سه روز پس از افشای مرگ «سحر خدایاری»، ملقب به «دختر آبی»، فدراسیون جهانی فوتبال در بیانیه‌ای که در صفحه اینستاگرام این نهاد بین‌المللی منتشر شده است، خواستار حضور زنان در ورزشگاه‌های فوتبال شد و حضور آن‌ها را «مشروع» خواند.
فیفا وعده داد که تماس و مذاکرات خود را با فدراسیون فوتبال ایران در این مورد ادامه دهد.
مسوولان چه کسانی هستند؟
پیش‌تر، شخصیت‌های مختلف، مسوول اصلی راه ندادن زنان به استادیوم‌های ورزشی را نیروی انتظامی معرفی کرده بودند. اما نیروی انتظامی بارها اعلام کرده است به دلیل عدم صدور مجوز، از پذیرش زنان در استادیوم‌ها خودداری می‌کند.
«مسعود سلطانی‌فر»، وزیر ورزش و جوانان روز سه‌شنبه ۱۹ شهریور، بعد از جلسه هیأت دولت، در جمع خبرنگاران از «توانایی تأمین امنیت زنان» در استادیوم‌ها توسط این وزارت‌خانه حرف زد.
دفتر فنی و نظارت بر اماکن ورزشی در این وزارت‌خانه به مدیریت «روزبه زورقی»، مسوولیت نظارت بر اماکن ورزشی کشور را بر عهده دارد.
بی تفاوتی به خاطر یک مشت دلار؟
اما به نظر می‌رسد در ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه‌ها، فدراسیون جهانی فوتبال هم سهیم باشد. این فدراسیون وظیفه داشته است براساس بندهای اساس‌نامه خود، مساله رفع تبعیض در فوتبال ایران را پی‌گیری کند.
«پیام یونسی پور»، خبرنگار ورزشی و عضو تحریریه «ایران‌وایر» می‌گوید: «این که فیفا بعد از تمام شکایت‌ها و پیام‌های تسلیتی که از بزرگان فوتبال دنیا به خاطر مرگ سحر خدایاری منتشر شد، فقط یک بیانیه کوتاه صادر می‌کند و در آن حرف شعاری می‌زند، به فساد درون این نهاد برمی‌گردد.»
بی‌عملی فدراسیون جهانی فوتبال در برابر این تخلف فدراسیون فوتبال ایران در حالی اتفاق می‌افتد که اساس‌نامه این نهاد بین‌المللی تمام فدراسیون‌های فوتبال را از اعمال هرگونه تبعیض نژادی و جنسیتی بر حذر داشته است. اهمیت فدراسیون فوتبال ایران برای فیفا چه حد است که حاضر می‌شود از این تخلف آشکار چشم‌پوشی کند؟
یونسی پور می‌گوید: «فدراسیون فوتبال ایران در حال حاضر ریاست منطقه مرکزی فوتبال آسیا را برعهده دارد. همین می‌تواند آرای فدراسیون‌های ضعیف این قاره مثل افغانستان، ازبکستان یا پاکستان را به نفع "جیانی اینفانتینو" در انتخابات ریاست فیفا همراه داشته باشد. در این شرایط، چون فدراسیون ایران امکان جلب رأی فدراسیون‌های آسیای مرکزی را دارد، رییس فیفا تلاش می‌کند با مقامات ایرانی مدارا کند.»
از آن سو، فدراسیون فوتبال ایران به رهبری «مهدی تاج»، علاوه بر جلب رأی فدراسیون‌های ضعیف آسیا، چه کاری به نفع فیفا انجام می‌دهد؟
یونسی پور می‌گوید: «فدراسیون فوتبال ایران هم به فیفا برای دخالت نکردن در فساد وحشتناک فدراسیون فوتبال ایران یا مواردی مثل جلوگیری از ورود زنان به ورزشگاه‌ها حق‌السکوت می‌دهد. فیفا به بهانه تحریم بانکی ایران از سوی امریکا، از پرداخت بدهی‌هایی که به فدراسیون فوتبال ایران دارد و نزدیک به دو و نیم میلیون دلار است، خودداری می‌کند. کمک هزینه بازی‌های مقدماتی جام جهانی، کمک هزینه سالیانه‌ای که به تمام فدراسیون‌های فوتبال پرداخت می‌شود و معمولاً فدراسیون فوتبال ایران بخش مهم بودجه خود را از این محل تأمین می‌کند، مدت‌ها است پرداخت نشده‌اند و مهدی تاج فقط در رسانه‌های داخلی نسبت به آن اعتراض می‌کند. فدراسیون فوتبال ایران عملاً به این روند اعتراضی ندارد.»
چه طور پی‌گیری کنیم؟
از طرف دیگر، فیفا برای فشار به فدراسیون فوتبال ایران، برای عمل به تعهدات قانونی خود، از جمله به رسمیت شناختن حق ورود زنان به استادیوم‌ها، از چه ابزارهای قانونی برخوردار است؟
پیام یونسی پور در مورد راه‌های پی‌گیری این موضوع از نهادهای ورزشی می‌گوید: «فیفا برای اعمال قوانین و سیاست‌های خود قدرت گسترده‌ای دارد و تقریباً تنها نهاد مستقل و غیردولتی است که می‌تواند برای برقراری امنیت در ورزشگاه‌های کشورهای مختلف، از نیروهای پیمان آتلانیک شمالی، ناتو استفاده کند. بودجه فیفا از سازمان ملل هم بیشتر است. اما این نهاد قدرتمند به پرسش رسانه‌های مختلف در مورد سحر خدایاری حتی این زحمت را به خود نداد که پاسخ‌های متنوع بدهد.»
در چند روز گذشته و بعد از اعلام خبر مرگ دردناک سحر خدایاری، کمپین‌های مجازی زیادی با هدف درخواست از فیفا برای «تعلیق» فوتبال ایران به خاطر تخلف این نهاد راه‌اندازی شده‌اند. به نظر شرکت‌کنندگان در این کمپین، دولت ایران در برابر این مجازات احتمالاً به درخواست‌ها برای ورود زنان به استادیوم‌ها واکنش مثبت نشان می‌دهد.
به نظر پیام یونسی پور، تعلیق فوتبال یک کشور، مجازاتی بسیار سخت در حد «اعدام» یک مجرم است: «تعلیق فوتبال به معنای تعطیل شدن کل فعالیت فوتبال یک کشور، نه فقط در سطح لیگ و تیم ملی، که به محاق رفتن فعالیت بازیکن، مربی و داور ایرانی تا زمان نامعلوم است. با تعلیق فوتبال ایران، تمام بازی‌های رسمی تا لیگ دسته سوم تعطیل می‌شوند. بازیکن ایرانی که حتی در خارج از کشور بازی می‌کند، برای تغییر تیم خود نیازمند مجوزی از سوی فدراسیون فوتبال ایران است که با تعلیق فوتبال کشور، این مجوز هم صادر نمی‌شود و او مجبور به خانه‌نشینی می‌شود. داوری که بازی یک تیم را در فوتبال تعلیق شده قضاوت می‌کند، تا پایان عمر از داوری محروم خواهد شد. بازیکنی که در چارچوب این فدراسیون، چه بازی ملی و چه باشگاهی انجام دهد، بر اساس قوانین فیفا، تا پایان عمر، حتی بعد از پایان دوره تعلیق، از فوتبال محروم می‌شود. در حالی که فیفا امکانات دیگری برای برخورد با فدراسیون متخلف را دارد، رسیدن به گزینه تعلیق اصلاً ضرورتی ندارد.»
حالا که تعلیق فوتبال ایران تا این حد می‌تواند هزینه سنگینی برای تمام دست اندرکاران آن داشته باشد، چه راه جایگزینی برای فشار به فدراسیون فوتبال ایران تا رفع ممنوعیت ورود زنان به استادیوم‌ها وجود دارد؟
یونسی پور می‌گوید: «در اساس‌نامه فیفا، مجازات‌های سنگین دیگری هم برای فدراسیون‌های متخلف در نظر گرفته شده است که با این مجازات‌ها، به جای بازیکن، مربی و داور، خود فدراسیون متخلف هزینه کار خلاف خود را می‌پردازد. مجازات‌هایی مثل جریمه مالی به ازای هر بازی که زنان را به ورزشگاه‌ها راه ندهند یا محرومیت از مواردی هستند که فیفا می‌تواند از آن‌ها استفاده کند.»
پیام یونسی پور در توضیح سازوکار مجازات‌های محرومیت و جریمه فدراسیون بین‌المللی فوتبال می‌گوید: «فیفا می‌تواند به فدراسیون ایران اعلام کند به ازای هر بازی که از ورود زنان به ورزشگاه‌ها جلوگیری شود، باید مثلاً ۲۰۰ هزار دلار جریمه بپردازد. یا برای مجازات محرومیت، فیفا می‌تواند همه بازی‌هایی را که بدون حضور زنان برگزار می‌شود را ممنوع و تیم‌های ملی و باشگاهی ایران را از میزبانی بازی‌های در بازی‌های بین‌المللی محروم کند.»
شکایت‌های شما از فدراسیون فوتبال ایران خطاب به چه مسوولانی در فیفا نوشته شود و چه گونه به دست آن‌ها برسد؟
یونسی‌پور می‌گوید: «مردم برای شکایت بهتر است به جای فرستادن ایمیل به شخص رییس فیفا، شکایت خود را به دبیر کل آن، کمیته اخلاق و کمیته انضباطی فیفا اعلام کنند.»
مهم‌تر از فیفا، کمیته بین‌المللی المپیک است که نهاد ناظر بر فدراسیون‌های ورزشی تمام کشورها است. براساس قانون، کمیته بین‌المللی المپیک می‌تواند فدراسیون‌های جهانی یا فدراسیون هر کشور را به خاطر عمل نکردن به اساس‌نامه‌اش مورد تنبیه قرار دهد. این کمیته هم ابزارهای زیادی برای برخورد با فیفا به خاطر مدارا با تخلفات فدراسیون فوتبال ایران دارد که توصیه می‌شود مردم این نهاد را هم مخاطب قرار دهند.
برای ارتباط با کمیته بین‌المللی المپیک، از این لینک استفاده کنید.
منع ورود زنان به استادیوم‌ها؛ مشکل زیرساخت‌ها هستند یا قانون؟
در تمام این سال‌ها، بیشتر مقامات حکومتی، چه آن‌ها که با حضور زنان در استادیوم‌های فوتبال موافق بودند، چه مخالف‌ها، دلیل این ممنوعیت را نبود زیرساخت‌هایی مثل سرویس‌های بهداشتی جداگانه، حصار میان جایگاه زنان و مردان و مواردی مانند این‌ها دانسته‌اند.
«لعیا جنیدی»، معاون حقوقی «حسن روحانی»، رییس جمهوری هم گفته است که حضور زنان در استادیوم‌ها منع قانونی ندارد. اما او به یکی از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره کرده و گفته استناد به این مصوبه برای این کار، غیرقانونی است.
اشاره او به یکی از مواد مصوبه ۴۲۷ «شورای عفاف و حجاب» شورای عالی انقلاب فرهنگی است. در این ماده، برعدم ورود بانوان به اماکن ورزشی آقایان و بر عکس، به هر عنوان، از جمله تماشاگر اشاره شده است.
«موسی برزین خلیفه‌لو»، حقوق‌دان و مشاور«ایران‌وایر» می‌گوید: «مصوبه ۴۲۷ شورای عفاف و حجاب شورای عالی انقلاب فرهنگی به ممنوعیت ورود زنان و مردان به ورزشگاه‌های اختصاصی یک‌دیگر اشاره کرده است. در حالی که استادیوم‌های فوتبال به طور رسمی مختص هیچ کدام از این دو جنس نیستند. اگر وزارت ورزش برای راه ندادن زنان به بازی‌های فوتبال تنها به همین مصوبه اشاره دارد، باید گفت این استناد قانونی بسیار ضعیفی است.»
از طرف دیگر، همان طور که گفته شد، مسوولان تا به حال بیشتر به جای استناد به این مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، به مسایل فرهنگی و آماده نبودن استادیوم‌ها برای حضور زنان اشاره کرده‌اند. در شرایطی که دقیقاً مشخص نیست این مانع با چه استناد قانونی پیش پای زنان گذاشته شده است، از نظر قانونی چه می‌توان کرد؟
موسی برزین خلیفه‌لو می‌گوید: «تبصره دو ماده بیستم "قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری" اعلام می‌کند در مواردی که تصدیق اسناد و مدارک مربوط به واحدهای دولتی و عمومی از سوی شاکی ممکن نباشد و یا این که اساساً شاکی نتواند تصویری از آن‌ها ارایه دهد، دیوان مکلف به پذیرش دادخواست است و باید تصویر مصدق(کپی برابر اصل) اسناد را از دستگاه مربوطه مطالبه کند.»
بنابراین، به نظر این حقوق‌دان، بهتر است در مرحله اول، درخواست اعلام مستندات قانونی این روند به دیوان عدالت اداری اعلام شود: «بهترین راه‌کار قانونی این است که زنان در دادخواستی به طرفیت وزارت ورزش و با عنوان "رفع ممانعت از ورود زنان به استادیوم‌های فوتبال"، از دیوان عدالت اداری درخواست کنند مبنای قانونی این روند را از این وزارت‌خانه بپرسد. چون اگر زنان مستقیماً درخواست ابطال این مصوبه را بکنند، ممکن است وزارت ورزش و جوانان قانونی دیگر را برای توجیه این کار خود ارایه کند.»
موسی برزین خلیفه‌لو ادامه می‌دهد: «دیوان عدالت اداری بعد از دریافت شکایت‌ها، از وزارت ورزش در این مورد سوال می‌کند. بعد از این که استناد قانونی جلوگیری از ورود زنان به استادیوم‌های فوتبال مشخص شد، این بار زنان می‌توانند در دادخواست‌های جداگانه، درخواست کنند مصوبات مربوط به ممنوعیت ورود زنان به این اماکن را به دلیل تعارض با قوانین، باطل کنند. بعد از ابطال این مصوبه، دیوان عدالت اداری دستور اجرای آن را به دایره اجرای احکام خود می‌فرستد و از طرف مقابل می‌خواهد ظرف مدت مشخص دستور را اجرا کند. دیوان می‌تواند در صورت عمل نکردن آن نهاد به دستور قانونی، حتی از قوه قهریه هم استفاده کند.»
برگه دادخواست دیوان عدالت اداری را از این لینک مطالعه و پر کنید. لطفاً ما را از طریق ایمیل [email protected] در جریان پی‌گیری‌های خود، چه در فیفا و چه در دیوان عدالت اداری قرار دهید.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر