تحریم دیپلماتیک المپیک پکن؛ جمهوری اسلامی و لبخند به نسل‌کشی اویغورها

«بوریس‌جانسون»، نخست وزیر بریتانیا دیروز (چهارشنبه ۱۷ آذر ۱۴۰۰) اعلام کرد کشورش المپیک ۲۰۲۲ پکن را «تحریم دیپلماتیک» خواهد کرد. 

پیش از بریتانیا، دو کشور امریکا و استرالیا نیز در پی آن‌چه «نسل‌کشی مداوم» و «نقض حقوق بشر» دولت چین در قبال مسلمانان «اویغور» خوانده بودند، رقابت‌های المپیک زمستانی ۲۰۲۲ را تحریم کردند. احتمال می‌رود به زودی ژاپن هم به جمع تحریم‌کنندگان اضافه شود.

جمهوری اسلامی ایران نه تنها در قبال این نقض حقوق بشر، کنار مسلمانان اویغور نمانده که حتی از دولت چین حمایت کرده است.

***

طبق گزارش‌های «سازمان عفو بین‌الملل» (Amnesty)، جمعیت قوم اویغورها در شمال غربی چین بیش از ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر است. اما مطابق با سیاست‌هایی که دولت کمونیستی چین دنبال می‌کند، طی یک قرن آینده هیچ نشانی از این قوم در سرزمین چین باقی نخواهد ماند.

سازمان عفو بین‌الملل خرداد سال ۱۴۰۰ در گزارشی ۱۶۰ صفحه‌ای که شامل شهادت زندانیان و قربانیان سابق بود، سرکوب مسلمانان اویغور در استان «سین کیانگ» چین توسط دولت این کشور را جنایت علیه بشریت دانست. 

سازمان ملل متحد نیز در گزارشی مستقل، حکومت چین را به زندانی کردن و بیگاری کشیدن از یک میلیون مسلمان اویغور محکوم کرد.

ریشه مسلمانان اویغور که اهل تسنن هستند، از ترکیب ریشه‌های ایرانی و عرب در قلمرو قزاق‌ها باقی مانده‌اند و حالا زندگی‌ آن‌ها به دلیل سیاست‌های خاص دولت مرکزی چین، تبدیل به حیات در اردوگاه اجباری شده است.

«آدریان زنز»، پژوهش‌گر مسایل تبت و ترکستان‌ شرقی تیر ۱۳۹۹ در گزارشی ادعا کرد دولت چین برای کنترل جمعیت اویغورها، زنان این اقلیت مسلمان را به اجبار عقیم کرده است یا مجبور به استفاده از دستگاه‌های منع باروری می‌کند.

دولت چین بلافاصله نسبت به این ادعا واکنش نشان داد و گزارش آدریان زنز را بی‌اساس، دروغین و برخاسته از سیاست‌های غرب دانست. با این وجود، دولت چین هرگز اجازه نداد که بازرسان سازمان ملل از این منطقه بازدید کنند.

اگر بنا بر حمایت جمهوری اسلامی از مسلمین جهان باشد، نباید تفاوتی در رویکرد این نظام بین مسلمانان فلسطین و مسلمانان اویغور در چین ببینیم. با این حال، سیاست جمهوری اسلامی در قبال کشتار، شکنجه، کار اجباری یا عقیم‌سازی اجباری اویغورها، در سکوت یا در انکار کامل خلاصه شده است.  

پانزدهم فروردین ۱۴۰۰، «محمدرضا کشاورز‌زاده»، سفیر جمهوری اسلامی در چین با انکار گزارش‌های مربوط به نسل کشی مسلمانان اویغور توسط دولت چین، گفته بود اقدامات این دولت باعث شده‌اند مسلمانان این منطقه از زندگی بهتری برخوردار شوند.

یک ماه قبل از آن هم «سیدعباس موسوی»، سخن‌گوی وقت وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی مصوبه مجلس نمایندگان ایالات متحده امریکا درباره نقض حقوق مسلمان‌های اویغور توسط دولت چین را محکوم کرده بود.

سخن‌گوی جمهوری اسلامی ادعا کرده بود که تصمیم مجلس نمایندگان امریکا در حمایت از مسلمانان اویغور، صلح و ثبات جهانی را تهدید می‌کند و از جامعه جهانی خواست در قبال آن‌چه «هنجارشکنی‌های پی‌درپی» و «یک‌جانبه‌گرایی لجام‌گسیخته دولت امریکا» می‌خواند، از چین حمایت کنند.

بعید است دولت چین به یاری جمهوری اسلامی در این یارکشی نیازی داشته باشد.

شانزدهم آذر، پس از آن‌ که امریکا رسما از تحریم دیپلماتیک رقابت‌های المپیک زمستانی خبر داد، «جائو لیجین»، سخن‌گوی وزارت امور خارجه چین گفت: «امریکا باید متوجه نتایج وخیم اقدامات خود باشد. چین به زودی تصمیمات قاطعی خواهد گرفت.»

لیجین تصمیم امریکا را در تضاد با روح ورزش و المپیک دانست.

اما تحریم دیپلماتیک چیست و آیا این نوع تحریم با روح ورزش یا رقابت‌هایی که زیر نظر کمیته المپیک جهانی برگزار می‌شوند، در تضاد است؟

دولت‌های بریتانیا، امریکا و استرالیا رقابت‌های المپیک زمستانی ۲۰۲۲ را تحریم دیپلماتیک کرده‌اند اما این به معنی عدم حضور ورزشکاران این کشورها در مسابقات المپیک پکن نیست. در این نوع تحریم، ورزشکاران کشورهای تحریم کننده به کشور میزبان و مسابقات بین‌المللی اعزام می‌شوند اما شخصیت‌های سیاسی این کشورها دعوت کشور میزبان برای حضور در مراسم‌های افتتاحیه، اختتامیه یا اهدای جوایز را قبول نخواهند کرد.

«جن ساکی»، سخن‌گوی کاخ سفید هم همین موضوع را تایید کرده و گفته است: «از ورزشکاران‌ امریکا در رقابت‌های المپیک زمستانی حمایت خواهیم کرد اما از داخل خانه و پشت تلویزیون. قرار نیست ورزشکاران از حضور در پکن منع شوند و قرار هم نیست نمایندگان سیاسی امریکا به چین سفر کنند.»

«بوریس جانسون»، نخست‌ وزیر بریتانیا هم مدعی شده است هیچ یک از وزرای او حق حضور در رقابت‌های المپیک ۲۰۲۲ پکن را نخواهند داشت.

در حالی که کشورهای غیر اسلامی به دلیل آن‌چه دفاع از حقوق بشر خوانده‌اند، مقابل حکومت چین ایستاده‌اند، تیر ۱۳۹۸ نامه‌ای توسط وزرای خارجه ۳۷ کشور در حمایت از مواضع دولت چین در استان سین کیانگ منتشر شد. عربستان، روسیه، نیجریه ونزوئلا، کوبا، بلاروس، میانمار، فیلیپین، سوریه، پاکستان، عمان، کویت، قطر، امارات و بحرین از کشورهایی بودند که از چین حمایت کردند.

این دولت‌ها که بخش اعظمی از آن‌ها را کشورهای اسلامی تشکیل می‌دهند، برخوردهای چین در این استان با مسلمانان اویغور را «رویارویی با چالش عمیق تروریسم و افراط‌گرایی» و «تدابیر ضد تروریستی و رادیکال‌زدایی» خوانده بودند.  

رسانه‌های جمهوری اسلامی ادعا می‌کنند دولت چین برای جلوگیری از پیوستن مسلمانان اویغور به «داعش خراسان»، از آن‌ها محافظت می‌کند.

«مارک پومپئو»، وزیر خارجه وقت دولت «دونالد ترامپ» در صفحه توییتر خود با خطاب قرار دادن آیت‌الله «علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی نوشته بود: «اگر به دنبال کسانی‌ هستید که به اسلام خیانت می‌کنند، چین به دنبال نابودی اویغورها است. منتظر فراخوان عمومی شما برای مقابله با برخورد وحشتناک حزب کمونیستی چین با آن مسلمانان هستم.»

رهبر جمهوری اسلامی هرگز در قبال مسلمانان اویغور واکنشی نشان نداده است. روزنامه دولتی «ایران» مرداد ۱۳۹۹ در تحلیلی عجیب ادعا کرد به دلیل استقرار دولت حاکم در چین و تضعیف نشدن آن توسط دولت‌های خارجی، لزومی بر حمایت از مسلمانان اویغور وجود ندارد. این روزنامه نوشته بود وضعیت چین مانند سوریه، فلسطین و یمن نیست.

بازی‌های المپیک زمستانی پکن در خلال روزهای چهار تا ۲۰ فوریه ۲۰۲۲ در پایتخت چین برگزار می‌شود؛ البته بدون حضور سیاست‌مداران کشورهایی که رفتار چین در قبال مسلمانان را منافی اصول حقوق بشر می‌دانند.