرومیت در جوار نفت؛ مرور اعتراضات کارگری استان خوزستان-بخش نخست
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر