تهدید و ضبط موبایل‌های تجمع‌کنندگان یادبود سینما رکس توسط نهادهای امنیتی

دیروز سه‌شنبه ۲۸ مرداد۱۳۹۹، سال‌روز فاجعه «سینما رکس» آبادان بود. هر سال تعدادی از هنرمندان آبادانی و شماری از بازماندگان این فاجعه انسانی در خیابان «امیری» آبادان، محله‌ای که زمانی ساختمان سینما رکس در آن قرار داشت و در دهه‌های گذشته تخریب شده و ساختمانی تجاری جای آن را گرفته است، جمع می‌شوند. آن‌ها شمع روشن می‌کنند، شعر می‌خوانند و در سکوت، یاد و خاطره کشته شدگان این فاجعه را زنده می‌کنند.
هر سال بعد از این مراسم، تعدادی توسط نیروهای امنیتی به صورت تلفنی تهدید می‌شوند. اما امسال فضا امنیتی‌تر و تهدیدها عملیاتی بوده‌اند.
«پرویز»، یکی از شهروندان ساکن آبادان دیشب در پیامی کوتاه برای ما نوشت: «گوشی موبایل همه بچه‌ها را اطلاعات سپاه گرفته است و به دنبال کسانی هستند که با رسانه‌های فارسی زبان خارج از ایران در تماس هستند.»

با یکی از بازماندگان فاجعه سینما رکس‌ تماس گرفتیم. او که به دلیل مسایل امنیتی، در این گزارش «سیاوش» معرفی می‌شود، گفت: «امسال به خاطر شیوع ویروس کرونا، تصمیم گرفتیم که مراسمی برگزار نشود. برای همین من تهران هستم و مانند سال‌های گذشته به آبادان سفر نکرده‌ام. نمی‌شود به خاطر شیوع کرونا، مخالف برگزاری مراسم محرم بود، بعد خودمان بیاییم سال‌گرد برگزار کنیم. با تعدادی از خانواده‌ها هفته گذشته به این نتیجه رسیدیم که امسال نه فراخوانی بدهیم و نه مراسمی داشته باشیم. اما تعدادی از بچه‌های هنرمند آبادان بنا به عادت خودشان برای برگزاری این مراسم رفته‌اند.»
سیاوش در مورد حضور نیروهای امنیتی افزود: «من هم شنیده‌ام که تعداد نیروهای امنیتی زیاد بوده در حالی که تعداد افرادی که در مقابل ساختمان سابق سینما جمع شده بودند، ۱۵ نفر هم نبوده است.»
«مریم» نام مستعار یکی دیگر از شهروندخبرنگارانی است که با او برای پرسش از وضعیت افرادی که دیروز در مقابل ساختمان سینما رکس تجمع کرده بودند، تماس ‌گرفتیم. او خبر توقیف گوشی‌های موبایل اغلب افرادی که در این محل ایستاده بودند را تایید ‌کرد و ‌گفت: «از صبح دیروز با همه بچه‌های هنرمند شهر تماس گرفته بودند؛ چه آن‌هایی که هر سال شرکت می‌کردند و چه کسانی که اصلا تا به حال یک بار هم در تاریخ ۲۸ مرداد پای خود را مقابل سینما رکس نگذاشته‌اند. به آن‌ها گفته بودند حق ندارید در این مراسم شرکت کنید.»
به گفته مریم، یک گروه نمایشی نیز برای برگزاری پرفورمنس تهدید شده است: «قرار بود یک پرفورمنس به کارگردانی "مهدی پرویش" به نام "سینما رکس کجا است" اجرا شود. هر سال بچه‌ها چنین کارهایی می‌کنند. پوسترش هم در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود. اما از صبح با آقای پرویش از طرف ستاد تامین استان، ستاد خبری فرمانداری و نیروی انتظامی تماس می‌گیرند و می‌گویند امسال فضای کشور متشنج است و اجازه اجرا ندارید. در نتیجه پرفرومنس اجرا نشد.»
پرویز، شهروندخبرنگاری که ابتدا از ضبط گوشی شرکت‌کنندگان در این مراسم خبر داد، از تماس مکرر نیروهای امنیتی با تلفن‌های دستی افرادی که در مقابل سینما رکس ایستاده بودند، ‌گفت: «من با فاصله آن‌جا ایستاده بودم اما بچه‌ها در محاصره نیروهای امنیتی بودند. تمام تلاش نیروهای امنیتی این بود که درگیری و تشنج ایجاد نشود و بچه‌ها را خیلی آرام خفه و از آن جا دور کنند. البته کسی هم قصد اعتراض یا فریاد نداشت. از صبح وقتی دیدم که فضا امنیتی است و به همه ما زنگ می‌زنند، تصمیم گرفتم با فاصله در آن جا بایستم تا بتوانم در صورت درگیری، گزارشی تصویری تهیه کنم. چند دقیقه رفتم شمعی روشن کردم و بعد از بچه‌ها دور شدم. اما در همان چند دقیقه، مدام تلفن‌ها زنگ می‌خوردند. شماره‌ها متفاوت بودند اما کسانی که پشت خط بودند، یک پیام مشترک داشتند؛ تا با گونی نیامده‌ایم و جمع‌تان نکرده‌ایم، گورتان را گم کنید. بعد هم یک دفعه یکی یکی بچه‌ها را کنار کشیدند و گوشی‌های موبایل آن‌ها را گرفتند. از آن‌ها می‌پرسیدند برای کجا فیلم گرفته‌ای و با چه کسی حرف زده‌ای؟ بعد گوشی‌های موبایل را از بچه‌ها گرفتند و رفتند.»
۲۸ مرداد ۱۳۵۷، در آتش‌سوزی سینما رکس آبادان حدود ۳۹۵ نفر در آتش سوختند. هرگز مقامات جمهوری اسلامی این فاجعه انسان‌کشی را گردن نگرفتند اما اسناد و مدارکی که بعد از چند دهه منتشر شده‌اند، گواه بر دخالت انقلابیون مذهبی در این فاجعه انسانی دارند.

تماشا در یوتیوب

گور عمومی کشته شدگان سینما رکس آبادان در قبرستان مرکزی این شهرستان، در کنار قطعه «شهدا» جنگ هشت ساله ایران و عراق است. چند سال پیش رسانه‌های محلی آبادان به نقل از «خلف موسوی»، فرماندار وقت این شهرستان، احتمال نام‌گذاری خیابانی به نام «شهدای سینما رکس» را منتشر کردند. در این خبر آمده بود که بهمن ۱۳۹۶، خیابانی که این سینما در آن قرار داشته است را به نام شهدای سینما رکس تغییر نام خواهند داد. اما این اتفاق هرگز رخ نداد.
«ایران‌وایر» پیش‌تر ویژه‌نامه‌ای برای فاجعه سینما رکس منتشر کرده است. ویژه‌نامه «آتش‌سوزی سینما رکس آبادان» را می‌توانید در این‌جا بخوانید.